Tepekkur Cheshmisidin Altun Tamchilar-XXIX


-Düshmenler Ügetken Bilimlerning Köp we Qimmetlikligidin, Ulardinmu Xuddi Ustazlar Qatarida Memnuniyet Tuyimen we Ularnimu Yaratqan Rabbimdin Menggü Minnetdarliq Hisqilimen!

-Xatiremdin

Yazarmen: Kurasch Umar Atahan

>>>>>☆<<<<<

Ikkilinish Bolsa Eqil-Parasetning Heriketke Ötüwatqanlighidin Bisharet Béridu!

-Ghene Deskartes

>>>>>☆<<<<<

Yer Sharidiki Heqiqi Serwet Mal-Mülük Emes Belki Énirgiyedur! Énirgiye Bolsa Alahiyde Bir Xil Imtiyazdur!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Bizningkiler Qurghan Global Tertip Meghlup Boliwatidu; Bu Dunya Jümlidin Insanlar Pütünley Tügüshüp Kètishtin Awal Yéngi Bir Systema Qurup Chiqishimiz Lazim!

Germaniye Peylasopi Albert Einstein

>>>>>☆<<<<<

Niyiting, Pikring, Idiyeng, Xuy-Peyling, Eqil Paraset we Yorushung Toghra Bolmisa Mangghanning Esla Paydisi Yoqtur; Terepni Mölcherlimey Turup Mangghanliqning Netijisi Üzüp Éytimenki Mangmighanning Netijisi Bilen Tengdur!Yoquri Sewiyelik Teriqet Pelesepesi, Din Pelesepesi, Hayatliq Pelesepesi we Siyaset Pelesepesi Qatarliq Ilmiy Métologiyedin Peyda Bolidighan Iddiye, Yol we Üstün Eqil Bolmay Turup Ming Yil Mangghan Bilenmu Ghayige Ulashqili Bolmaydu! Ghaye Hemme Ademde Yeni Millette Bar Bolghan Bolidu, Bularning Ichide Ghayisige Ulashqanlarning Sani Bekla Az Bolup, Kishlik we Milliy Ghayisige Ulashqanlarning Qolida Özige Mas Kélidighan Alahiyde Birxil Yolxeritisi, Pishshiqlap Ishlinip Turidighan Eqil-Paraset we Awamdin Üstün Bolghan Küresh Qilish Qabiliyitige Ige Bolghan Yolbashchiliri Bar Bolghan Bolidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Wijdan Bilen Mejburiyet Ottursidiki Boshluqta Küch We Qudretning Chong Kichikligi Yatidu! Mejburiyet Bolsa Tereqqiyat, Mesuliyet we Erkinlikke Qarap Tesewur Qilinidu!

-Wiktor E. Frankl

>>>>>☆<<<<<

Bu Dunyada Peqet Bilim Élishlam Ademni Charchatmaydu, Qorqunchqa Salmaydu we Pushayman’gha Qoymaydu!

-Ulugh Alim we Sennetkar Leornado Davinchi

>>>>>☆<<<<<

Eqilliq we Bilimlik Bolushla Yetmeydu; Eng Muhimi Bilim Arqiliq Aqilane Ish Qilishtur!

-Rus Yazghuchisi Fijodor Dostojewskini

>>>>>☆<<<<<

Heqiqetni Tonushning Yolliri Heqiqitenmu Köptur, Kitap Oqushmu Uning Peqetla Bir Türidur, Hemmidin Muhimi Yenila Tebiyetni Bérilip, Söyüp we Chöküp Turup Oqushtur! Cheksiz Tebiyet Peqet Kitaplarningla Emes Belki Mekteplerningmu Ulugh Anisidur!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Aqil Ademler Deryagha Köwrük Sélish Heqqede Oylap Bolghiche, Saranglar Sudin Ötüp Bolidu, Deptiken Ejdatlirimiz. Toghra Bizde Nurghun Ishlar Shundaq Boldi. Emma Deryadin Ötkenlerning Maymundek Her Terepke Chépip Chirqirash we Churqirashliridin Bashqa Nersini Anglimiduq!

Yaman Boldi, Hemme Bolghuluq Yene Eshu Érqi we Kultural Qirghinchiliqqa Uchrawatqan, Bu Qabahet Xuddi Azdek Her Küni Yéngi-Yéngi Xorluqlargha Duchar Boliwatqan Uyghuristan Xelqige Bomiwatidu!

Bu Heqte German Shairi Heinrich Heine Pikir Qilip, „Danalar Sheyi-Hadisilerning Aq we Qarisini Periq Étip, Ishlarning Ong-Solini Angqirip Bolghiche Nadanlar, Axmaqlar we Dötler Bu Ishlarning Hemmisige Allaburun Baha Bérip Bolghan Bolidu“-Digeniken!

Maymunning Xijil Bolghinini Anglap Baqmiduq, Közeynekni Toghra Tutqan Bilen Gézitni Tetür Tutup Oquyalmisimu Oqiyalighan Qiyapetke Kiriwalidu! Yaman Yéri Bundaq Kastum-Burulka Kiyiwélip, Qara we Qizil Qelemlerni Qisturiwélip, Saql-Burutni Öchikidek Qoyiwélip, Törning Kallisigha Kaypachaq Bilenla Chiqiwélip Hemme Ishqa Putlakashang Bolidighanlar Awup Ketti! Jalap Qérisa Büwi Bolidu, Oghri Qérisa Sopi,-Dep Kimmu Éyitqan Bolghuydi! UyghurJemiyitini Üshük Qaplap, Gül-Chichekler Xazan Boldi, Bulbullar Qeoezde, Bürkütler Tutqun Boldi, „Büwiler“ Lagirda, „Sopilar“ Türmide Bolup Qaldi!!!

Hemmini Estayidilliq Bilen Birdin-Birdin Qarap Bahalaydighan Aqillar Aziyip, Birla Qarap Hemmini „Bülidighan“ Saranglar Jemiyitimizde Köpüyüp Ketti!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Hayatingizning Yérimi Bashqilarning Étirap Qilishigha Nail Bolush, Qalghan Yérimi Bolsa Bashqilardin Kélidighan Herxil Tehdit we Xirislargha Qorqu we Endishe Ichide Taqabil Turush Üchün Kètidu! Méningche Bu Yiterlik Boldi, Emdi Bolsimu Bu Xeyirsiz Oyundin Waz Kéching!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Dayim Digüdek At bilen Tögilam Emes, Belki Köz Bilen Körgili, Qulaq Bilen Asanliqche Anglighili, Tuyghu Ezalirimiz Bilen Asanliqche Periqlendürgili, Zéhnimiz Bilen Asanliqche Hés Qilip Yetkili Bolmaydighan Eng Addiy we Eng Kichik Nersilermu Waqti Saiti Kelgende Ademge Amet, Purset we Bexit-Saadet Keltüridu!

-German Peylasopi Friederich Nietzsche

>>>>>☆<<<<<

Ademler 10 Ming Yillardin Béri Tinchliq, Erkinlik we Bexit Üchün Dua Qilip Keldi! Xuda Bizge Irade, Ümit we Küresh Rohini Bergechke Külüp Bolup Yighlaymiz we Yighlap Bolup Yene Külimiz!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Kéyin Bexitsiz Bolup Qalghan Aililerdiki Hozursizliq Xuddi German Peylasopi Friederich Nietzsche Éyitqandekla Köpünche Hallarda Söyüsh we Söyülishning Kamlighidin Emes, Belki Dostluq, Méhribanliq we Ailiwi Muhabbetning Kamlighidin Otturgha Chiqidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Hey Ademler Özengni Bashqalardin, Hetta Haywanlardinmu Üstün Tutmanglar! Ular Eng Azindin Silerge Qarighanda Gunahsizdur! Emdi Silerge Kelsek, Siler Özenglardin Bekla Pexirlen’gininglar Bilen, Özenglardiki Eshu Silerni Tolimu Pexirlendüridighan Artuqchiliq we Alahiydilikliringlar Bilen Özenglarning Sheninglerge Özenglar Bihisap Qara Daghlarni Chüshüriwettinglar!

-Rus Yazghuchisi Fijodor Dostojewskini

>>>>>☆<<<<<

Biz Insanlarning Kishlik Hayatta Körgen we Anglighan Yaxshi Ish we Hadisilerning Sewepchisi Eqilliq, Emgekchan WeMehriban Xanim we Qizlirimizdur!

-Atatürk

>>>>>☆<<<<<

Teselliyge Muhtaj Bolghanlar Üchün Hichqandaq Bir Teselliyning Yoqlighini Chüshünüp Yetkendinmu Artuq Yaxshi Bir Teselliyning Yoqlighini Bilgendinmu Artuq Teselliy Yoqtur Bu Dunyada! Kishiler Bundaq Bolghanda Boyun Égip, Chidap We Sebre Qiliwérip, Waqitning Ötüshi Bilen Özini Özi Nabut Qilmay, Bashni Kötürüp, Qeddini Tiklep, Meqset we Ghaye Üchün Heqiy Küreshke Atlinidu Axiri!

-German Peylasopi Friederich Nietzsche

>>>>>☆<<<<<

Qarangghuluqsiz Yoruqluqni, Sükütsiz Choqanni, Ebgahliqsiz Aqilanilikni Esla Chüshen’gili Bolmaydu!

Germaniye Peylasopi Karl Gustav Jung

>>>>>☆<<<<<

Özimizning Qarangghuluq Tereplirimiz Bilen Tonushup Chiqish, Bashqilarning Xuddi Ulargha Sayidek Egiship Yürgen Ajizliqlirini Bilishimizning Deslepki Qedimidur!

-Germaniye Peylasopi Karl Gustav Jung

>>>>>☆<<<<<

Eger Birsi Ademlerni Aghzini Buzup Tillap, Millet Üchün Yarimas, Nersilerni Yazghan Bolsa, Bundaq Ehwalda Birawning Yazilirigha Kishiler Xuddi Beeyni Maldek Toplushup Ketken Bolaridi! Mesuliyetchan Yazghuchilarning „Xelqimning Ajizlighi Düshmen Aldida Chanmisun, Özini we Özgini Tonisun, Aq we Qarini Periq Etsun, Xata Yolda Emes Toghra Yolda Mangsun“- Dep Kiche-Kündüz Köyüp Piship, Bash Qaturup Yazghanlirini, Ademler Qizghinliq we Ishtiyaq Bilen Yaqturup Oqumidi! Bu Xuddi Özini Özi Öltüriwalghandek Éghir Bir Tiragédiyedur! Oqurmenler Xuddi Ziyan Ular Üchün Emes, Belki Eshu Mesuliyetchan Yazghuchilar Üchün Bolidighandek Tuyghuda Ghapilliq Ichide Pursetlerni Qoldin Bèrip Qoyiwatidu!

K.U.A

18.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Eger Bir Nerse Sizlerge Turupla Bekla YirginishlikTuyulup Qalsa, Bu Qelbingizlardiki Ötkünchi Halettiki Achchiq, Ghezep we Hesret Nadametni Bildüridu! Bundaq Waqitta Etrapingizlardiki Hayatliq Derexliri we Gül-Chicheklirige Ziyan Zexmet Yetküzmingizler; Weziyetning Éqishi Waqitning Ötüshi Bilen Özini-Özi Dawalaydu, Shunga Sebir Bilen Purset Kütingizler!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Insaniy Tereptin Éyitqanda Telim-Terbiye Peqet Bilim Berishnila Özige Asasiy Meqset Qilmaydu! Biz Peqet Bilimlik Bolush Üchünla Oqumaymiz! Telim-Terbiye, Ilmiy Izdinish we Keshpiyatlar Insanliq Shan-Sheripining Ornini Barghanche Yükseldürüsh Üchündur!

-German Peylasopi Hermann Ludwig Ferdinand Helmholtz

>>>>☆<<<<

Hermann Ludwig Ferdinand Helmholtz, ab 1883 von Helmholtz, war ein deutscher Mediziner, Physiologe und Physiker. Als Universalgelehrter leistete er wichtige Beiträge zur mathematischen Theorie der Optik, Akustik, Elektrodynamik, Thermodynamik und Hydrodynamik. Wikipedia

Geboren: 31. August 1821, Potsdam

Verstorben: 8. September 1894, Charlottenburg, Berlin

Kinder: Ellen Ida Elisabeth von Siemens, Richard von Helmholtz, Ellen von Siemens-Helmholtz, mehr

Bekannter Student / Bekannte Studentin: Wilhelm Wundt, Max Planck, Heinrich Hertz, Eugen Goldstein, mehr

Ehepartnerin: Anna von Helmholtz (verh. 1861), Olga von Velten (verh. 1849–1859)

Ausbildung: Universität Heidelberg, Albertus-Universität Königsberg

Beeinflusst von: James Prescott Joule, Johann Gottlieb Fichte, Hermann Lotze

>>>>>☆<<<<<

Ilgirki Sektiyanlarda Öteki Dunyada Yashash Amachi Bilen Teyyarlan’ghan Altundin Yasalghan Alahiyde Bir Maskalar Baridi! Bu Ejdatlirimiz Bolmish Sektiyanlarning Ölgüchilerge Atan’ghan Diniy Murasimlar Üchün hazirlanidighan Özgiche Bir Retualdin Ibaret idiler!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Bardin Shüküri Qilip Memnuniyet Tuymay, Yoqtin Waysaymiz we Qayghurimiz!

-German Peylasopi Arthur Schopenhauer

>>>>>☆<<<<<

Eger Biz Obdanraq Bashqaturup Sheyi we Hadisiler Heqqide Chongqurraq Oylisaqla Hemme Nersidin Ehmiyetlik Bir Ders Chiqiralaymiz!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Aqil Ademlerning Orun we Mertiwisi Qanche Yükselgenche Xaraktér Jehettin Téximu Kemterliship we Exlaqiy Jehettin Téximu Kichik Piyilliship Kétidu!

-Qedimqi Rim Emparatori Cicero

>>>>>☆<<<<<

Balherisi Peqet 40 Künla Yashaydiken, Pütün Ömride Aran Bir Qoshuqla Hesel Topliyalaydiken! Biz Ademler Ortalama 70-80 Yil Yashaymiz! Bizchu?!Belki Bashqalargha Nime Qaldurup Kétishimiz Lazim?! Bu Heqte Yaxshi Oylunup Andin Yashishimiz Kérektur!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Piship Yitilmigen Eqil-Paraset Dayim Bashqalarning Yol Bashlishigha Muhtaj Bolidu!

-German Peylasopi Immanuel Kant

>>>>>☆<<<<<

Bir Ishni Qilmasliqqa Waqitning Qislighi Yaki Yoqlighi Emes, Hayati Küntertiplerning Toghra Tertiplenmesligi we Waqit Israpchilighi Sewep Bolidu!

-Roma Peylasopi Lusius Annaeus Seneca

>>>>>☆<<<<<

Herqandaq Bir Rejimni Ölchep we Tarazilimayla Qobul Qilish Heqiqetke Qilin’ghan Eng Chong Ahanet Bolupla Qalmay Yene Bir Jehettin Tipik Bir Axmaqliqtur!

-Germaniye Peylasopi Albert Einstein

>>>>>☆<<<<<

Heqiqi Yazghuchilar Insaniyetning Wijdanidur!

-Ludwig Feuerbach

>>>>>☆<<<<<

Ghelbe Qilishning Üch Pirinsipi:

Egeshkenlerni Qoghdash, Sebdashlarni Hürmetlesh we Qedirlesh, Qarshiliq Bildürgenlerni Yoqutushtin Ibarettur!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Bilim we Keshpiyatlar Hich Bolmighanda Bir Qisim Kishiler Üchün Bolsimu Ishqa Yarisunki, Uhalda Séning Mawjutlighingning Aztola Menasi Bolsun!

-Ghalip Waldo Emerson

>>>>>☆<<<<<

Achchiq Untulup Kétidu, Qisas Menggü Untulmaydu!

-Yunan Peylasopi Aristoteles

>>>>>☆<<<<<

Tinchliq Üchün Quruq Söz Bilenla Dawrang Sélip Qoyush Yetmeydu, Muhimi Kupaye Qilidighan Eng Chong Bedellerni Töleshke Tutqan Pozitsiyedur! Tinchliq Özligidin Ishqa Ashmaydu, Uning Üchün Urushqa Qarahi Éghir Bedellerni Töleshke Razi Bolush Lazim!

-Germaniye Alimi Albert Einstein

>>>>>☆<<<<<

Achchiq Waqitning Ötüshi Bilen Untulup Kétidu, Qisas We Öchmenlik Bolsa Qettiy Untulmaydu!

-Aristotlesl

>>>>>☆<<<<<

Adettikiche we Qolidin Anche Chong Ishlar Kelmeydighan Ushshaq Ademler Ishenchisi Kamchil Bolghachqa Dayim Özini Birinchi Orungha Qoyup Olturup Oylisa, Üstün, Tughma Qabiliyetlik we Yitilgen Asilqanliq Ademler, Ademler Özligidin Talantliqlar Jawapkarlighini Üstige Alghan Pütkül Jemiyetning Ghem We Qayghusini Xuddi Öziningkidek Birilip Turup Qilidu!

-Büyük Biritaniye Peylasopi Arthor Qonan Doyle

>>>>>☆<<<<<

Biz Hayatimizni Düshmen Bilen Bolghan Japaliq Küresh Ichide, Namert, Ichiyaman we Hesetxor Weten Xayinliri Bolsa Hayatini Biz Bilen Bolghan Küresh Ichide Ötküziwatidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Ishenchlik Dost Ishenchisiz Zamanlarda Otturgha Chiqidu!

-Rim Émperiyesi Hökümdari Ciceros

>>>>>☆<<<<<

Dunya Tarixidiki Tejiribe we Sawaqlardin Ügen’ginimizdekla Milletimizning Béshigha Chüshken Éghir we Échinishliq Riyalliq Dunyaqarashimiz, Qimmetqarashimiz we Güzellik Qarashlirimiz Heqqide Islahatlar Élip Bérish Arqiliq Andin Tüzülidu! Milliy Riyalliq Zamaniwiy Chüshenche, Zamaniwiy Pikir we Zananiwiy Dunyaqarash Bilen Özgüridighan Ish Bolsa, Yunan Peylasopi Aplaton Éyitqandekla Bizning Hayatliq Pelesepemizni Dunyawiy Qimmetqashlirigha Uyghun Halette Özgertishimiz Tarixning Texirsiz Teqezzasidur!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Ching Yürügingdin Bérilip, Ibadet Qilip Turup Xudadin Tiliginki Aileng, Jemeting, Milliting we Ulusung Molluq we Beriket Yamghuri Bilen Yuyunup, Pakliq we Merhemet Deryasida Éqip, Bexit-Saadet, Xatirjemlik we Erkinlik Déngizigha Quyulsun!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Her Ishning Bir Waqiti Saiti, Her Ishta Bir Xeyir Bardur!

-Uyghur Hikmetliridin

>>>>>☆<<<<<

German Peylasopi Arthur Schopenhauer“Öz Qolungda Bar Bolghan Qaratash, Özgilerning Ghezinisidiki Altundinmu Qimmetliktur!“-Digeniken. Uyghurlarda „Nech Öpke Nisi Quyruqtin Qimmetliktur!“ Digen Hikmet Bar!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Awropaning Büyük Peylasopi Binjamin Franklinning Qarishiche“Birawning Erkinligi Yene Bashqa Birawning Erkinligining Chigirisighiche Baridu!“ Cheksiz we Menggülük Erkinlik Deydighan Birnerse Bu Dunyada Yoqtur!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Güzel Axlaq Insanning Özining Tebiyettin Ibaret Ezeliy Yaritilishigha Körsetken Yüksek Hürmettin Ibarettur!!!

-German Peylasopi Friederich Nietzsche

>>>>>☆<<<<<

Xudani, Insanni we Sennetni Söymigen Ademler Menggülük Bexitsiz Kishilerdur!

-German Mutepekkuri, Diniy Islahatchi, Teolog we Meripetperwer Martin Luther.

Lutherche Bibel, Lutherche Kirsche we Literche Trilogie…Qatarliqlar Din we Pelesepe tarixida Meshhurdur!

>>>>>☆<<<<<

Martin Luther (* 10. November 1483 in Eisleben, Grafschaft Mansfeld; † 18. Februar 1546 ebenda) war ein deutscher Augustinermönch und Theologieprofessor, der zum Urheber der Reformation wurde. Er sah in Gottes Gnadenzusage und der Rechtfertigung durch Jesus Christus die alleinige Grundlage des christlichen Glaubens. Auf dieser Basis wollte er damalige Fehlentwicklungen der Römisch-katholischen Kirche beseitigen und sie in ihrer ursprünglichen evangelischen Gestalt wiederherstellen („re-formieren“). Entgegen Luthers Absicht kam es im Lauf der Reformation zu einer Kirchenspaltung, aus der evangelisch-lutherische Kirchen und weitere Konfessionen des Protestantismus entstanden.

Die Lutherbibel, Luthers Theologie und Kirchenpolitik trugen zu tiefgreifenden Veränderungen der europäischen Gesellschaft und Kultur in der Frühen Neuzeit bei. Nicht zuletzt hat Luther die Entwicklung der neuhochdeutschen Sprache entscheidend beeinflusst

https://de.m.wikipedia.org/wiki/Martin_Luther

>>>>>☆<<<<<

Uyghur Milliti Toghra Bolmighan Bir Sistemining Sewebidin Tarixta Az Körülidighan Bir Xeter Astida Qaldi! Uyghurlar Bu Seweptin Qatmu-Qat Qiyinchiliqlar Ichide Dat Peryat Kötüriwatidu; Uyghuristan Xelqini Kün Alghili Qoyunglar; Uyghur Xelqining Bundaq Ziyankeshlikke Uchrap, Axiri Yoqap Kétishige Köz Yumup Qarap Turmanglar! Uyghurlarning Nesli Qurup Ketmisun, Mexsus Uyghurlarni Qoghdaydighan Xelqaraliq Qanunlarni Tüzünglar! Uyghur Xelqi Dunyaning Chüshünishi, Ghemxorliqi we Insaniy Yardimige Muhtaj! Uyghur Milliti Pütlül Insaniyetning Özlirini Awal Chüshünishini Andin Emeliy Yardem Qilip, Bu Közge Asan Chéliqmaywatqan Bu Milliy Zulumdin Qurtulduriwélishini Kütüwatidu!

K.U.A

18.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Dunyadiki Israplar Ichide Eng Yamini We Anche Közge Chéliqip Ketmeydighini, Kishilerning Mal-Mülük, Pul-Püchek we Yimek-Ichmeklerni Emes Belki Waqitni Qilghan Israpchilighidur! Waqit Ömür Digenliktur! Waqitni Bihude Ötküzgenlik, Ömürni Menisiz Yashighanliqtur! Ulugh Alim, Dunyawiy Sennetkarlar Atisi, Jahanshlmul Ulugh Ressam Leornado Da Vinchining Közqarishiche Hayat Israpchilighigha Duchar Bolghan Ömür Xuddi Hawada Tarqap Kétidighan Tuman we Qumgha Singip Kétidighan Su Tamchisidek Izsiz, Sadasiz Bu Dunyadin Yoq Bolup Kétidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Nimening Göshini Yiseng Mijezing Shunersige Oxshap Qalidu! „Der Mensch ist, was er ißt.“

German Peylasopi Ludwig Feuerbach

>>>>>☆<<<<<

Adem Terbiyelesh Bir Qapni Toldurghan’gha Emes, Belki Bir Chiraqni Yaqqan’gha Téximu Oxshaydu!

-Yunan Peylasopi Aristhopanes

>>>>>☆<<<<<

Achchiqliniwerme, Nepret Üstige Nepret Xuddi Binzin Üstige Bénzin Chachqandek Hayatni Köydürüp Kül Qiliwitidu!

>>>>>☆<<<<<

Bezwingt des Herzens Bitterkeit! Es bringt nicht gute Frucht, wenn Haß dem Haß begegnet.

-German Peylasopi, Shairi Johann Christoph Friedrich Schiller,

>>>>☆<<<<

#FriedrichVonSchiller (1759 – 1805), Johann Christoph Friedrich Schiller, ab 1802 von Schiller, deutscher Arzt, Dichter, Philosoph und Historiker; gilt als einer der bedeutendsten deutschsprachigen Dramatiker und Lyriker

Quelle: Schiller, Maria Stuart, 1800. 3. Akt, 3. Auftritt, Shrewsbury

>>>>>☆<<<<<

Insan Hayatida Söygü-Muhabbet we Külke-Chaqchaqningmu Aldigha Ötidighan Qimmetlikrek Yebe Birnerse Yoq!

-Énglish Yazghuchisi Charles Dickens

>>>>>☆<<<<<

Bilim Élish Güzütish, Tepekkur Qilish, Teqlit Qilish we Tejiribe Qilish Arqiliq Ishqa Ashurulidu!

Bilim Elishtiki Yolar Aile, Jemiyet we Mektep Terbiyesidur! Ailide, Mektepte we Jemiyette Ügen’gen Bilimler Örnek Bilimler Bolup, Hayatqa Tedbiqlinishtin Awal Resmiy Bilim Hésaplanmaydu! Shunga Oqushni Pütküzgenlik Bilimlik Bolghanliqning Téxi Alamiti Emes! Bilim Riyalliqqa Tedbiqlinip, Netije Yaritilghanda Andin Resmiy Bilimge Aylinidu!

Derisliklerdiki Bilimler Resmiy Bilim Emes, Belki Bilimlerning Modéligha Oxshap Kétidighan Örnek Halettiki Bir Xil Bilimlerdur! Örnek Halettiki Bilimler Bashta Derislik Programmasi Asasida Ügütilip, Axirisida Emeliyetke Toghra Mas Kélidighan Bir Xil Toluq Tedbiqlan’ghandin Kéyinla Andin Resmiy Rewishte Bilimge Aylinidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Hayatqa Xuddi Oyun Oynawatqandek Biperwa Muamile Qilghanlar Xarliqta Qalidu; Özini Özi Sorimighanlar Muhtajliq we Zebunluq Ichide Yashaydu!

-German Mutepekkuri Johann Wolfgang von Goethe

>>>>>☆<<<<<

Din Insan Hayatining, Tarix Milliy Rohning, Pelesepe Milliy Meniwiyetning Qélipidur! Herqandaq Bir Milletning Étiqat Qilidighan Bir Dini, Bashtin Kechürgen Bir Tarixi, Hayatliq Menzilliride Yekünligen Pelesepisi Bar Bolup, Milliy Medeniyet Eshu Üch Nerse Arqiliq Qurulghan Bolidu! Yene Melum Bir Milletning Peqet Dinila Emes, Tarix we Pelesepesi Qoshulup, Andin Milliy Kimlikni Shekillendüridu! Tarixtin Kelgen Yoqarqi Üch Nersini Milliy Medeniyet Bilen Yughurup, Tereqqiy Qilghan Yip-Yéngi Bir Édiologiye Berpa Qilip, Kélichigi Üchün Jandinmu Eziz Bolghan Yash Ösmürlerining Hayatigha Eng Yaxshi Bir Ülge Tiklep Bérelmigen Milletler Bashta Bashqa Milletlerge Teqlit Qilip, Yérimjan Halette Yashashqa Mejbur Bolsa, Andin Zaman Ötkenche Tediriji Halda Ajizlap Üzül-Kisil Yoqulushqa Mehkum Bolidighan Milletlerdur!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Rohing Muhtaj Bolghan Nersini Bilgen Chéghingda, Hayatlighingda Arqisidin Chépip Yürgen Nurghunlighan Arzu-Armanlaringdin Özlikingdin Waz Kichisen!

-Mawlana Jalaliddin Rumi

>>>>>☆<<<<<

Awropaning Büyük Peylasopi Binjamin Franklinning Qarishiche“ Bashqilarning Erkin’ligini boghush Bedilige Bixeterligini Berpa Qilghanlar, Axirida Her ikkisidin Mehrum Bllidu“ Digeniken. Cheksiz we Menggülük Bexit, Erkinlik we Xewipsizlik Deydighan Birnerse Bu Dunyada Yoqtur! Hemme Nerse Ötkünchidur!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

German Peylasopi Ludwig Wittgenstein: Bir Peylasop Üchün Dötlük Dalisida, Aqillar Wadisigha Qarighanda Téximu Köp Gül-Chichekler Ünüp Chiqidu,-Digeniken! Pelesepe Tereqqiy Qilghan Bir Jemiyette Emes, Arqida Qalghan we Xata Yolgha Kirip Qalghan Kishiler Arisida Güllep Yashnaydu!

Pelesepe Aqillar Üchün Emes, Eqilge Muhtaj Bolghanlar Üchündur!

Pelesepe Qarangghuluq we Zulmet Qaplighan Dötlük Orminida Ösüdighan Yopurmaqliridin Nur Yéghip Turidighan Xisletlik Bir Altun Derextur! Pelesepe Bilmigen Xeliqler Bu Derexni Tonuyalmaydu; Pelesepe Bilmigen Xeliqler Nishanni Toghra Talliyalmaydu; Pelesepe Bilmigen Xeliqler Meqsetke Aldirap Yitelmeydu!!!

K.U.A

>>>>☆<<<<

Ustazning Asasliq Wezipisi Oqughuchilirini Xatadin Agahlandurushtur!!!

-German Peylasopi Fridirich Wilhelm Nietsche

>>>>>☆<<<<<

Biz Insanlarning Keypiyatini Buzidighan, Qorqutidighan we Endishe Ichige Sélip Qoyidighan Nerseler Qural-Yaraq we Yirtquchi Haywanlar Emes, Beli Insaniyetke Ziyan Keltüridighan Pikir we Iddiyelerdur!

-Qedimqi Türkiye Peylasopi Epiktetus

>>>>>☆<<<<<

Weten we Milletning Beshigha Éghir Kün Chüshkenche Weten Xayinlirning Amiti Ongdin Kélidu! Milletning Munewer Perzentliri Ölüm Tehdidi Astida Qalidu; Wetenperwer, Milletperwer we Meripetperwerler Chetke Qéqilidu, Milliy Munapiqlargha Toy we Bayram Bolghandek Yayrap Kétidu; Xushalliqi Ichige Patmay, Barghanche Janlinip Kétidu! Qilghili Ish Tapalmay Ishek Bolamdu, Kala Bolamdu, Qéchir Bolamdu Tapqanni Miniship, Chellide At Chapidu, Chiqmighan Döngi We Chüshmigen Héngi Qalmaydu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Her Deqiqede Xudadin Kiliwatqan Bir Uchur Bar; Anglimidimikin Dep Perishan Bolma, Her Bir Uhsinishliring, Pushuqashliring we Teshwishliring Yaratqan Igemge Hergiz Sir Emes, Her Qétimqi Iltijalirimiz Üchün, Eger Bilsek Özining Yénimizda Ikenlikini Xatirlitip, Yüzlep Izgü Jawaplarni Qayturidu Rabbimiz Bizge!

-Mawlana Jalaliddin Rumi

>>>>>☆<<<<<

Hayat Bir Qétim Nepes Alghanchilikla Intayin Qisqa Nersedur; Hawayi Hewesler Qaynimida Üzme, Axiretim Yaxshi Bolsun, Gheriq Bolup Ketmey Diseng, Xuda Xush Bolidu, Nepsingdin Waz Kichip, Söygü- Muhabbet Ichide Yasha!

-Mawlana Jalaliddin Rumi

>>>>>☆<<<<<

Ulugh Peylasop Arthur Schopenhauerning „Insan Özi Xalighan Ishni Qilalaydu, Emma Özi Arzu Qilghan Ishlarning Hemmini Qilalmaydu!“-Digen Sözi Hayatimning Tüp Yönilishini Belgülidi; Men Baliliq Chaghlirimdin Tartip Hazirghiche Qiyin Minutlarda Bu Sözdin Ilham, Medet we Küchquwet Élip Ümit, Sebir we Qizghinliq Bilen Yashidim!

-Germaniye Alimi Albert Einstein

>>>>>☆<<<<<

Peqet Insanlarning Chüsh Heqqidiki Pantaziyesila, Ularning Özaldigha Xalighanche Mangidighan Shahane Yolidur!

-German Peylasopi Segmund Freude

>>>>>☆<<<<<

Achchighlanma, Éghir Bol, Ghelbeng Üchün Soghaqqanliq Bilen Tawran! Eski Bilen Teng Bolup, Xeliqalem Aldida Rezil Bolma! Reswa Bolidighan Birsi Bolsa Düshminingdur, Uning Achchighini Keltür, U Boghulsun, Özining Göshini Özi Yisun! Özini Özi Üzlüksiz Tügeshtürsun! Shu Nerseni Dayim Isingde Tutqinki Bezide Düshmen’ge Hojum Qilish Ghelbige Bashlisa we Hayatni Qutqazsa, Bezide Düshmendin Özini Épqéchish Ghelbige Bashlaydu we Birdinbir Chiqish Yoli Bolup Qalidu!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Bezide Waz Kichishni Bilishmu Bexitning Muqeddimisi Bolup Qalidu!

Uyghur Peyghember Guathama Sidharta Sakyamuni Buddha

>>>>>☆<<<<<

Hich Bir Mawjudat Yigane Emestur! Yaxshi we Yaman Nersilerning Hemmisi Pikir we Iddiyeler Arqiliq Bir-Biri Bilen Baghlinip Turidu!

-English Yazghuchisi William Shakespeare

>>>>>☆<<<<<

Her Ish Niyitingge Baghliqtur! Niyiting Buzulsa Etrapingni Rezillik, Niyiting we Meqsiding Tüzelse Etrapingni Güzellik Özligidin Oriwalidu! Hayattiki Herqandaq Ish Özlikidin Bolmaydu, Ömür Bir Seperge Oxshaydu, Qeyerge Méngishing we Qaysi Yolni Tallishing Niyitingge Baghliqtur! Yol Niyet Bilen Échilidu Yaki Taqilidu! Yolung Tüzelgenche Teqdiring Tüzilidu, Yolung Buzulghanche Ishikler Taqilidu, Teqdiringmu Buzulidu! Yaxshiliq Körey Diseng Yaxshiliq Qil, Payda Alay Diseng Payda Ber; Yardem Körey Diseng Yardem Qil! Adilliq Körey Diseng Shexsiyetchilik Qilma, Adil Bol, Adalet Istiseng, Adalet Yolida Mang! Ghelbe Qilay Diseng Heqiqet Terepte Bol, Méyiplargha, Kisellerge, Mesum Yetim Balilargha, Tul Analargha, Namrat Atalargha we Muhtaj Insanlargha Yéqin Tur, Shexsiyetchilik, Ikki Yüzlimichilik, Achközlük, Kibir, Hesetxorluq we Ach Közlük Qilma! Bashqilarni Asan Eyiplime, Asan Tirikme, Keng Qursaq Epuchan Bol, Asan Eyiplep, Asan Teqdirlime! Bu Ikki Ishning Sahibi Yigane Rabbimdur! Rabbim Xalighan Insanni Mukapatlaydu, Xalighan Insanni Jazalaydu! Qilghanliqing Üchün Ya Jazalinisen, Qilghanliring Üchün Ya Mukapatlinisen! Allah Yaratqan Maxluqat, Mawjudat we Jel-Janiwar, Uchar Qushlarning Hemmisige Rabning Tarazisi Bilen Adil Muamile Qil Hemde Rexmet we Merhemetlik Bol!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Hayatida Xataliship Baqmighan Adem Hayatida Ehmiyetlikraq Birer Ish Qilip Baqmighan Ademdur!

-German Shairi Heyinrich Heiniy

>>>>>☆<<<<<

Medeniyet We Kulturlar Insanlarni Ach Közlük, Shexsiyetchilik we Nepsaniyetchilik Qatarliq Birqatar Nachar Illetlerdin Waz Kéchip Ittipaqliq, Dostluq we Hemkarliq Ichide Talash-Tartishsiz Tinch we Inaq Yashiyalaydighan Bir Dunyani Berpa Qilish Üchün Küresh Qilishi Lazim!

-Germaniye Peylasopi Segmund Freude

>>>>>☆<<<<<

Hayatim Güzellikkke Tolsun Dep Oylisang Xuda Éghir Alidighan Herqandaq Shekildiki Rezilliklerdin Yiterlik Derijide Uzaq Turghin! Yaxshiliq Qil, Bankida Pul Toplighandek Her Ikki Dunyalighing we Ewlatliringning Bexti Üchün Sawap Topla!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

„Türük Xelqi bir döt milletken, ejdatliri yatqan Pamir, Qaraqurum, Tengritagh we Altay taghliriningmu hörmitini qilmidi.“

Pelestin, drei, Uyghuristan we Uyghur démidi, Ata wetinini unutti, qérindashlirigha Satqunluq qildi, Dewatqandu Türk Ulusining Ata Düshmini Xen Kingeymichiliri we Ishghalchi Ruslar! Toghra Shundaq Dewatidu! Bir Qisim Türkiy Xeliqler Sherqiy Türklerni Yeni Uyghuristan Xelqini Qanliq basturiwatqan Hetta Uyghurlar üstidin Érqiy we Kultural qirghknchiliq qiliwatqan Zalim Xen Tajawuzchilar Bilen Éghiz Burun Yaliship, Uyghurlargha Sayip Chiqqanlar Bilen Düshmenleshti! Bularning büyük ejdadimiz Tengriqut OghuzXaqanning ewlatliri ikenlikige emdi insanlar hergizmu Aldirap ishenmeydu!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Tarixtiki Eng Qanliq, Eng Dehshetlik we Eng Rezil Urushlarning Hemmisi Atalmish Diniy Seweplerdin Élip Bérildi! Yaxshi Yéri Bundaq Xuda Yolida Dep, Xudagha Qarshi Élip Bérilghan Urushlar Allaqachan Zawalliqqa Yüzlen’gen Bolsimu, Shu Dewirning Ach Erwahliri Yenila Ademler Arisida Axirqi Lenetgerdi Hayatini Sürdüriwatidu!

>>>>>☆<<<<<

K.U.A

Dötlük Az Bilishmu Emes, Köp Ügünelmeslikmu Emes, Belki Bilmey Turup Bilidighan Qiyapetke Kiriwélish Yaki Özining Bilmeydighanlighini Bilmey Yashash WeYaki Bilmeydighan Turup Bilimen Diyishtin Ibarettur!

-Zhongguo Peylasopi Konfucius

„Dummheit ist nicht «wenig wissen», auch nicht «wenig wissen wollen», Dummheit ist «glauben, genug zu wissen».“ Konfuzius

Zitate zum Nachdenken – https://www.freidenker-galerie.de

>>>>>☆<<<<<

Pelesepiwiy Qarashtiki Birtereplimilik Dunyaqarashqa Passip Tesir Körsitidighan Kiselliktur! Ademler Özini Özi Bilgen Terizde Pelesepening Qapqarangghu Türmisige Qamiwalghan Muddetche Közliri Heqiqet Nurini Toluq Körüshtin Mehrum Bolidu! Shunga Pelesepege Awaylap we Estayidil Muamile Qilghan Yaxshi!

-German Peylasopi Ludwig Wittgenstein

>>>>>☆<<<<<

Heqiqet Heqqidiki Herqandaq Köp Delil We Ispatlar Bilimsiz, Nadan we Jayil Axmaqlarni Qayil Qilishqa Yetmeydu!

-Amerika Yazghuchisi Mark Twain

>>>>>☆<<<<<

Adettiki Kishiler Hayatning Kündülik Turmushta Hozur Béridighan Terepliridin Bexit Izdep Hayati Mawjutluqning Ghayisini Xüchekleshtürse, Ulugh Insanlar Turmushtiki Xushalliqlargha Qarighanda Insan Hayatning Shan We Sherepke Tolghan Eng Menaliq Terepliri Arqiliq Bextiyarliq Tuyghusigha Chümidu!!!

-Yunan Peylasopi Aristoteles

>>>>>☆<<<<<

Herqandaq Heqiqet Bashta Qarshilishqa, Andin Étirap Qilinishqa, Andin Keng Tarqilishqa Alaqidar Birqatar Basquchlarni Bésip Ötüp Andin Könüsh we Adetlinish Sewiyesige Kötürilidu!

-German Peylasopi Arthur Schopenhauers

>>>>>☆<<<<<

Biz Uyghurlarning Qelbimizdiki Bashqa Milletlerning Yérining Chong Kichikligi, Dunyaning Herqaysi Jayliridiki Shu Milletlerning Qelbidiki Bizning Yérimizning Chong We Kichiklikige Oxshap Kétidu! Mana Bu Zhongguoluq Basmichilarning Milliy Zulumi Astida Rehimsizlerche Qattiq Iziliwatqan Biz Uyghuristan Millitining Xelqara Diplomatiye Siyasitidur!!!

Uyghuristan we Israel Xelqining Teqdiri Oxshash, Zulum Körgen we Érqiqirghinchiliqqa Duchar Bolghan! Her Ikki Xelqining Bésiwélin’ghan Ziminida Erkin, Hür we Musteqqil Yashash Heqqi Hoquqi Bar, Xelqara Qanunlar Arqiliq Himaye Qilinishi we Qoghdulishi Lazim!

Israilning Radikal Islamchi Hamasning Térror Hojumlarigha Qarshi Ghaza Herkiti Biz Azatliq Herkitidur! Ghaza Pelestinge, Pelestin Bolsa Israel Dewlitige Mensuptur!

Pelestin Tupraqliridiki Tajawuzchi Erepler Jehudi Tupraqliridin etrapidiki 20 Din artuq Öz Qérindash we Dindashliri Hésaplinidighan Erep dewletlirige chiqip ketsun! Ghaza Emes Pütkül Pelestin Israyilning Ayrilmas Bir Parchisidur! Yehudi Xelqi Azatliqqa Chiqsun, Birlikke kelgen büyük Israil qurulsun! Allah Ikki Ming Yil Zulum Astida Qalghan Jehudi Xelqige Yardem Qilidu, Tajawuzchilarni we Zalimlarni qattiq jazalaydu, Mehkum Milletlerni meqset muradigha yetlüzidu!!!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Bezide Dötlükmu Moda Bolidu; Hemme Adem Ebgahliship we Axmaqliship Kétidu! Ebgaliq we Axmaqliq Qilmighanlar Eqilsiz Insanlardek Muamilige Uchraydu! Yillar Ötkendin Kéyin Kélichek Ewlatlar Ejdatlirining Dötligini Tarixi Kitaplardin Körüp Heyran Qaliduyu, Yenila Ejdatliri Qandaq Yashisa Shundaq Oxshaydu, Dep Yenila Xataning Arqisidin, Toghrigha Oxshaydighan Xatalarni Arqa-Arqidin Sadir Qilip Hayatini Dawamlashturidu!

Insan Xam Süt Emgen Mexluq Bolup, Bugün Toghra Digini Tünügün Qilghan Xatalirigha Oxshimaydighanraq Yene Bir Xataliqtin Ibarettur!!! Tarixqa Qaraydighan Bolsaq Bir Döwe Axmaqliqtin Ibarettur; Körünüp Turuptiki Insanlarning Toghrani Tépishi Anche Asan Emes, Toghra Dep Qaralghan Terepke Ketken Yollar, Meyli Menpi, Meyli Musbet Netije Bergen Bolsun Yaki Bermigen Bolsun Dayim Toghradin Uzaqliship Kétiwatqan Yollar Boldi! Adem Ewladi Üchün Bezide Yollarni Mangghandin Mangmighan Téximu Ewzel Bolup Qaldi Bu Wapasiz Dunyada!

K.U.A

01.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Dunyadiki Rohiy we Jismaniy Jehettiki Saghlamliq, Shüküri-Qanaet we Bilim Igiliri Heqiqi Bexitlik Kishilerdur!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Tarixtin Tejiribe-Sawaq Toplimay, Tarixinggha Qayitish Üchün Yürüsh Qilsang, Kélichigingde Ghayip Bolisen! Tarix Ötüp Ketti, Kélichek Bolsa Téxiche Yitip Kelmidi, Hayat Bolsa Bugün Üchün Dawamlishiwatidu; Bugün Üchün Yashighan Hayat Eng Ehmiyetlik Hayattur!

-German Mutepekkuri Johann Wolfgang von Goethe

>>>>>☆<<<<<

Japaliq We Éghir Künler Insanlarni Téximu Küchlendüridu;

Her Türlük Mushaqetlerdin Qachmanglar, Qiyinchiliqlar InsanlarghaTéximu Köp Bilim we Tejiribe Qazanduridu!

Biz Eslide Bilsek Her Türlük Mushaqet, Hayatiy Iztirap we Milliy Meghlubiyetler Insanlar Üchün Yene Bir Xil Alahiyde Bir Türlük Mekteplerdur!

K.U.A

>>>>>☆<<<<<

Fransuz Peylasopi we Mutepekkuri Voltaire Bizge Xuda Insanlarning Japa we Mushaqetlerge Qatlinip Yashishi Üchün Ümit we Uyquni Yaratti, Dep Yézip Qaldurdi! Méningche Bolghanda Bu Ikkisige Achchiq we Mesxirige Tolghan Külkeni Qoshop Qoyghan Bolsa Téximu Yaxshi Bolatti!

-German Peylasopi Immanuel Kant

>>>>☆<<<

Immanuel Kant Ulugh Peylasoplardin John Locke, Isaac Newton, Francis Bacon, Gottfried-Wilhelm Leibniz, Aplaton …qatarliqlarning küchlük tesirige uchrighan!

>>>>>☆<<<<<

Yezish Bizni Eqil Rehberlik Qilghan Tuyghu we Sezgüge Dewet Qilidu! Tuyghu we Sezgü Bizni Téximu Küchlük Eqilge Yitekleydu!

Tuyghu we Sezgüge Tayinishni Bilgen Eqil Hiliger Reqiplerning Neyrengwazliqlirigha Qarshi Bizni Barghanche Küchlendüridu!

Meselilerni Eqil, Sezgu we Tuyghu Bilen Bir Terep Qilkäimiz, Shunga Tixtimay Tepekkur Qilimiz We Qelem Tewritimiz!

Alimlar Oqughuchigha Oxshaydu, Ömri Boyi Turmay Ügünidu; Nadan We Axmaqlar Ügenneydu, Öz Könglide Hemnini Bilidu!

Dunya Murekkep, Tonush we Yéqinlishish Qiyin! Bilmey Turup Ish Qilghili Bolmaydu! Oylannay Turup Ghelbe Qilghilimu Bolmaydu! Méwe Qizirip Pishqan Bolup, Emma Ichige Qurutlar Uwilap Ketken Bolsa Uni Yene Méwe Disek Bolmaydu! Üchke Yoghan Bolsimu, Püchek Chiqsa Uni Yenina Üchke Disek Bolmaydu! Bularning Ismi Qurut Chüshlen Méwe We Püchek Üchkedur! Tebiyet Öz Tebiyiti, Pirinsip we Qanuniyetliri Bilen Biz Insanlarning Qedimdin Béri Eng Yaxshi Mektiwimiz Bolup Keldi!Kitaptin Sawaq Almighan Teqdirdimu Tebiyettin Deris Alayli! Jemiyitimizdeki Püchek Üchkilerning Derdini Tartidighanlar Yenila Bichare Xelqimiz Bolup Qalmisun! Püchek Üchkiler Üchkiler Qatarida Ish Buziwatidu! Bilimsizlik Püchek Üchkilikke Oxshaydu! Püchek Üchkidin Jemiyetke Hichqandaq Wapa Kelmeydu!

Bilmey Turup Bilidighan Qiyapetke kiriwelish, Bilmey Turup bilimen diyish, Bilmey turup Bilidighan Insanlardek Tawrinish Rohiy Ghalbiyetchi Xen Millitining Dunyagha Meshhur Milliy Xaraktéridur!

Xenlerdin Uyghuristan Xelqige Yaxshiliq emes, Qeyerde Yamanliq Bolsa Shu illet Xuddi yoqumluq kiseldekla yuqti! Xen Millitining Ming Yilliq rohiy ghalbiyetchilik kisili hazir Uyghurlardimu ewij élip ketti! Zhongguoluq Peylasop Konfucius Xitay Millitining Bu Yaramas Xaraktéri Heqqide Toxtulup:

„Dötlük Az Bilishmu Emes, Köp Ügünelmeslikmu Emes, Belki Bilmey Turup Bilidighan Qiyapetke Kiriwélish Yaki Özining Bilmeydighanlighini Bilmey Yashash WeYaki Bilmeydighan Turup Men Buni toluq bilimen dep maxtinishtin ibarettur!-Digeniken.

Toghra Bilmey Turup hemmini men bilimen, dep Qarash, Özini qaltis chaghlash we özini körsütüshke pewqullade bérilip kétisch dimisimu pissixik binormalliq we bir uchigha chiqqan Axmaqliq we Qipqizil dötlüktur!

Bu dötlük Uyghurlarning hazirqi zamandiki birqisim altalmish serxillirining ortaq alahiydiliki bolup qaldi! Bular ish qamlashturalmighanche, Külidighan yerde yighlap, Yighlaydighan yerde külüp, Xelqara Jemiyetni, jümlidin Hich ishni bilmeydighan bichare awamni aldawatidu!

Qolidin ish kelmigenche, bu zamanning ademleride xam xiyallirini Yalghan we saxta bilen yépish moda bolup ketti!

Ilgiri Dunya Uyghurlarni anche tonimayti, qiziqatti, emdi tonidi, Emma Uyghurni dunya xata, sewiyesiz we bilimsiz menbe arqiliq tonutulghanlighi üchün lessida köngli sowup ketti, Uyghur dise anche perwayigha almas Bolup ketti!

Yoqarqi yaman hadisilerni keltürüp Chiqarghan Yaman Illetlerni Bashqiche Til Bilen hadisilerni Saxta menmendaliq, Aqsaqalliq, Chapqaqliq dep alsaqmu bolidu! Özini özi tonimaydighan, Özini özi sorimaydighan Ebgahlar seweplik Saxta menmendaliq, Aqsaqalliq, Chapqaqliq bir Pütün Milletni Riyalliqqa Qettiy mas kelmeydighan Bir Xam xiyalgha oxshaydighan gheribane chüsh dunyasida yashashqa mejbur qildi! Xelqimiz Bir Qarapla bilimlik ademken, dep qéliwatqan bu aldamchilar özi qiliwatqan ishlarda resmiy terbiye körmigen, yaki ölchemge layiq oqumighan bolghacha ularning Qalpiqi bar Yaki yoq bolsun adem aldashtin bashqini qilalmay kelmekte!

Uyghur jemiyitini Hemme Nersilerning saxtisi Qaplap ketti! Oy Oylawatqanlarning Xiyali, Gep qiliwatqanlarning gépi, Herket qiliwatqanlarning ijrahati toghruluq ölchimidin bek Uzaqqa turiwatidu!

Uyghur dimek, toghra, dorust, rastchil, heqqaniyetchi, exlaqliq, adil we wijdanliq digen gepqu qérindashlar!? Uyghur jemiyiti „Qarghalar qaq itidu, öz Könglini xush itidu!“ Bolup qaldi, Bundaq bolup qalsa qettiyla bolmaydu! Tenqitni, medihiymu layiqida bolsun!

Bilsek bilimen, Bilmisek bilmeymen,- deyli! Peqet xewiri yoq bu Sadda milletni bilidighan qiyapetke kiriwelip aldimayli!

Pelesepede, Pisixologiye we Sotsologiyede Öz Özini Bahalash deydighan Bir atalghu bar! Buning Germanchisi “ Selbstwertgefühl*- Ober Selbstwertgefühl**- Unter Selbstwertgefühl***din ibaret!

Insaniyet Insaniyet jemiyitide ixtiyarsiz rewishte beziler özini yoquri, beziler özini töwen bahalaydu! Bu normal, bilmesliktin qilghan. Bilmeslik Gunah Emes, ügenmeslik guna! Bilmeslik gunah Emes, bilmey Turup bilimen diyish bolsa Guna! Emma birqisim jemiyitimizdiki kishilerde bu Hadise kisellik Süpitide Otturgha chiqiwatidu. Riyalliqqa uyghun Bolmighan bahalar waqitliq toghridek qilghan bilen tégitektidin xatadur! Yoquri we töwendin ibaret bahalarning her ikkilisi yata hökümge tayinidighan Bolup, bu bir pissixik kisellik yaki exlaqsizliqtur! Toghrisi özige baha Bergende riyalist bolushtur!

Dötlük Xuddi tarqilishchan yoqumluq kiselge Oxshaydu!

Kolliktip Dötlük saqaytilmisa axiri Milletning béshigha chiqidu! Uyghuristan Xelqining Kolliktip Xarakteri, Dunya Qarishi, Qimmet Qarishi we Güzellik qarishida Éghir mesile bar Bolup, bu illet Mehkumluq quduqidin uchup chiqip kiteyli, digen bu milletning putlirigha éghir tügmen téshidek esilip, xelqimizni Halaket dunyasigha ittirmekte!

Zhongguo Peylasopi Konfucius Zhongguoluq, Emma Xen Millitidin Emesligi Perezdin Uzaq Emes! Sewep Konfuciusning Iddiysi Xen Millitining Milliy Xaraktérigha Uyghun Kelmeydu!

Konfuciusning bu sözining Germanchisi:

„Dummheit ist nicht «wenig wissen», auch nicht «wenig wissen wollen», Dummheit ist «glauben, genug zu wissen».“ Din ibarettur!

Uyghur Millitining Teqdirini Belgülesh Hoquqi Yat Milletlerning Qolidiki Öz Menpeti Vedenlirining Her Xil Xayishlirigha Layiqlashturup Ölchep, Pichip We Tikidighan Rextke Aylinip Qaldi! Awam Öz Teqdirining Qandaq Bolup Kètiwatqanlighini Angqiralmay Qaldi! Uyghur Milli Herkiti Düshmen Pilani Boyinche Peskoyigha Chüshürüp Qoyuldi! Milletning Aq-Qarini Periq Iteleydighan Ezimetliri Memliket Ichi we Siritida Pilanliq Halda Qesten we Pilanliq Passip Haletke Chüshürüp Qoyuldi! Ammiwiy Qizghinliqning Yönülishi Melum Bir Qara Niyet Bolen Bashqa Terepke Buriwitildi!

Meydan Bu Murekkep Xelqaraliq Ishning Höddisidin Chiqalmaydighan Ademlerge Qaldi, Eqilsizlik, Bilimsizlik, Sewiyesizlik We Tejiribesizlik Qilghan Ishlarning Netijisini Menpi Aqiwet Terepke Sürüp Kétiwatidu; Ishghal Astidiki Uyghuristanning Teqdiri Qesten Barsa Kelmes Yolgha Muptala Qilindi!Düshmen Istiratigiye we Taktika Jehettin Bizni Osal Ehwalgha Chüshürüp Qoydi!

Bir Millet Ghayet Zor Bir Kimige Oxshaydu! Kimeni Keypiy Telim-Terbiye Körgen Yüzligen Kesip Igiliri Bashquridu! Kime Yaxshi Bashqurulmaydiken Uhalda Kime Aldirimay Déngizgga Chöküp Kétidu, Kimidikilermu Sugha Gheriq Bolup Kétidu! Shunga Kémini Bilidighan Ademler Heydep, Kime Xizmerliri Kesip Igiliri Qilsa, Kime we Yoluchilarni Qurtulduriwalghili Bolidu!

Zitate zum Nachdenken – https://www.freidenker-galerie.de

Eskertish: Selbstwertgefühl*- Öz Özige bahalash…

Ober Selbstwertgefühl**-Öz Özige Artuq Baha berish

Unter Selbstwertgefühl*** Öz özige töwen baha bérip qoyush….

03.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Germaniye Peylasopi Arthur Schopenhauerning Iddiysi Boyinche Éyitqanda Adem, öz jismidiki Eqlihush we Rohning Insan süretlik Ulighi Bolup, Roh bolush salayiti bilen nime ish Qilishni xalisa qilip, Qandaq Qilishni Shundaq Qilalmaydu! Sewebi roh Insanlarning qiziqishi bilen emes, yaratquchisining sewebi Bilen Beden we Etrapidiki Yol qoyulghan dairide Xuddi eliktir énirgiyesi sheklide éqip turidu! Eger Ademler özining mawjutlighining heqiqi sewebi we Yene Özige ayit Bashqa munasiwetlik sirlargha nisbiten sawatsiz bolsa, uhalda özide bar bolghan eqil Küchi Arqiliq, dtrapidiki tosqunluqlargha tediriji qarshiliq bildüridighan iradini shekillendüridu!

Insan tebiyitidiki istekler izdesh qiziqishini peyda qilip, Eqilni Üzlüksiz ghidiqlap, ademning heriketsiz halettiki zihnini tereqqiy qildurup, bashqa mexluqlardin Periqliq halda öz-özini tonush we sheyi-hadisilerge inkas qayturushni qedemmu qedem ügütidu! Bu Jeryanda Ademning Hushi, Rohi we Bedini bir biri bilen hemkarlishidu!

K.U.A

10.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Ademler Oylashni Maymunmardin, Maymunlar Chépishni Bürkütlerdin, Bürkütler Uchushni Atlardin, Atlar Chépishni Béliqlardin, Béliqlar Üzüshni Börelerdin, Böriler Awlashni Itlardin Ügenmeydu! Ademning Tughma Hüniri Oylash, Maymunlarning Tughma Hüniri Sekresh, Bürkütlerning Tughma Hüniri Uchush, Atlarning Tughma Hüniri Chépish, Béliqlarning Tughma Hüniri Üzüsh, Börelerning Tughma Hüniri Awlash, Itlarning Tughma Hüniri Hawlashtur! Maymun Ademge, Adem Maymungha, Maymun Bürkütke, Bürküt Atqa, At Béliqqa, Béliqlar Börige, Böreler Bolsa Itqa Aylinalmaydu!

Hemmisi Herqanche Tirishsimu Hergiz Bashqa Türdiki Haywanlar Qilghan Ishlarni Qilalmaydu! Shunga Adem Ademdek, Maymun Maymundek, At Attek, Béliq Béliqtek, Böriler Blridek, Itlar Ittek Bolishi Lazim!

Ademler Xaraktér we Mijez Jehettin Yer Sharidaki Her Xil Haywanlargha Oxshaydu! Shunga Ademler Yashash Uslubini Özi Tewe Bilghan Haywanatlar Goruppisining Xaraktér we Mijez Alahiydilikige Maslashturup Kesip we Hünerlerni Tallishi, Shu Jehettin Özini Shexsiy, Ailiwiy we Milliy Tereplerdin Dewirge Layiq Mukemmelleshtürüp, Andin Hayat Déngizigha Yelken Échishi Lazim!

Hemme Ish Arzugha Baqmaydu, Xam-Xiyal Qilghili Bolghan Bilen Ishqa Ashurush Qiyindur! Bu Heqte Jahanshomul Alim we Ulugh Ressam Leornado Da Vinci: Adem Xam-Xiyalning Arqisidin Emes, Eqil-Parasetning Arqisidin Egishish Heqqide Toxtulup: Ademler Nimeni Arzu Qilsa Shuni Emes, Nimeni Qilalisa Shuni Qilishi Lazim, Qilalaydighan Ishlar Tursa Qilmastin, Qilalmaydighan Ishlarni Qiliwatqanlargha Özini Sélishturup, Mumkin Emes Ishlargha Ésiliwélip Hayatini Israp Qilghandinmu Artuq Dötlük we Axmaqliq Dunyada Yoqtur,- Dep Éytidu!

Ademlerning Tughma Talanti, Tughma Qabiliyiti we Tughma Eqil-Paraseti Bir-Biridin Alahiyde Periqlinidu! Shunga Kesip we Hüner Fallighanda Özige Eng Mas Kélidighanni Tallighanda Andin Ijadiyet, Keshpiyat we Ixtira Barliqqa Kêlidu! Talant, Eqil we Qabiliyet Serenggige, Kespi we Hüner Bolsa Serengge Sürüqighe Oxshaydu! Bular Bir-Birige Mas Kelgende Andin Ot Élip, Qapqarangghu we Muzdek Soghaq Bolgan Jahalet we Xurapatliq Qarangghulighida Muhabbet, Adalet, Hararet wie Yoruqluq Peyda Bolidu!

K.U.A

13.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Xudaning Bilidighanlirini Okyanusqa Oxshatsaq, Insanlarning Elmisaqtin Hazirghiche Bilgenlirini, Peqet Déngizlarning Birla Parchisi, Shexisning Bilgenlirini Déngizning Bir Tamchisi Disek Tamamen Bolidu! Undaqta Qedimqi Babilon Dewridin Bugüngiche Bolghan Her Xil Zamanlardiki Samawiy Dinlar we Samawiy Diniy Chüshenchiler Xudaning Bilgenliri Aldida Intayin Az Nisbetni Igileydu! Insanlar Toxtimay Heqiqet Üstide Ozdinip, Heqiqetke Telpünüp Kéliwatidu! Bezide Heqiqetni Izdep Sol Terepke Bezide Ong Terepke Éghip Kétiwatidu! Mushundaq Bir Pewqullade Dewirde Dinlar, Mez’hepler, Teriqetler, Telimatlar we Pelesepening Köpligi Kishini Oygha Salidu! Insanler Her Tereptin Heqiqetke Telmürgenche, Heqiqettin Barghanche Uzaqliship Kétiwatidu! Dost we Düshmenni Kim Yaratti?! Aq Bilen Qarini Kim Yaratti?! Rezillik Bilen Güzellikni Kim Yaratti?! Heq Bilen Naheqni Kim Yaratti?! Kiche Bilen Kündüzni Kim Yaratti?! Sheytan Bilen Melekni Kim Yaratti?! Biz Insanlarning Barghanche Mukemmel Bolghan Yéngi Hayatqa Ottek Intilishimizde Uyghur Ejdatliri Yekünligen Meshhur „Yaxshiliqqa Yaxshiliq, Yamanliqqa Yamanliq“tin Ibaret Tepekkur Sirlargha Tolghan Tebiyet Dunyasining Roli Eng Chong Boliwatidu! „Yaxshiliqqa Yaxshiliq, Yamsnliqqa Yamanliq, Hetta Yamanliqqamu Yaxshiliq Qilish Méhriban we Qudretlik Xudaning Öz Eqil-Parasitidin Uyghurlargha Bergen Hediyesidur! Jewish Rohaniy Dahisi Hillel The Elder “ Düshmen’ge Rawa Körgenni Dostlargha Rawa Körme! Bu Tewratning Tam Yürikidiki Geptur! Dunyadiku Qalghan Geplerning Hemmisi Qoshumche Izahatlardur“ Dep Yazghan! Biz Uyghurlarning Kitabigha Yézilghanlar Bilen Samawiy Kitapta Yézilghsnlar Birliship Xelqimizni Heqqaniyetni, Erkinlikni, Teng-barawerlikni, Insaniyetni we Tebiyetni Shertsiz Söyidighan, Yer Yüzidiki Alahiyde Bir Milletke Aylandurghan! Bizning Tesewwur Qilalaydighan Barliq Chüshenchilirimiz Ghayiplar we Mawjutlar Dunyasidiki Üstün Zihniyetlik Tebiyetning Yardimi Bilen Chekchégirasiz Hemme Yerni Qaplighan we Bash-Axiri Yoq Menggüge Sozulghan Biz Insanlar Menggü Asanliqche Hisqilalmaydighan Hemde Chüshenmeydighan Her Teripi Cheksiz Qarangghuluqtiki Muhabbet we Nepret Derixining Yashash Pirinsipliri Üstige Qurulghan! Shunga Uyghurlarni Ötkür Zihni, Yop-Yoruq Eqili we Parasiti, Sebir we Jasariti Bilen Her Türlük Bexitsizlikler Üstidin Ghalip Kélip, Özining Buzulghan Rohiy, Meniwiy we Jismaniy Saghlamlighini Eslige Keltütüp we Qoghdap Qalalaydighan Qabiliyet we Enenige Ige Bir Milletdur Dep Ataymiz!!!

K.U.A

14.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Tarixta Chaghatay tili dep nam chiqarghan, tarixiy kitaplarda xaqanlar tili we Xaqaniye tili dep atalghan til Uyghur edebiy tilining del özidur! Ejdatlirimiz Uyghur tilida Shanliq Tarix we Medeniyet yararqan. Büyük Atalarimizdin Al-Frabiy, Al-Bruniy, Al-Harezimi, Ibin-Sina, Jalalidin Rumi, Ahmet Yesiwiy, Ahmet Yükneki we Yüsüp Has Hajip, Keyin Mawlane Nesridin Rabghuzi, Mawlane Atayi, Mawlane Sekkaki, Mawane Lutfi we Amir Alshir Nawayi Hezretliri qatarliq Ellahmeler ijadiyet élip barghan Bu Til Eyni Dewirning Shöhriti Erep-Paris Tilidin Hergiz Qélishmaydighan Uyghur Edebiy Tilidur!

Chaghatay Ulusi/Uyghuristan Ataqta Gobi Chölining Shimaliliq Mongghul Aqsöngeklirining, Emeliyette Bolsa Tarixi Uzun, Mol Medeniyetlik Uyghur Millitining Bashqiche Bir Dewliti Idi! Monghullar Bu Dewletning Memuriy, Eskiriy we Iqtisadiy Ishlirini Uyghurlargha Tapshurup Bergechke, Bu Dewirde Uyghur Medeniyiti Jümlidin Soda-Sétiq, Qol-Hünerwenchilik, Dehqanchiliq, Charwichiliq, Baghwenchilik we Binakarliq, Toqumichiliq, Keshtichilik, Til-Yéziq, Edebiyat-Sennet we Medeniy-Maarip Mislisiz Derijide Güllendi! Bu menidin éyitqanda Chaghatay tili diginmiz hergiz Mongghul tilini körsetmeydu, Tar dairidiki Uyghur awam tilinimu Körsetmeydu, Belki Chaghatay Tili Digenlik Edebiy jehettin yüksek tereqqiy qilghan Xaqaniye Tili, Yeni Émperiye/Ulusning dewlet tili digenlik bolidu!

„Bisharetname“ Digen Kitaptin Élindi

15.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Amerikida Ikki goruppa Zhongguoluqlar Arisida Jidel Chiqiptu! Bu jidelni beziler Xenzular Arisidiki jidel dewatidu, undaq Emes! Bu jidel Manzular bilen Xenzular arisida chiqqandek qilidu…Hilimu Dunyada özini Xenzu dep Turiwatqan 100,000,000 din artuq Manzu bar. Hazir Zhongguoni yoshurun sorawatqanlar eshu sherqi-shimalliq Manzulardur! Zhongguo hökümitide Manzular Bilen Xenzular Tixtimay Put tipiship turidu! Dewlet ichidiki Asasliq ziddiyet Manzular Bilen Xenzular arisidiki ziddiyettur! Qalghanliqi esli Ziddiyet emes, Hetta Ötkünchi ziddiyettur!

Manzular Uyghurlardek Xarakteri Üstün millet, ularni bashqalar Xenzulargha assimilatsiye Bolup ketti, dep oylaydu! Bu gep omumiyliqqa we emeliyetke taza uyghun emestur! Manzularning Zhongoudiki omumi nopusi belki 300.000.000 gha yétishi mumkin. Manzular hazir Perde Arqisida turup, bilindürmey Xenzu we Uyghur qatarliq Bashqa 50 tin attuq Milletlerge hökmaranliq qiliwatidu! Buni jiq Ademler bilmeydu. Manzularning Englishlar Himaye Qilidighan xelqaraliq Mexpi Teshkilati bar! Zhongguo parchilansa eng awal ular özining milliy dewlitini Quridu!

K.U.A

16.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

Xuda Hemme Milletlerni Teng- Barawer Yaratqan! Hemme Iriq, Ulus we Milletlerning Yer Sharida Yashash Hoquqi Bardur! Dinlar, Ediologiyeler, Telimatlar we Iddiyeler Bir Birige Hürmet Körsütishi, Bir-Biri Bilen Ittipaqlishishi we Bir Biri Bilen Hemkarlishishi Lazim! Insanlar Arisida Küresh Emes, Riqabet Yiterliktur! Medeniy Insanlar Arusida “ Dostluq Birinchi, Musabiqe Ikkinchi, Digen Gep Bar! Kommunizim, Kapitakizim we Ataizimni Emes, Barliq Dinlargha Ortaq Bolghan Insanperwerlik, Demoktatiye, Barawerlik, Qérindashliq we Erkinlik Iddiysini Zor Küch Bilen Yersharilashturush Üchün Qandaq Bedel Bolsa Tölishimiz Lazim! Xelqara Maarip we Neshriyat Epkarliri Xuda Yaxshi Körgenni Qilip, Yaman Körgendin Uzaqlishish Üchün Insaniyetke Toghra Bir Yol Körsütishi Lazim! Mukapat we Jaza Ademning Emes, Yudaning Wezipisidur! Hazir Yer Sharida Milletler Ara Izish-Izilish Bar; Bu Normal Emes! Urush we Qan Tökülüsh Ornigha, Tinchliq we Yardemlishish Ishqa Ashqanda Dinlar we Medeniyetler Özining Wezipisini Toghra Ijra Qilghan Bolidu! Eslide Zalimlar Udullam Mezlumlargha Zulum Salalmaydu, Milliy Zulum Zalimlarning Küchlükligidin Emes, Mezlum Milletning Ajizlighidinmu Emes, Belki Mezlum Milletlerge Wakaletchilik Qiliwatqanlarning Döt we Axmaqlighidin Zulum Salidu!

K.U.A

17.11.2023 Germaniye

>>>>>☆<<<<<

English Edip, Ressam, Siyasiy Islahatchi we Sennet Obzorchisi John Ruskin „Iqtisadiy Qanunlar Az Meblegh Sélip Köp Payda Élishni Cheklep Turidu! Shunga Bashqilar Bergen Az Imkandin Köp Payda Chqirishqa Tewekkul Qiling“-Digeniken!

Eger Birawlar Bilen Paydisi Eng Az Bolghan Türge Meblegh Salsingiz Uhalda Payda Élish Üchün Serip Qilidighan Waqit we Töleydighan Bedelliringizning Intayin Köp Bolup Kétidighanlighini Untup Qalmaslighingiz Lazim! Eger Herqandaq Bir Bedelge Rahmen Payda Alalaydighanlighingizgha Közingiz Yetse Andin Tewekkul Qilip Jengkge Atlinishqa Toghra Kélidu!

Hichkim Eger mengisi dümbisige chiqip qalmighan bolmisila Payda almay, ziyan tartiydighanlighi körünüpla turidighan Projektke Meblegh sèlip, axirsida liwini chishlep qalmaydu!

Paydisi bolmighan sodani qilidighan axmaqni Bazar bashqurghuchilar sheherdin chiqiriwétish uyaqta qalsun, Etiwarlap alqinida tutidu!

Bir Milletning siyasiy teqdiri sodigha oxshap kétidu.

Milletning Chong ishliri qolidin kelmisimu Xuddi Qunibaqqal*dek Usul oynaymen, dep Otturgha chüshüwélip, gep qilalmisimu Qadirgacha**dek alajoqa warqiraweridighanlargha emes, Belki siyasiy meydanda Suni körüp, ötek salidighan, Tügmen’ge Qarap ügüt chüshüridighan, özi yalingach Emma kelkündinmu qorqmaydighan, eqli hoshi jayida ezimetlerge ihtiyajliqtur!

>>>>>☆<<<<<

*Qunibaqqal- Sorun tallimay qushaq qoshup naxsha éytip, usul oynap yüridighan kallisining süyi bar bir diwane.

**Qadirgacha- Tüzükrek gep qilalmaydu, Emma bir nersilerni dep alajoqa sözleydu. Gepini anglimighanlarni, Bolupmu yolda yalghuz kétiwatqan ana-balilarni qoghlap qorqutidighan bir sarang!

K.U.A

26.11.2023 Germaniye

List of Uyghur intellectuals imprisoned in China from 2016 to the present


Bu mat´riyalni Abduweli Ayup teyyarlighan

1. Medical Researchers and Doctors Halmurat Ghopur, (M) Former president of Xinjiang Medical University, head of XUAR Medical Oversight Bureau, physician, PhD 2. Abbas Eset, (M) Instructor at Xinjiang Medical University, physician, PhD. Note: He got released 2020. 3. Nurmemet Emet (M) Dean of the Department of Uyghur Traditional Medicine, Xinjiang Medical University PhD 4. Enwer Tohti, (M) Instructor at the Department of Uyghur Traditional Medicine, Xinjiang Medical University 5. Alim Pettar, (M) Instructor at Xinjiang Medical University, physician, PhD. Note: released 2020. 6. Perhat Behti, (M) Vice president of the Affiliated Hospital of Xinjiang Medical University 7. Abduqeyum Tewekkul, (M) Physician, Kashgar Prefectural People’s Hospital 8. Enwer Abdukérim, (M0 Physician, Kashgar Prefectural People’s Hospital 9. Husen Hesen (M) physician, Kucha Hospital of Uyghur Medicine 10. Ebeydulla Hesen (M) physician, XUAR Uyghur Medicine Hospital 11. Tahir Hesen (M), physician, Kucha people’s hospital 12. Nejibulla Ablat (M) cardiologist, Kashgar No.2 people’s Hospital. 13. Dolqun Tursun (M), XUAR Department of Preventive Medical. 14. Ilham Imam (M), ENT specialist, Aaffiliated Hospital of Xinjiang medical University. Note: released recently 15. Gulshen Abbas (F) Physician, XUAR Nurbagh Petroleum Hospital 16. Abdurehimjan Emet (M), physician XUAR Uyghur Medicine Hospital. University Professors 17. Erkin Abdurehim (Oghuz), (M) Professor, Kashgar University, retired 18. Metréhim Haji, (M) Professor, Kashgar University 19. Enwer Isma’il, (M) Associate Professor, Language Department Kashgar University 20. Enwer Qadir, (M ) Associate Professor, Language Department Kashgar University 21. Abdukerem Paltu (M), Department of History, Kashgar University 22. Erkin Ömer, (M) Professor, Kashgar University, school principal 23. Mukhter Abdughopur, (M) professor, Kashgar University 24. Qurban Osman, (M) professors, Kashgar University25. Ablajan Abduwaqi, (M) Professor, Kashgar University; Dean of the Department of Mathematics. Note: Ablajan Abduwaqi is released 2020. 26. Rahile Dawut, (F) Professor, Xinjiang University; PhD 27. Arslan Abdulla, (M) Professor; Former dean of the Institute of Philology, Xinjiang University; Head of XUAR People’s Government Cultural Advisors‘ Office 28. Abdukérim Rahman, (M) Professor, Xinjiang University. Note: passed away in 2021 29. Gheyretjan Osman, (M) Professor, Xinjiang University 30. Tashpolat Téyip, (M) Professor, President of Xinjiang University 31. Alim Ehet, (M) professor, Xinjiang University; Founder of Uyghur Soft Ltd. 32. Dilmurat Tursun, (M) professor, Xinjiang University 33. Batur Eysa, (M) professor, Xinjiang University 34. Abdurehim Mahmut, (M) professor, Xinjiang University 35. Erkin Imirbaqi, (M) professor, Xinjiang University 36. Nurbiye Yadikar, (F) professor, Xinjiang University. Note: Nurbiye Yadikar was released at the end of 2019. 37. Nebijan Hebibulla, (M) professor, Xinjiang University 38. Asiye Muhemmedsalih, (F) professor, Xinjiang University 39. Abdusalam Ablimit, (M) professor, computer science, Xinjiang University 40. Abdubesir Shükuri, (M) Professor, Dean, Institute of Philology, Xinjiang Normal University 41. Abduqadir Jalalidin, (M) Professor, poet, Xinjiang Normal University; 42. Jemile Saqi, (F) Professor, Xinjiang Institute for Education, wife of Abduqadir Jalalidin. Note: released 2020 43. Yunus Ebeydulla , (M) Professor, Xinjiang Normal University 44. Ababekri Abdureshit, (M) professor, PhD, Xinjiang Normal University 45. Nur’eli Shahyaqup, (M) professor, PhD, Xinjiang Normal University 46. Nurmuhemmet Ömer (Uchqun), (M) professor, PhD, Xinjiang Normal University 47. Kamil Memetréhim, (M) Professor, Pedagogical Institute, Ürümchi Vocational University 48. Arzugül Tashpolat, (F) professor, Xinjiang Engineering Institute; Arrested together with husband EkremTursun. Note: Arzigul Tashpolat was released in September 2019. 49. Zulpiqar Barat (Özbash), (M), professor, PhD, Xinjiang University 50. Nijat Ablimit, (M) professor, Kashgar University 51. Dilmurat Ghopur, (M) Vice Rector, Xinjiang University 52. Abduréhim Rahman, (M) Associate Professor, PhD; Xinjiang University; husband of Ruqiye Osman 3 53. Ruqiye Osman, (F) Administrator, Xinjiang University Library; wife of Abduréhim Rahman 54. Imam Muhemmet, (M), staff, Xinjiang University Computer center 55. Weli Barat, (M) Former president of Xinjiang University. 56. Mutellip Sidiq Qahiri (M) associate professor, Kashgar University. 57. Enwer Sidiq (M), Lecturer of physics, Xinjiang Normal University 58. Nijat Sopi, (M) Professor, PhD; Ili Teacher’s College; Dean of Literature Department. 59. Barat Tursunbaqi, (M) Former president, Hotan Teachers College. 60. Ablet Abdurishit (Berqi), (M) Associate Professor, PhD; poet, Xinjiang Institute of Education 61. Khalmurat Eysajan, (M) professor, Ili Pedagogical Institute 62. Ömerjan Nuri, (M) professor, Hotan Teachers College 63. Azat Sultan, (M) Chairman of XUAR Literature and Arts Union; Chair, Xinjiang Writers Association; Professor; Literature expert: Note: Azat Sultan was released in May 2019. 64. Gulazat Tursun (F) professor, Xinjiang University Law school, Human rights specialist. 65. Kerimjan Abdurehim (M), professor, poet, Kashgar Education Institute. 66. Adil Ghappar (M), professor, Xinjiang Normal University. 67. Juret Dolet (M), Director of Student Affair Office, Hotan Teacher’s College High & middle School Teachers 68. Ablajan Memet, (M) Konisheher No.1 High school. 69. Ehmetjan Jume (M), Konisheher No.1 high school 70. Sajidigul Ayup (F) Konisheher No.1 high school. 71. Abla Memet (M) former head of konisheher No.1 High School, reworded teacher, National May 1st medal holder. 72. Niyaz Imin, (M) Former teacher, Kucha County No.1 Middle School 73. Ekrem Islam, (M) Vice Principal, Sanji City No.3 Middle School 74. Dilraba Kamil, (F) Instructor, Ürümchi No.92 Middle School 75. Tursunjan Hézim, (M) Instructor, Aqsu No.1 High School 76. Ablet Shemsi, (M) Instructor, Kucha County Ishkhala Village Middle School 77. Adil Tursun, (M) Vice Principal, senior teacher, Kashgar Shufu County No.1 Middle School; National-Level Expert
in chemistry. 78. Shahip Abdusalam (Nurbeg), (M) Instructor, poet, Kelpin County No.1 Middle School 79. Zohre Niyaz (Sayramiye), (F) Instructor, Bay County Sayram Village Middle School; poet 80. Turdi Tuniyaz, (M) Former Principal, Xinjiang Experimental High School. 4 81. AlimYawa, (M) Former instructor, Peyzawat County Güllük Village Middle School; poet 82. Ilham Tahir, (M) Teacher (fired), Affiliated High school of Kashgar Normal University; son of Tahir Talip. Note: released in 2020 Journalists, Editors and Publishers 83. Ablikim Hesen, (M) Head of Uyghur Department and senior editor, Xinjiang Youth Press; 84. Yalqun Rozi, (M) Editor, Xinjiang Education Press. Notes: Ablikim Hesen was released in December 2019. 85. Qadir Arslan, (M) Editor, Xinjiang Education Press 86. Tuniyaz ilyas, (M) Editor, Xinjiang Education Press 87. Mahibeder Mekhmut, (F) Editor, Xinjiang Education Press 88. Ayshem Peyzulla, (F) Editor, Xinjiang Education Press 89. Tahir Nasir, (M) Former head, former assistant head editor, Xinjiang Education Press; XUAR People’s Government education inspector 90. Wahitjan Osman, (M) Editor, Xinjiang Education Press, poet 91. Erkin Muhemmet, (M) Editor, Xinjiang Education Press 92. Ekber Sirajidin, (M) Editor, Xinjiang Education Press 93. Abdulla Sawut (M) XUAR Writers’ Association; poet, writer, arrested in 2017 94. Abdurahman Ebey, (M) Former chief, former senior editor, Xinjiang People’s Press 95. Ehmetjan Mömin (Tarimi), (M) Senior editor, Xinjiang People’s Press , PhD 96. Qurban Mamut, (M) Former head editor, former senior editor, „Xinjiang Culture“ Journal 97. IlhamWeli, (M) Chair, senior editor, „Xinjiang Gazette“ Uyghur Editorial Department 98. Mirkamil Ablimit, (M) Vice Chair, senior editor, „Xinjiang Gazette“ Uyghur Editorial Department 99. Memtimin Obul, (M) Editor, „Xinjiang Gazette“ Uyghur Editorial Department 100. Jür’et Haji, (M) Editor, „Xinjiang Gazette“ Uyghur Editorial Department 101. Erkin Tursun, (M) Editor, director, Ili Television Station 102. Abduréhim Abdulla, (M) Senior editor, Xinjiang Audiovisual Press; poet 103. Enwer Qutluq (Nezeri), (M) Editor, Xinjiang Television Station; poet 104. Qeyser Qéyum, (M) Editor in Chief, „Literary Translations“ Journal Committed suicide, jumped off eighth floor of his office building after a police summons rather than face probable detention in the camps. 105. Mirzahit Kérim, (M) Former editor (retired), Kashgar Uyghur Press; writer, passed away in detention 2020. 106. Mehmutjan Khoja (Ümidwar), (M) Editor, „Xinjiang Youth“ Journal; poet 107. Ablajan Siyit, (M) Vice head editor, senior editor, Kashgar Uyghur Press 108. Osman Zunun, (M) Former head editor, senior editor, Kashgar Uyghur Press, retired 109. Abliz Ömer, (M) Former head editor, senior editor, Kashgar Uyghur Press, retired 110. Osman Ehet (M) music editor, Qarluq electronic 111. Erkin Ibrahim (peyda) (M) publisher, CEO of ogen publishing company. 112. Chimen’gül Awut, (F) Senior editor, Kashgar Uyghur Publishers; poet. Note: Chimengul Awut was released in 2020. 113. Tahir Talip, (M) senior editor, „Kashgar Daily,“ poet, public figure. Note: released 2020 114. Khalide Isra’il, (F) Editor, „Xinjiang Gazette,“ retired; writer. Note: released 2020 115. Méhrigül Tahir, (F) Instructor, Kashgar Preschool Teachers Training School; daughter of Tahir Talip 116. Abdurahman Abdurehim (M) Kashgar Uyghur press, editor 117. Memetjan Abliz Boriyar (M), Kashgar Uyghur Press, editor, writer 118. Memet Sidiq (M), Kashgar Uyghur Press 119. Anargul Hekim, (F), Kashgar Uyghur Press 120. Guzelnur Qasim (F), Kashgar Uyghur Press 121. Mahinur Hamut, (F) Kashgar Uyghur Press 122. Erkin Emet (M), Head of Kashgar Uyghur Press 123. Emrulla Enwer (M) Kashgar Uyghur Press Poets, Writers and Scholars 124. Perhat Tursun, (M) Researcher, XUAR People’s Arts Center; PhD; writer, poet 125. Abbas Muniyaz, (M) Professional writer, XUAR Writers‘ Association 126. Muhter Helil Bughra (M), Poet, XUAR TV Station. Note: he was released recently. 127. Idris Nurulla, (M) Independent translator, poet 128. Qasimjan Osman (Ghazi), (M) Civil servant, Peyzawat County Party Committee Propaganda Department; poet 129. YasinJanSadiq (choghlan) (M) writer, XUAR writers association 130. Osman Hoshur (M), Writer, participant of Uyghur textbook. 131. Memet Emet chopani, Writer, poet 132. Ibrahim Alptekin (M) former police officer, poet, writer, publisher, Artush 133. AbduqadirJüme, (M) Independent translator, poet 6 134. Nezire Muhemmedsalih, (F) Independent writer; wife of AdiljanTuniyaz. 135. Muhemmedsalih Hajim, (M) Researcher, Xinjiang Social Science Academy, retired; translator of the Quran into Uyghur; religious scholar and translator; died at age 84 in a camp; father of Nezire Muhemmedsalih 136. Memet’éliAbdurehim, (M ) Former head of XUAR Language Committee, retired. Note: released in 2020 137. Tahir Abduweli, (M) Researcher, XUAR Language Committee 138. Alimjan, (M) Researcher, XUAR Language Committee 139. Na’iljanTurghan, (M) Researcher, XUAR Language Committee 140. Küresh Tahir, (M) Researcher, Xinjiang Social Sciences Academy; son of Tahir Talip 141. Abdurazaq Sayim, (M) Vice Head of Xinjiang Social Sciences Academy; senior researcher 142. Gheyret Abdurahman, (M) Researcher, Xinjiang Social Sciences Academy; Vice Head, Language Institute, Xinjiang Social Sciences Academy. Note: released in 2019. 143. Abduqéyum Mijit, (M) Researcher, Ethnic Culture Research Institute, Xinjiang Social Sciences Academy 144. Sajide Tursun, (F) Postdoctoral researcher at Max Planck Institute for the Study of Religious Diversity in Gottingen, Germany. Note: Sajide Tursun is released at end of 2019. 145. Abbas Burhan, (M) Researcher, XUAR Education Department; Vice Principal, Ürümqi, Number 10 Elementary School 146. Ablimit, (M), Independent researcher of Uyghur classical literature; PhD 147. Gulbahar Eziz, Writer, Poet, Lawyer.
Note: released in 2020 148. AdiljanTuniyaz, (M) Former staff, Xinjiang People’s Radio Station; poet; husband of Nezire Muhemmedsalih 149. Dilmurat Tursun (M) researcher, Urumchi Municipal education department, 150. Adil Rishit (M) researcher, XUAR Educational Press 151. Tursunjan Muhemmet Marshal, website editor, Writer 152. Tursunbeg Yasin (M), Blogger, writer 153. Tuniyaz Osman (M), writer, former Judge, Aksu seismology Deparmet. 154. Omerjan Hesen (Bozqir) writer, Translator, Blogger, Aksu Forestry Department Actors, Directors, Hosts, Hostess, Singers 155. Mekhmutjan Sidiq, (M) Director, Xinjiang Television Station 156. Ekhmetjan Metrozi, (M) Technician, Xinjiang Television Station 157. Qeyum Muhemmet, (M) Associate Professor, Xinjiang Art Institute; actor; host; husband of Aynur Tash158. Aynur Tash, (F) Ürümchi People’s Radio Station, retired for health reasons; wife of Qéyum Muhemmet 159. Erkin Tursun, (M) Editor, director, Ili Television Station 160. Es’et Éziz, (M) Chief, Ürümchi People’s Radio Station Uyghur Editorial Department 161. Abdushukur Wahit (M), film editor, Urumqi Sezgu Advertisement company. Note: released at end of 2019. 162. Abdurehim Heyit (M) singer XUAR Theater 163. Zulpiqar Koresh (M) host of Uyghur TV program, XUAR TV station 164. Reshide Dawut (F) singer, XUAR theater. Note: Reshide Dawut was sentenced in 2020. 165. Adil Mijit (M) comedian, XUAR Theater. Note: released recently 166. Senuber Tursun (F) singer, XUAR theater: Note: Senewer Tursun was released in October 2019. 167. Aytilla Ela (F), singer, XUAR Theater 168. Ablet Zeydin (M) XUAR TV station, editor 169. Peride Mamut (M), singer, actor, Karamay Theater. Note: released at the end of 2019. 170. Zahirshah Ablimit (M), singer. Note: released 2020. 171. Ablajan Awut Ayup (M), singer, “Uyghur Justin Baber” 172. Memetjan Abduqadir (M) singer, actor 173. Mahire Yusup (F) singer, Urumchi Song and Dance Troup 174. Adiljan Hamut (M) Cameraman, Xinjiang Izgil Film & TV company. Note: Released at the end of 2019 Computer Engineers 175. Qeyser Abdukerim (M), computer engineer, poet. Kashgar Tax department. 176. Metyasin Metqurban (M) Bilkan electronic company, CEO, computer engineer 177. Perhat Zahir (M) computer engineer 178. Abdurahman Memetabla (M) computer engineer, CEO, Rawanyol electronic company. 179. Nurshat (M) Graphic designer, Qarluq Electronic Company 180. Abletjan Ismail (M), Creator of Yaltapan software, IT engineer of XUAR Government website ts.cn, 181. Sirajidin Qarluq (M), Qarluq electronic, co, ltd, 182. Amannisa Qemirdin (F) accountant, IT engineer, Qarluq Electronic Company. 183. Reyhangul Mehmut (F) graphic designer, Qarluq electronic 8 184. Yusup Ehmet (M) graphic designer, Qarluq electronic 185. Emetjan, (M) Qutlan Electronic Company, computer engineer 186. Mukhtar Rozi, (M) Computer expert; programmer 187. Ekpar Asat (M) Website designer, CEO, Bagdax electronic 188. Dilshat Perhat (Ataman), (M) Founder, „Diyarim“ Website Photographers and Painters 189. Nijat Memtimin, (M) Employee, Kashgar Prefectural Government Information Office; photographer 190. Mutellipjan Memtimin, (M) Director of „Kashgar White Steed Photo Studio“; photographer 191. Ablikimjan (M), designer, Kashgar Preschool Teachers School Other intellectuals 192. Ablimit Ablikim, (M) MA student, Shanghai Arts Institute 193. Arzugül Abdurehim, (F) Received MA in Japan 194. Abdurishit Imin (M) XUAR Department of Agriculture 195. Gülbahar Éziz, (F) Civil servant, XUAR Prison Administration Office; psychology Counselor; Lawyer 196. Ghalip Qurban, (M) vice chief, Urumchi municipal court, Judge. 197. Ekber Ebeydulla (M) Kashagr Cultural Heritage Protecting Department. 198. Ebeydulla Ibrahim (M) Writer, Editor in Chief, Xinjiang Youth, 199. Mihray Mijit (F), Principal of #20 Primary School, Editor of Uyghur Textbook. 200. Abduqadirjan Rozi (M), PhD student, Zhongshan Univercity, Guangzhou Imprisoned intellectuals from other Turkic ethnic groups in Xinjiang 201. Qabilqan Sadiq, (M) Editor, Xinjiang Education Press; Kazakh 202. Esqer Junus, (M) Researcher, Xinjiang Social Sciences Academy; Kyrgyz 203. Hörmetjan Abdurahman (Fikret), (M) Professor, Xinjiang University; Uzbek 204. MambetTurdi, (M) Professor, Xinjiang Normal University; literary critic; Kyrgyz 205. Abdurahman Eziz (M) Writer, Ermudun, Yengisheher, Kashgar, Kyrgiz 206. Dina Igemberdi (F) Painter, Urumqi Tianshan District, Tuanjielu, No 78. Kazakh 207. Nurbaqit Qadir (M), editor, Xinjiang Education Press. Kazakh 208. Maqadas Aqan (M), editor, Xinjiang Education Press. Kazakh Other Intellectuals 209. Turan Qasim (M), CCP XUAR regional committee, propaganda branch 210. Jelil Abdurahman (M), Urumqi Education Department 9 211. Hamut Yasin (M), Xinjiang Education Press 212. Abduqeyum Tohtaji (M), Xinjiang Experiment High school 213. Aygul Imin (F), Teaching &Study office of Tianshan District, Urumqi Education Department. 214. Mahire Rozi (F), teacher, Urumqi 16# High School, 215. Abdusalam Turdi (M), professor, Department of Physics, Xinjiang Normal University 216. Enwer Sidiq (M), professor, Department of Physics, Xinjiang Normal University 217. Ghalip Nasir (M), Administration Office, Xinjiang Normal University 218. Rena Mamut (M), Library, Xinjiang Normal University 219. Umit (M) Affiliated High School of Xinjiang Normal University. 220. Rizwangul (F) Affiliated High School of Xinjiang Normal University. 221. Eysa Qadir (M), professor, Xinjiang Agriculture University 222. Ababekri Ablet (M), president of Hotan Teachers College 223. Memetrishat Zunun (M), Xinjiang Huan Tourism Co.ltd 224. Gheyret Eysa (M), Kashgar 10# High School, publisher 225. Dawut Obulqasim (M), Koknur biotechnology Co.ltd 226. Buhelchem Tursun (F), former official of Urumqi Import and Export Department 227. Telet Qadiri (M), Uyghur textbook for grade 8 editor, Xinjiang education Press. 228. Hamutjan Hekim (M), Uyghur textbook for Grade 8 editor, Xinjiang education Press 229. Shirmuhemmet Jarup (M) Uyghur textbook editor, Xinjiang Education Press 230. Perhat Kazim (M) Uyghur textbook editor, Uyghur textbook editor 231. Eysajan Turdi Achchiq (M), Uyghur textbook for Grade 8 editor 232. Muqeddes Mirza (F), Uyghur textbook for Grade 8 editor 233. Enwer Omer (M), Uyghur textbook for Grade 8 editor 234. Hebibulla Eli (M), Uyghur textbook for Grade 8 editor 235. Adiljan Ayit (M), Uyghur Textbook painter, XUAR Education Press, Note: Adiljan Ayit was arrested because of Uyghur textbook issue. 236. Abdurehim Osman (M), Kashgar CCP local branch vice chairman of religious and ethnic affair 237. Shemsidin (M), physician, XUAR Number 2 Hospital 238. Zamanidin Pakzat (M), poet, instructor, Preschool teachers college 239. Gulchihre Chongelem Eziz (F), writer. Note: released 2020 240. Ablikim Kelkun (M) comedian, XUAR Theater 241. Hebibulla Tohti (M), professor, Xinjiang Islamic Institute, PhD. 242. Adil Hajim (M), professor, Xinjiang Islamic Institute 10 243. Yusupjan Zeynidin (M), former professor, Xinjiang Islamic Institute 244. Muhemmet Abdulla (M), former professor, Xinjiang Islamic institute 245. Abduqahar damolla (M), professor, Xinjiang Islamic Institute 246. Ilyas Qarihaji (M), professor, Xinjiang Islamic Institute, PhD 247. Shahabidin Hajim (M), professor, Xinjiang Islamic Institute 248. Abduqahar Damolla (M), professor, Xinjiang Islamic Institute 249. Abdusemi Damolla (M), instructor, Artuch Islamic School 250. Abliz Qarihaji (Arqan) (M), writer, religious scholar. 251. Abduhaliq Damolla (M), instructor, Aqsu Islamic School 252. Azat Eziz (M), professor, former principal, Kashagr University 253. Gulzar Gheni (F), Kashgar University 254. Abduqeyum Semet (M), physician, head of Kashagar No. 2People’s hospital, arrested 2018 255. Dilshat Alim (M), physician, XUAR Number2 people’s hospital. 256. Mirzat Osman (M), 32 years old. Bachelor of Xinjiang Agricultural University, studied in Italy, missing since 2017 257. Yasinjan Tohti (M), pharmacist, Kashgar Uyghur Medicine Hospital 258. Buwejer Memeteli, (M), teacher, Kashgar Number10 Primary School 259. Adil Eliyof, (M) retired accounted from People’s Bank Kashgar Branch. Note: Adil Eliyof is released in March 2019. 260. Erkinjan Abdukerim (M), primary school teacher in Awat Township Kashagr, he died after released from reeducation camp on September 30th, 2018. 261. Nurmemet Tohti (M) 32 years old, Xinjiang ElQUWET co.ltd. 262. Kamalidin (M), professor, Xinjiang Financial & Economy University PhD. 263. Alishir Qurban (M), associated professor, Xinjiang institute of ecology and geography, Chinese science academy. Note: Elshir Qurban was released in November 2019. 264. Huseyinjan Esqer (M), researcher, Language committee of XUAR. Note: released 2020 265. Erkizat Barat (M), writer, website editor, activist, graduated Zhongnan Financial University, Poskam, Xinjing (aka East Turkestan) 266. Hesenjan Abdulla (M), Researcher, Ili institute of Agricultural study, Ili Kazakh Autonomous Prefecture, detained April 2017 267. Hisamidin Eziz (M), Poet, Xinjiang Representative Office in Beijing, detained in June 2018 268. Abdulkahar Tursun (M), Arcelik Electronic engineer, graduated Middle East Technology University, detained 2017. 269. Turghun Asim (M), 45 years old, water engineer, Kashgar city water administration department, detained in concentration in 2018. 11 270. Memtili Wahap (M), 40 years old, Kashagr city Water Administration department 271. Nurmemet Niyaz (M) 30 years old, Kashagr city Water Administration department 272. Ekber Emet (M) 37 years old, Kashagr city Water Administration department 273. Abdughopur Tursun (M), 54 years old, Kashagr city Water Administration Department274. Sabirjan Hamut (M) 48 years old, Kashagr city Water Administration Department 275. Memetjan Rozi (M), born in 1979, Graphic Designer & Film Editor, detained September 5th, 2017 276. Kamal Abliz (M), born in 1979, film maker and producer, he directed there is no way for these kids, detained June 9th 2017, Dolan Co.ltd. 277. Semi Kirem (M), Babahan Food & Logistic Company, detained in Midong detention Center since August 15th 278. Tahir Qasim (M), writer, poet, professor, Aqsu Educational Institute 279. Abdusalam Jalalidin (M), professor, PhD, born in 1962 Ghulja, Xinjiang University 280. Hemdulla Abdurahman (M) Linguist, born in Pichan 1957, Languages committee of Xinjiang Uyghur Autonomous Region 281. Nizamidin Niyaz (M), PhD, Lecturer of Xinjiang Normal University, sentenced for 15 years for participating problematic textbook. 282. Tursunjan Behti (M), PhD, Linguist, born in 1985, lecturer of Xinjiang financial and Economy University. 283. Rahmanjan Awut Ozhal (M), Poet, Singer, Song writer, XUAR Theater. Note: Rahmanjan Awut Ozhal released in 2019. 284. Eysabeg Mamut (M), well-known folksinger, h sentenced 10 years, accused of illegal religious activity.
 Note: Eyasabeg Mamut released at end of 2019. 285. Waris Ababekri (M), one of the former leaders of the 1988 Uyghur students’ movement, writer, film producer, Xinjiang Dolan Co.ltd, he passed away in 2020 286. Osman Kerem (M), born in 1961, former teacher of Urumchi number 23 middle school. 287. Kurban Haji, (M), 61 years old (born on March 1st, 1958 Artush). He has taught in high schools for 35 years, Artuch Number 4 high school. Note: Kurban Aji was released in June 2019. 288. Abduhelil Ela (M), Surgeon, Tuberculosis Hospital of Xinjiang Uyghur Autonomous Region, detained in January 2018. 289. Zohre Ela (F) Technician, Karamay Petroleum Company which cooperated with Hong Kong, detained in January 2018. 12 290. Juret Memet (M), teacher, vice president of regional educational department of Karamay. 291. Rishat (M), teacher, Number 4 primary school in Karamay 292. Adil Yaqup (M) poet, Vice Chief of Number three Detention Center, detained March 2018, he got released in 2019.
depending on the recent information Adil was detained again in March 2020. Note: Adil Yaqup, peot and head of the Nomber three detention center was released in the first week of April, he re-arrested in March 2020. 293. Memtimin Hoshur (M), Writer, Former Head of XUAR Writers Association 294. Ehtem Omer (M) Writer, employee of state owned XUAR Film making company, sentenced 20 years. 295. Reyhangul (F) Uyghur Medicine Hospital of Xinjiang Uyghur Autonomous Region in Urumchi city. 296. Juret Qurban (M), born in 1986, Xijiang Zamzambolaq International Trade Co.ltd, detained in October 2017. 297. Jumaji Juma (M) Teacher, Qulanchi Primary School, Azaq Township, Artuch, detained and sentenced to 7 years, because of sending a gift to Turkey. 298. Marat Isaqow (M), born in 1982 Urumchi, Teacher, Urumchi Number 14 High School, studied in Kazan, Tatarestan federal republic, Tatar 299. Sewirdin Imam (M) Host, Actor, arrested in January 2019, He is in Tie Chang Gou, Michuan. Note: released in 2020 300. Semi Kirem (M), arrested in August 15th, 2018, Xinjiang BABAHAN Food Company. 301. Abduqeyum Imin (M), actor, editor, Xinjiang TV, (State owned Xinjiang Uyghur Autonomous regional propaganda organization) 302. Hezereteli Memettyrsun (M) Singer, public figure. Note released at end of 2019 303. Bupatem (F) secretary of Hotan county level court 304. Abdurahman (M), Hotan county local branch of CCP commission for discipline inspection 305. Husenjan (M), Musician, music teacher Hotan city number 2 primary school 306. Arapat Erkin (M) student, Kocaeli University, kept missing since 2017 went back to China 307. Mirzat Osman (M), student, studied in Milan, Kept missing since October 2017 went back to China 308. Omerjan (M) architect, Uyghur style architectures designer, entrepreneur, public figure 309. Yasin Kerim (M), Calligrapher, awarded international several Calligraphy competitions, Yengi Eriq township, Hotan. https://instagram.com/uycalligrapher?igshid=1xoek3v9lwm0x 13 310. Niyaz Kerim Sherqi (M) Calligrapher, topographer, toponymist, professor of former Xinjiang University of Industry 311. Abdureshit Eli (M), Pen name (tundiki adem), poet, editor of Yengi Qashteshi (seasonal literature magazine). 312. Abdukerim Yaqup (M), Public figure, the people’s government of Xinjiang Uyghur Autonomous region Beijing Office 313. Ehet Sayit (M) Public Figure, County Mayor of Yarkent, Xinjiang Uyghur Autonomous Region 314. Abdugheni Jume (M) Public Figure, County Mayor of Merkit, XUAR 315. Ghali Rahman (M) Public Figure, County Mayor of Peyzawat, XUAR 316. Memettrusun (M) Public Figure, Kashagr Prefectural Foreign affair Office . 317. Gholamjan Ghopur (M), English teacher, the founder of Tewpiq Language and Technology Training school. 318. Abdumijit Abduqadir (M), Instructor, Xinjiang Uyghur Medicine College, PhD candidate of Chinese Science Academy Xinjiang Branch. 319. Enwer Niyaz (M), Teacher, Principal of Toqsun County Number1 High School, Head of Toqsun County Education Department. 320. Shohret (M) Instructor, Xinjiang Normal University, TsingHua University PhD Candidate.321. Qelbinur Hamut (F), Teacher, Number 19 Primary School, one of the editors of Uyghur textbook, retired in 2015, arrested in 2017. 322. Abdurehim Ablethan (M) writer, film maker, Jigde Qduq Village, Qomul 323. Turkizat Gheyret (M) Student Activist, Xinjiang Finance and Economy University 324. Musajan Imir (M) Entrepreneur, Xinjiang Qaraqum International Trade Company 325. Gheni Semet (M) Poet, self-employment, Uyghur bookstore owner. 326. Gulnisa Imin (F) Poet, local social activist. Well-known female poet, her poetry translated into Japanese and selected in Uyghur poetry selection published in Japan. 327. Abliz Arqan (M) Blogger and Islamic Scholar. Small business owner in Korla city. 328. Abduqeyum Tohtaji (M) one of the editors of banned Uyghur Textbook. 329. Abduweli Muqiyit (M) Uyghur cultural activist. 1945 born in Ghulja. 2019 sentenced 17 years. Now serving jail in Helongjian Province 330. Muhter Mamut Muhemmidi (M) independent scholar, publisher, Uyghur Bookstore owner in Qarghiliq County Kashgar. 331. Ablet Ababekri (M) Professor, President of Hotan Teachers College 332. Muhter Emet (M) Poet, vice chief Konisheher County CCP local branch, detained 2017 September. 14 333. Abduhelil Tohti (M) athlete, wrestling Master, teacher, Konisheher No1 High School, detained in April 2017. 334. Ehmet Turghun (M) teacher, arrested in September 2017, one of the Uyghur textbook related teachers. Urumchi number 22 primary school. 335. Reyhangul Hashim (F) teacher arrested in September 2017, one of the detainees related to Uyghur text book issue, Urumchi Qarlayelisi primary school. 336. Ekber Awut (M) teacher, athlete, arrested in September 2018, died in the detention center in Urumchi October 2019, Urumchi number 22 primary school. 337. Melike Dawut (F) teacher, researcher, detained in April 2017, one of the detainees related to Uyghur textbook issue, Urumchi educational department, research office. 338. Bahargul Hebibul (F) IT engineer, arrested in June 2017, sentenced 5 years in prison in November 2019, Urumchi branch of Chinese Railway Communication Company 339. Mihray Hebibul (F) Policewoman in Turpan city, arrested, arrested 2018, sentenced 3 years in November 6, 2019. 340. Alim Hebibul (M) prison Guard in Turpan city, arrested in 2018, sentenced 3 years in November 2019 341. Yasin Imin (M) IT engineer, professor in Xinjiang university, department of information technology, researcher in bureau of information technology of Xinjiang Ethnic languages work committee, selected as distinguished youth by Uyghur autonomous regional party branch and government in 2015. He was arrested in 2018. 342. Alim Hasani (M) Linguist, Interpreter, researcher in bureau of information technology of Xinjiang Ethnic languages work committee, arrested August 2018 343. Mehmut Eli Atilla (M) researcher, teacher arrested in 2017, Awat number 3 High School Aqsu Perfecture, reason of imprisonment related to the Uyghur text book issue. 344. Dilnur Mesum (F) Principal of Hotan Langru secondary school ,teaching Chinese ,arrested in 2018 ,sentenced 15years ,reason of imprisonment related to a WeChat massage which was sent in 2013 about halal food . 345. Nasirhaji (M)The senior staff of the Business Department of Agricultural Bank Shufu County Subbranch ;arrested on may in 2017, reason of imprisonment related with helping poor and needy families by donation collected from Meshrep . 346. Tahir Mesum (M) Deputy Director of Hotan Education Bureau in Hotan Xinjiang ,arrested in 2018 ,sentenced 10years ,accused racial discrimination crime ,reason of imprisonment related to a WeChat massage which he received in 2013 about Halal food . 15 347. Abliz Orhun (M) Former editor in chief of Xinjiang Difang Zhi (Xinjiang regional historgraphy ), editor of Minzu publishing House, Xinjiang China, Arrested in February 2018 . 348. Obulqasim Abdurehim (M) IT technician at Kashgar – China Telecom since 1995, arrested on may in 2017, reason of imprisonment related with helping poor and needy families by donation collected from Meshrep. 349. Abliz Tohtihaji (M) the Director of Kashgar Prefectural Transport Administration bureau since 2012. arrested on may in 2017, reason of imprisonment related with helping poor and needy families by donation which donated in Meshrep gathering. 350. Ishak (M) The Principal of Changji state No 3 secondary school , Xinjiang arrested in 2018 351. Reyhangul (F) Teacher of Changji state No 3 secondary school , Xinjiang teaching literature she also was arrested. 352. Juret Memtimin (M) a Uyghur retired government officials of the people’s republic of China, former professor of Minzu university, and former governor of Hotan prefecture. There was no news from his after being called for interrogation in early December 2019. 353. Ilham Rozi (M) Poet, Deputy Head of Publicity Department of Aksu Prefecture Committee. He was arrested on April in 2019 without any reason. 354. Behtiyar Ilham (M) Uyghur computer engineer and manager of Qarluk IT company. He was arrested on November in 2019 without any reason. 355. Ablajan Memet (M) Teacher,historian, Peyzawat No.1 High School,Kashgar, arrested in 2016. Graduated History Departmetn, Xinjiang University 356. Kamil Hesen (M) Teacher, Peot, Qizilboyi High School of Peyzawat County, Kashagar.He arrested in 2015, because of his poetry he published 2003 in Kashgar. 357. Memetsalim Sabir (M)Teacher, Poet, Peyzawat No.1 High School,Kashagr.He arrested in 2015, because of his poetry he published in 2003 in Kashgar, 358. Alim Yawa (M) Poet, Teacher,Gulluk High School of Peyzawat County Kashagr.He arrested in 2015, because of his poetry published in 2003 in Kashgar. 359. Gulnisa Imin (F) Poet,Teacher, Chira No.1 High School. She was Arrested in 2017, because of her potry published in Japan. 360. Muhemmet Emet Chopani (M),Writer, Poet,Teacher, Chopan High School of Karghaliq County Kashgar. He arrested in 2017, because of his poetry book Jennet Yoli, published in Turkey 2013. 361. Osmanjan Ehet (M), Musician, Qarluq high tech Company, Urumchi.He was born 1981 in Shahyar County. He got arrested in October 2017. 16 362. Tursun Turghun (m): a teacher in Tamtoghraq county, born in Aksu, went to high school and university in inner China (Chinese provinces). He was arrested on the 2nd July 2017. He is suspected of downloading and spreading information related to terrorism. 363. Rozi Toxti (m): a literature teacher at Awat County 3rd Middle School, he was arrested on the 2nd of July 2017. He was accused of robbery. 364. Nurmemet Hamut (m): graduated from college in Shanghai, programmer at Lenovo Computer Company. He was arrested on October 13, 2017. He was released in October 2019 but was appointed as a teacher at the camp where he was previously interned. 365. Memet Perhat (m): graduated from Chongqing University, later became a police officer. He was arrested on October 23, 2017. 366. Ehmet Yasin (m): a doctor at Tamtoghraq County Hospital, arrested on June 8, 2017, and accused of using Kuaiya App. 367. Renagul Memet (f), an employee of the county government of Awat, was arrested on July 10, 2017, and accused of using VPN. 368. Nurmemet Rozi (m): the mayor of Kashgar, was arrested in 2019 and accused of hypocrisy (two-faced). 369. Ehet Sayit (m): the district head of Yarkant (Yeken) county, was arrested in 2018 and accused of hypocritical behavior. 370. Ehet Sulayman (m): Pedagogue, the chair of Qumul City Tengritagh county education district, was arrested in March 2017, graduated from Xinjiang Normal University. 371. Ehmet Sulayman (m): government official, vice chairman of Qomul city Tengritagh county, graduated from Xinjiang University (former Maarip Inistitutini), was arrested in March 2017. 372. Jelil Osman (m): former vice chairman of Qomul city municipality, chairman of Qomul city Sheherichi county government, date and place of detention is unknown. 373. Muhemmet Osman (m): graduated from Xi’an Medical University, medical specialist at Qomul prefecture people’s hospital, detained in 2017 and sentenced for 71 years. 374. Abliz Tohtihaji (m): was the Director of Kashgar Prefectural Transport Administration bureau since 2012, detained in May, 2017. 375. Obulqasim Abdurehim (m): He was working as IT technician at Kashgar – China Telecom since 1995, detained in June, 2017. 376. Ahat Ebrahim (m): businessman, founder and director of the Tabassum Conventional Centers in Korla city, detained in May, 2017, died mysteriously in December 2019 in one of the concentration camps in Korla. 17 377. Adiljan Abdurehim (M): Head of Saybagh Educational department, educated in Moskow in 1990s 378. Abdurahman (M): Vice head of public security bureau Shufu county XUATR, got arrested in 2017, accused of double faced. 379. Abduqahar Yusup (M): Independent researcher, studied Nanjing University from 2007-2011. English interpreter Qarluq IT Company, arrested in 2017 380. Nebi Yusup (M) English Interpreter, graphic designer, Qarluq Company, arrested in 2017 381. Abdurehim Ablethan (M) Independent researcher, write, blogger, film maker, administrator of Bagdax Fourum, arrested in 2017, Born in Qomul. 382. Abduqeyum Yasin (M) Medical Researcher, Physician, Kashgar Prefectural People’s Hospital, Studien in Singapore, worked for Finland FIDA international. 283. Sayithaji Qasim (M) surgeon, researcher, Kashgar No.2 Peopl’s Hospital. 284. Nurmemet Muhter (M) Master student, Xinjiang University, arrested befor his graduation in April 2017. 285. Erpan Memet (M) English Teacher, graduated from Xinjiang Medical University, arrested April 2017. 386. Memettursun Memet (M) photographer, arrested in 2017. 387. Muhtar Nurmuhammed (M) physician, private Hospital owner, Kashagr, arrested in June 2017 388. Kaiser Rahman (M) Enhglish Teacher, Xinjiang Univeristy, arrested in April 2017. 389. Ahmatjan (M), English Teacher, Nuskin’s Sale’s representative, Xnjiang University, 390. Rozi (M), professor, architecture, School of construction and Engineering of Xinjiang University, arrested February 2018. 391. Reyhangul imam(REYIHANGU YIMAMU) (F), 33 years old. History teacher of Kezilesu Autonomous Prefecture No.1 High School. She was arrested in October of 2017 and sentenced to 12 years in prison in March of 2018 because of she received a book related with how to educate the children from Dr. Erkin Siddiq by email during her Master studies at Xinjiang University 8-9 years ago. 392. Obul Tursun (M) Teacher, Karghiliq county Number one High School, arrested in 2017, sentenced to Jail. 393. Mutellip Memet (M) physician, Urumchi Bugda Hospital, graduated Shanghai Medical University, from Aksu city. 394. Abdurahman Barat (M) physician, Hotan Alqelib Hospital, graduated Shanghai Medical University, arrested 2018, sentenced ten years in 2019 395. Yaqup Haji (M) surgeon, Kashgar Nurluk Hospital, graduated Xinjiang Medical Hospital. 18 396. Abdumejit Haji (M) Teacher, Kashgar Number 7 High School, arrested February 2020, sentenced 6 years in 2020. 397. Perhat Ilyas (M) writer, Xinjiang Education Press 398. Memeteli Helim (M) Writer, Bortla Federation of Literary and Art Circles 399. Behtiyar (M) Writer, Bortala Federation of Literary and Art Circles 400. Dolqun Rozi (M) writer, researcher, Ili People’s Political Consultative Conference, editor of “Ili Historical Materials” 401. Eset Abdurishit (M) Writer, Editor in Chief, “Ili River” 402. Muqarip Yehya (M), Writer, Aksu Prefectural Education Department 403. Mutellip Hursendi (M), Writer, Poet, instructor, Aksu Teachers’ School 404. Batur Rehmitulla (M), writer, editor in Chief, Aksu Daily, 405. Semet Abdurahman (M), writer, editor in Chief, Komul Literature 406. Abliz Omer Haji (M), Poet, Writer, editor, Komul Daily 407. Ehmet Hemdul (M), Poet, Writer, editor Komul Litteratur 408. Uchqun Rahman (M), Writer, Editor, Komul Literature 409. Metsilim Metqasim (M), Writer, editor of literature magazine Hotan New Jade Literature, general secretary of Hotan Trade Union. 410. Ekber Niyaz Pettari (M), Poet, Writer, former editor literature magazine “Turpan”, persecuted and appointed to the workers union of Turpan Prefecture. 411. Enwer Hoshur (M) Professor, Hotan Teacher’s Collage, literature critic, writer 412. Eziz Atawulla Sartekin (M) publisher, professor, Xinjiang Islamic Institute 413. Tursun Mehmut (M) writer, official Cherchen county culture department 414. Muhter Supurge (M) writer, professor Hotan Teacher’s Collage. 415. Omerjan Osman Suzuk (M) writer, historian, Yakkent Radio and TV department 416. Gheyret (M) Teacher, Ghulja No.2 Highschool, founder of Zordun Sabir Library 417. YusupJan (M) poet, writer, Awat county education department 418. Jume Rejep (M) General secretary of CCP branch of quality inspection department in Bugur county 419. Omerjan (M) teacher, principal of Ayhan high school in Ghulja city 420. Abdurishit Musajan (M) writer, Kiriye Writers’ Association, Kiriye Hotan 421. Metseydi Metqasim (M) writer, editor of Tarim monthly literature magazine 423. Erkin Awut (M) head of Yarkent culture department, architect of Yarkent palace 424. Abdusemet (M) photographer, vice head of Yarkent culture department 424. Ehmet Kebir (M) writer, head of Aksu No.1 high school 425. Ehet Dawut (M) writer, poet, Uyghur Autonomous Regional Religious affair department 19 426. Mesumjan Memur (M) writer, vice head of Ili Kazakh autonomous prefecture religious affair department. 427. Edhem Ibrahim (M) writer, poet, tax officer, Qaynuq township, Ghulja city 428. Abdughopur (M) historian, chairman of Yengisheher Political Consultant Conference, Kashgar Prefecture 429. Abduqadir (M), public figure, former head of Hotan Culture Department 430. Ghalip Barat Erk (M), Historian, Writer, Post and Telegraph department Charqiliq county, Bayngholin Mongol Autonomous Prefecture 431. Yusupjan Yasin (M) Historian, writer, Urumchi No.14 High School 432. Yasin (M) musician, Hotan Yengi Qashteshi Music and Opera theater, sentenced 16 years in 2019 433. Rushengul (F) dancer, Hotan Yengi Qashteshi Music and Opera theater, sentenced 20 years 434. Gulnar (F) dancer, Hotan Yengi Qashteshi Music and Opera theater, sentenced 20 years in 2019 435. Tursun Ebey (M) language activist, philanthropist, Founder of Yiltiz Uyghur Mother language foundation, Former director of Cherchen Xinhua bookstore, Cherchen county, arrested 2017. 436. Omer Dawut (M) Professor, Chinese language department, Xinjiang University, visiting scholar of University of Washing-Madison. He got sentenced 15 years. 437. Yalqun Abdurahman (M) Uyghur Mother language teacher, head of first Modern Uyghur school were set up in Iksaq Atush, in 1885. He got arrested from school and sentenced 14 years. 438. Abdushukur Abdurehim (M) poet, editor in chief, in “Qizilsu Literature” 439. Setiwaldi Kerim (M) writer, editor in “Qizilsu Literature” 440. Abdusemet Rozi (M) writer, historian, professor at the Qizilsu RadioTelvision Univeristy 441. Ehet Kelpin Insani (M), poet, teacher at the Kelpin High School, Aksu prefecture 442. Eysajan Trudi Achchiq (M) poet, teacher at the Kelpin High School, Aksu Perfecture 443. Orkesh Abdurehim (M) Poet, writer, teacher at the Chapchal High School, Ili prefecture, got arrested in September 2022. 444. Nighmet Yarmemet (M) Researcher, born in Ghulja, studied in Turkey, got arrested in 2022, sentenced 8 years in prison in Ghulja 445. Dr. Rozimemet Osman (M), medical doctor in Lop, Hotan Perfecture, got arrested and sentenced 15 yeaers in 2018. Note1:1. This list is composed of Uyghur intellectuals whose imprisonment has been confirmed by the Uyghur Diasporas. The imprisonment of some 20 individuals on the list has been investigated by Radio Free Asia; the imprisonment of the other intellectuals listed here has been confirmed by other reliable sources in China and some relatives of detainees in Diasporas. 2. While considerable care has been taking in compiling and checking the list, obstacles have nonetheless been considerable, given the information blockade imposed on Xinjiang (Eastern Turkistan) by the Chinese government. As a result, there may be errors in the list. We ask readers’ help in correcting any such issues, compiling further information on the individuals listed here in, and adding other detained intellectuals to the list. 3. It is clear that the number of detained intellectuals greatly exceeds the number listed here. This list—and other lists of detained individuals will be continually revised and expanded. 4. In January 9th, the order are reorganized, after this time the order will be the same, if I add some individuals they should under the “Other intellectuals” (Last updated by Abduweli Ayup on December 31, 2022), if you need more information, resume, testimonies, please feel free to contact Abduweli Ayup, yanmaymiz@gmail.com

(Last updated by Abduweli Ayup December 31, 2022)

https://shahit.biz/supp/list_003.pdf?__cf_chl_tk=M7wjE7oTo6MPozcXAqDBe2OjEwj0vJclqe5F3fCpLms-1700040414-0-gaNycGzNC_s