Auotori: Korash Atahan
Weten ichi we siritidiki Paralil Shekilde Yüz Bériwatqan pajiyeler heqqide jiddiy pikir qilishqa erziydu!Hemmidin yaman bolghini millitimiz shunche köp adem yetishtürgen bir xeliq turup, ishlirimiz dewirge layiq emes! Weten-Milletning teqdiri bilim, iqtidar we qabiliyet telep qilidu! Yitekchi orunda turiwalghanlar qandaq seweplerdindur milletni koldurlutup yüriydu, qoshunda milliy heriketning pirinsipliri asasida heriket qilalaydighanlar, milliy heriketke xelqara ölchemde yitekchilik qilalaydighanlar bekla az bolup, perde arqisidiki küchler teripidin chetke qeqilip turidu, qabiliyetlik insanlar küchini toghra birleshtürelmigechke, dawa sépidiki sani az bolghanliri sepning aldigha ötelmeydu!
Milliy heriket bilim, sewiye, tejiribe telep qilidu! Milliy Heriketke ayit haisiler körünüshte bek addiy, hemme kishi höddisidin chiqip kételeydighandek qilidu, emma undaq addiy emes, hemmela adem höddisidin aldirap chiqalmaydu. Milliy herikette aktipliq yaxshi ish, teqdirleshke erziydu.Emma töge mazarliqta ussulgha chüshkendek mes-eles we kor eqil bilen heriket qilish xeterlik! Milliy herikette milliy dawani, tariximizni, milliy xraraktérimizni, xoshnilirimizni, düshmenlirimizni, xelqara weziyetni, imkanlirimizni, dewirni, emeliy kuch-qudiritimizni bilmey turup étilghan toghra bir qedem, sözlengen toghra bir söz, qaldurghan toghra bir izmu waqti kelgende bashqa bala bolidu!
Milliy heriketke qomandanliq qilish bilim, irade, qabiliyet we etiqat telep qilidu! Milliy herikettiki eqilgha emes hayajangha berilip qilinghan kichik bir xataliq 10-20 yillap waqit serip qilip milliy heriket yolida insha qilinghan bir baghchini birdemde howqush huwlap turidighan xarabilikke aylanduriwiteleydu! Milliy dawa ishi chaqchaq qilidighan ish emes, belki nazuk we xeterlik bir ishtur! Milliy Heriket yolida sözlengen xata bir söz, étilghan xata bir qedem, alghan xata bir tiniq milyon ademning qirilip ketishige sewep bolup qalidu! Milliy Heriket yolida qilinghan toghra bir söz, étilghan toghra bir qedem, alghan toghra bir tiniq milyon ademning zulum astidiki ölük halettin tirilip, wetening gül-chechekke pürkünüp kétishige sewep bolup qalidu!
Biz Uyghuristanliqlarning derdi, düshmini we wezipilliri heddi hesapsiz köp! Eng xeterlik düshmenler shek-shühbesizki xuddi virus weyaki baktériyedekla öz ichimizde heriket qiliwatidu!Wujudimiz shu seweptin jansiz, pikirimiz shu seweptin qalaymiqan, sépimiz shu seweptin weyri-weyrane! Adem bakteriye yaki virustin yoqumlansa asperin yaki antibiotikum arqiliq saqiyip ketidu! Emma pikirde yaman süpetlik virus we bakteriyeler bilen yuqumlansa qutulduriwelish undaq asan emesken!
Xelqimiz özige paydiliq bolghan yolni emes, paydisiz emma asan bolghan yolni, özige heqiqi yol bashlaydighan ademni emes, özlirini aldap esirlep koldurlutup yürüydighan gumanliq ademlerni tallaydu! Tarixta ajayip ishlar boldi. Xitaylar kelgende wetenperwerler xelqimizni inqilapqa dewet qildi, baylar, emeldarlar xitaydin kengchilik tilep wetenni tashlap qechip ketti, yalangtöshler yölep turghuzulup, milletning boynigha sélinghan siritmaq shularning qoligha awaylap tutquzuldi! Bugünmu hem weten-ichi we siritida millitimizge qiliniwatqan bu xiyanet we ahanetler zenjirsiman halette ishlenmekte!
Xelqimiz yaxshi teshkilatlinalmighachqa kawap we manta pologha aldinip, xelqarada we ishghal astidiki wetinimizde bizge qarshi ishliniwatqan jinayetlerni körsimu körmeslikke selip yashaydu! Bu bir özige-özi qilghan heqsizliq, bu bir milliy dawagha qilinghan xayinliq, bu bir örnikini aldirap tapqili bolmaydighan kolliktip diwengliktur! Millitimiz yaxshi gepni emes, yaman gepni anglashqa, hüriyet yolini emes qulluq yolini tallashqa könüp ketken!Xelqimiz öz yol bashchilirigha bash igishni nomus bilgechke, düshmenning aldida tizlinip yashashqa mejbur bolghan!
Hazir weten we weten siritidiki halimiz xarap, 20-30 yildin beri milliy mawjutluqimizni qoghdash, igilik hoquqimizni qolgha keltürüsh, ademdek yashash üchün élip barghan gah pilanliq, gah istixiyelik, gah bashqilarning heydekchiliki bilen élip barghan küreshlirimizde izchil tereqqiyat yoq boldi.Milliy herkitimizdiki izdinishler istixiyilik boldi, pilanlanmighachqa kelgen yerdin dawamlishidighan hadise bolmighachqa bir izda turuqluq turghun weziyet ademni buruqturma qilidu!
Bir Milletning azatliq kürishi peqet öz küchige tayinipla wujutqa chiqmaydu! Ichkiy amil birinchi orunda turidu elbette. Xelqara küchler bizning teshkilatlinishimizgha, teshkilatlinishtiki enenimizge, milliy xaraktirimizdiki artuqchiliq we kemchiliklerge, bir ishni qilishtiki uslubimizgha, qabiliyitimizge we emeliy küchimizge qarap bizge dostane yaki düshmenlik bilen muamile qilidu! Hazirqi halitimiz bek échinishliq bolghachqa, teshkilat dewatqanlirimiz jemiyet sewiyiside bolghachqa, ish heriketlirimiz xelqara ölchemlerge toshmighachqa „Zibalighing bolmisa xéridasing ne qayda“ digendek hadise yüz beriwatidu! Qisqisi dunya bizdin ümitsizliniglik halda turiwatidu! Dunya xelqining bizge bergen bahasi nigatip bolsa, qiliwatqan ishlirimiz, mengiwatqan yollirimiz, towlawatan shuarlirimiz xata degenlik bolup, herqanche qilsaqmu hichbir netijige erishelmeymiz! Men yeqinda erkin dunya xelqining uyghurlargha baha tereqiside yazghan töwendiki ikki maqalisidin, nomus ichide yene bir qedem ilgirlep oylunushqa mejbur boldum!
Bir Amerikiliq Jornalist Uyghurlar heqqide mundaq yazghan!
1-Maqala: „Bash Egmes Millet-Uyghurlar“
Maqalining mawzusi: „bash egmes millet-uyghurlar“, aptori bir amérikiliq, timining tirnaq ichidiki izahati bolsa „jongguning ichki ölkiliridiki uyghurlarni körüp hés qilghanlirim“. Maqalidin özüm muhim dep qarighan qurlarni tépishqa aldiridim: “ uyghur xizmetchiler…. Özliri béyjingda yashaydu, sa’iti ürümchi waqtigha toghrilaqliq. Béyjingda yashighinigha 10-20 yil bolghan, emma béyjingliqlardin birmu dosti yoq, ular bilen ariliridiki eng yéqin déyilgen munasiwet xizmetdashliq.
‚dölitingni söyemsen?‘ dep sorisang he’e dep bash lingshitip qoyidu, emma bille olturup musabiqe körseng, chawakni jonggu komandisining emes, chet’el komandisining utuqigha chalidu…. Özümge munasiwetlik qurlar tépilmighandin kéyin ikkinchi abzasqa atlap kettim:
“ …. Uyghur oqughuchilar….. Sani bir onwérsitta 70 yaki 80 , éship ketse 200 yaki 300 . Onming, 20 ming oqughuchisi bar onwérsitlarda xuddi mushularla oquwatqandek mewjutluqi namayen…
Kéchide chiriqi eng axirida öchidighan yataq mushularning. Hepte axirliri eng jushqun muzikilar jaranglaydighan, eng qattiq külke yangraydighan yataqlarmu hem. Gahi bashqa ölkilikler bilen, gahi mektepning muhapizetchiliri bilen kaltek-chomaqni qiz-oghul teng kötürüp chiqip soqushidighanlarmu hem mushular.
Bu alametlerge bir qarisang körilidighini tertipsizlik, bir qarisang chaqnaydighini hayatqa bolghan qizghin muhebbet, dostluqqa, qérindashliqqa bérilgen yüksek ehmiyet…. Yene bir qarisang, bu dölettiki asasliq nopus bilen teng olturup, teng qopalmaydighan perqliq milliy zoq, singiship
bolalmaydighan perqliq bir hayat shekli“…. “ tirikchilik koyidiki uyghurlar…. Yol qoysang, aldini tosmisang, hemmisi usta tijaretchi- sodiger. ..putlikashang chiqarsang, her birsi bir jengchi. Bular qolida néni qalmisa, tilep yimeydu, bulap yeydu. Yanchuqida puli tügise, kochida yatmaydu, türmide yatidu….eslide béshidin kechüriwatqini kün emes, bir jeng.
Béshigha kelgen égiz-pes künler bezlirining qolida sunuq, bezilirining béshida yériq izi qaldurghan, emma közliridin we tonliridin melumki, rohiy sunuq emes, yüriki ézik emes.
Bular yerliklerge qorqunuchluq körünüshke raziki, ghérip-bichare körünüshke razi emes. Heq-naheq jidelliride tayaq yégüchi bolushqa raziki tamashibin bolushqa razi emes….ziyaritim dawamida untulmas bir diyalogqa shahid boldum.
Ikki shérik, yaq ikki sebdash, yaq ikki teqdirdash, biri kündilik oqiti üchün bosughudin atlashning aldida yene birige tapilidi: -eger bügün kech qaytip kélelmey qalsam, bu pulni türmidiki akamning ayaligha yollap ber . -étilip ketken akangning baliliri télipon qip qalsichu? -aldinqi qétimliq oljining pulini men shulargha ewetken. -körüshmekchitim dep qalsichu? -‚aldirash, mektepte oquwatidu‘ dep qoy. Tilini chüshünüp qaldim, mektep dégini türme yaki mazar.
Buningghimu heyran qalmidim, chünki körüp bolghanmen, bu sheherde birmu uyghur mehellisi yoq, emma uyghur mazarliqi bar, bu mazarlqitiki gümbezning sani, bu sheherde midirlap yürgen uyghurlarning sanidin az emes. Tesir qilighini bu süzlerni dewatqan chaghdiki u temkin rohiy halet, bosughudin atlighan chaghdiki u mezmut qedem.
Méningche bu “ men yashaymen“la emes, “ a’ilem we qewmu-qérindashlirimnimu yashitimen!“ dégen ünsiz bir bayanat! eger bir millet achliqtin yoqulidighan ish bolsa, bular kopiratsiye dewride yeni 1960-, 1970-yillarda yoqulup bolghan bolatti; Eger bir millet nadan qaldurulush bilen tügishidighan ish bolsa, yang zéngshéng dewridin kéyinla izi yoqalghan bolatti;
Oqta bir milletning yoqulushi mumkin emes, eger oqta boysundurghini bolidighan ish bolsa, bu millet zo zongtang dewridin kéyin bash kötürelmigen bolatti. Jongguning tereqqiyatini xalimaydighan, he désila jonggudin eyip izdeydighan bezi küchler bu kishilerning teqdiri heqqide uni-buni dep yüridu, emma bu milletni yoqilidu, dése men ishenmeymen…
Bu millet bügün’giche yoqalmidi, intérnét dewride esla yoqalmaydu.“l“
Qerindashlar topidin kochurup qoydum: M.Hezret
Bir Türük Jornalist Uyghurlar heqqide mundaq yazghan!
2-Maqala:
ABD’den Uygur kışkırtması
22.3.2018 04:25
Sosyal medyada hızla yayılan ve Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping’i hedef alan videoyu Türkiye’deki Uygur diasporasının lideri yorumladı
İSTİHBARAT SERVİSİ
Türki azınlıklar tarafından Afrin’de çekildiği iddia edilen Çin Halk Cumhuriyeti’ni tehdit eden videoyla ilgili, Türkiye’deki Uygur diasporasının liderinden biri Aydınlık’a konuştu. Kışkırtmayı yapanların Türk olmadığını belirten isim, “Bu insanlar Soros’tan, NED’den, Amerikan vakıflarından para alıp geçimini sağlıyor. Amerika, Türkiye’de Çin karşıtı eylemler çıkarmak istiyor” dedi.
‘ONLAR TÜRK DEĞİL’
Son günlerde sosyal medyada çok sayıda paylaşılan bir videoda, TSK’nın taklit üniformasını giyen ve elinde Türk bayraklarıyla kamera karşısına geçen bir kişi, Çince konuşarak Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping ve Çin’i tehdit ediyor. Yayınlanan görüntüyle ilgili Uygurlu bir lider Aydınlık’a şu değerlendirmelerde bulundu:
“Biz Türkiye’ye sığındık, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıyız, milli menfaatlerimiz her şeyden önce gelir, önünde gelmesi lazım. Bu ülkenin çıkarlarını korumak her vatandaşın görevidir. Hassa’da yalandan askeri giysi giyip tankların önünde terörü teşvik edici, iki ülkeyi baltalayıcı sözlere, davranışlara karşı olduğumuzu söylemek isterim. Orada yapılan gösterinin İstanbul’daki Uygur kuruluşlarıyla hiçbir alakası yok. Tabii Çin’de baskı ve insan hakları ihlalleri var ama sorunları savaş açarak çözme imkanımız yok. Öyle bir dünyada yaşamıyoruz. Hassa’dakiler Kayseri Doğu Türkistan Kültür Yardımlaşma Derneği’nin desteğiyle o protestoyu yapıyorlar. Onlar da Tayland’dan, Malezya’dan, Suriye’den kaçıp Türk vatandaşı olmayan kişiler tarafından yapılmıştır, tamamen bir provakasyondur. Türkiye Cumhuriyeti’ni zorda bırakacak her türlü eyleme karşıyız.
SOROS VE NED FİNANSE EDİYOR
Uygur ve Doğu Türkistan meselesi, Amerika ve Batı’nın insafına bırakılmayacak kadar milli meseledir fakat burda bir sıkıntı var. Batı’nın ve Amerika’nın Çin karşıtı eylemlere sürekli destek vermesinin sebebi, bölgede insan hakları ihlalleri olduğunu da önplana çıkarıyor. Zaten sorun olmazsa Batı’nın elinde yapacak bir şey kalmaz. Bu insan hakları ihlallerinin çözüme kavuşturulması gerekir aksi taktirde Amerika sürekli yükselen Çin’in önünü kesmek için; tırnak içinde ‘Uygurlar’ı da kullanacaktır, Çin’in zayıf noktalarını kaşıyacaktır, terörizme destek verecektir.
Hassa’daki olay soruşturulmalı ve yapanlar mutlaka cezalandırmalıdır. Bu insanlar Soros’tan, NED’ten, Amerikan vakıflarından para alıp geçimini sağlayanlardır; milli dava olarak bu işi yapan insanlar değil, geçimini bu işten yapan insanlardır. Amerika ve Batı bu gibi insanları kullanarak Çin karşıtı eylemleri Türkiye’ye getirmek ve Türkiye, Çin ilişkilerini bozmak istiyor. Bunun önüne geçmek sizin, bizim hepimizin görevi.
Bu sorunun çözümü hakkında şöyle düşünüyorum; Çin kapılarını açmalıdır, insanları yargısız infaz yapmaktan vazgeçmelidir. İnsanları Çin Halk Cumhuriyeti yasaları çerçevesinde, özerklikle yaşamasına uygun zemin hazırlamalıdır. Bunu hazırladığında Çin yönetbilirse ülkeyi bir sıkıntı olacağını düşünmüyorum.”
https://www.aydinlik.com.tr/abd-den-uygur-kiskirtmasi-dunya…
Men bu ikki maqalini oqup deslepte achchiq we mesxirilik küldüm andin ghezeptin yighlap kettim! Biz bir bexitsiz millet ikenmiz. Eslide üstimizdin besip turghan mustemlikidin allaburun qurtulup ketettuq. Yaman bolghini düshmen emes, arimizdin chiqqan mustemlike sistimidin paydilinip öz xelqining yilikidin su ichidighan munapiqlarning salghan ziyini dayim bek chong bolup keldi! Bu munapiqlar wetende xelqimizni qandaq topidek soriwetken bolsa chet-eldimu xitay istixbarati bilen birlishiwelip yaxshiliq we yamanliqche jan yerimizge esiliwelighliq halette turmaqta.
Bu munapiqlarning alahiydiliki ach köz, menpetperes, shöhretperes we shexsiyetchi. Weten we Milletni közini qirpitmay, ishning aldi-keynini oylimay bir qacha yünde üchün setiwitidu!Biz arimizdin chiqqan nadan, bilimsiz, shexsiyetchi we qara yürek insanlarning destidin körmigenni körüwatimiz! Biz her waqit segek bolishimiz, ismi eniq bolmighan, arqa körünishi eniq bolmighan, teshkilatlar turup teshkilatlardin bisoraq ish qiliwatqan, ademlerni ademler qilalmaydighan ishlargha küshkürtiwatqan yallanma eblexlerdin uzaq turushimiz lazim!
Men undaq ademlerni obdan tonuymen, ular wetende xitaygha yalaqchiliq qilip qizil bayraqni qandaq tutqan bolsa, yene it nepsi üchün hür dunyada kök bayraqnimu shundaq tutughluq! Ne wetende ne chetelde millitimiz xitay istixbarati üchün ishleydighan bu xil tiptiki naehlilerning ziyankeshlikidin qurtulalmidi! Bu mexluqlar hemme ishning qimitini pul bilen ölcheydu. Pul bolmisa weten-millet heqqide yazmaydu, pul bolmisa weten-millet heqqide sözlimeydu, pul bolmisa weten-millet heqqide yol mangmaydu, pul bolmisa weten-millet heqqide kök bayraqni kötürmeydu!
Uyghurlardiki shexsiy qehrimanliq yaxshi teshkilatlandurulmisa millietning halaketke yüzlinishini tizleshtüriwetidu! Amerikiliq tilgha alghan „Seiyit Nochi tipidiki rohiy ghalbiyetchilik“ ölümge uzanghan yol bolup ilghar milletler bolsa eshundaq hallarda tam buning eksiche heriket qilidu! Türükler yazghan maqalida bolsa Uyghurlar qesten yasap-jabdunghan bir tiyatir sehniside dunya tinchliqi we rayon xewipsizlikige qarshi düshmen qilip teswirlengen. Bilhassa emeliyette bu perdidiki körünishte mubalighe qilip körsetküdek hichqandaq bir nerse yoq!
Bu ikki maqalidiki Uyghurning resimi asasen degüdek bir-birini toluqlaydu. Biride Uyghurlarning yawayiliqi, ikkinchiside bolsa xeteri, dunyawiy tertipke bolghan ziyini, terror bilen yandashliqi asasliq teswirlengen bolup, ademni emes haywanni yeziwatqan tuyghuda yaman niyet bilen qelem tewretken! Her ikki apturning neziride zulum astida yashawatqan Uyghurning menpeti emes, düshmenlerning xatirjemliki üchün qelem tewritilgen. Her ikki maqala zakas qilinghan maqalilar bolup ularda uyghurlar 21-yüz yilda duch kelgen eghir erqiy we kultural yoqutush heqqide bir jümlemu söz qilinmighan! Her ikki maqalida Uyghuristanliqlargha nisbiten yiltizi bek chongqur jaylargha qeder tutashqan wehshiy bir düshmenlik bar!
Biz bu eserde Amerikiliqlar we Türükler yazghan ikki maqalini resimge oxshattuq. Bu resimlerde oxshashla Uyghurlar shexsiy qehriman, qaram, yiraqni körmeydighan, nadan, yüzeki oylap ish qilidighan, aghzini we lewzini chaghlimaydighan, mesele shexsiy menpeetige toqunsa ölümgimu tewekkul qilidighan, muelisep weten-millet meselisige kelgende düshmenning depigha asanla sarangdek usul oynaydighan, terrorgha yandash, yiraqqa nezer tashlap herket qilalmaydighan güdek, sadda, hamaqet, nezer dayirisi tar, dunyani chüshenmeydighan, xelqara tertipke ziyanliq we ang sewiyesi töwen millet qilip teswirlengen!
Biz Uyghuristan xelqining siyasiy teqdiri ikki esirdin béri yatlarning qolida bolup keldei. Siyasiy, ijtimayi we iqtisadiy hayatimizda özimizning eghirliqini özimiz dengsep, özimizning eqli we parasitige tayinip, öz hökümdarlirimizning bayriqi astida bir ish qilghan tariximiz asasen yoq deyerlik.
Xelqimiz özige paydiliq iddiylerni periq qilalmaydu, millet üchün eng kereklik boliwatqan munewwer , qabiliyetlik we dorust yolbashchilirigha egeshmeydu. Millet nadanliqidin toghra yolni emes, meghlubiyetke baridighan yolni, heqiqi wetenperwer, ishenchlik we bilimliklerni emes, ishenchisiz, gumanliq, kargha kelmes, bejiriksiz, qaranghu küchlerge setilip ketken munapiqlarni tallap mangidu we egishidu!
Hazirmu tarixtiki eshu echinishliq hadisiler arqa-arqidin tekrarlanmaqta! 1950-yillardin beri ishlirimizgha qara qol zaten arlishiweliqliqidi. Emdi kélip ishlirimizgha ikkinchi qara qol arlishiwalghilimu 20 yil bolup qaldi! Biz hazir tarixta körülmige kirzis ichide turiwatimiz! Ilgiri xitaydin ibaret birla düshminimiz baridi. Emdi xelqara pashizim biz qarshi pilan tüzmekte.
Milliy heriket xeter ichide turiwatidu. Bu mesilide xitay bilen xelqara pashizim birlishiwaldi.Birinchi qara qol 2000-yillardin ilgirki milliy herketni kontrul qilghan bolsa, ikkinchi qara qol sowetler tarqalghandin keyinki inqilapning yolini tosimaqta!
Uyghur millitining kolléktip pissixikisidiki bugünkidek aqiwiti palaket bolghan tiragediyege kolliktip engimizdiki yekke yüzlinishchan xarakterlar, yüksek siyasiy ghaye üchün uyushalmasliq, musteqil teshkilinelmeslik sewep bolghan. Yoqarqi ikki maqalining aptorliri bizning rohimizdiki kesellerni we kolléktip rohiy késelliklirimizning ipadilinish shekillirini, bu tiptiki pessixik ajizliqlarning yaman aqiwetlerini bisharet sheklide selbiy tereptin obdan yorutup beriptu.
Kolliktip xaraktirimizdiki Seyit Nochi Kompelikisi we bu kiseldin kelip chiqiwatqan achchiq aqiwetler we teragediyelerdin qurtulup ketkili bolidu.Uyhur millitining teqdirini hel qilish kürishi paralil herket qilidighan, ortaq ghayini közleydighan pewqullade periqliq metodlarni telep qilidu.
Milliy teqdirimizni saghlam bolghan bir qurulush arqiliq qoghdap qelish asan emes.Milliy mawjutluqimizni kapaletke ige qilishta herqandaq sharayittamu dewirge, shertlerge we zamangha layiq oxshimighan métodtlarda uyushush, ittipaqlishish we teshkillinish lazim!Milliy kolliktip sapayimizni östürüsh we dewirning rohigha uyghun yeqin we yiraq pilanlar boyiche teshkillinish arqiliq bugünkidek pajiyelerdin qutulghili, menpeetimizge yaman tesir körsütiwatqan passip hadisilerni tediriji aktip amillargha aylandurghili bolidu!
Bir milletning pissixikisidiki pozitip hallar yaxshi perwish qilinmaydiken, undaqta qimmetlik dep qaralghan paydiliq amillar passip we yaman aqiwetlerge sewep bolidu!Muhimi keng qursaqliq bilen ishni qabiliyet igillirige ötünüp bérish, pidakarliq bilen egishish, pem bilen teshkillinish we oxshimighsan liniyelerde élip beriliwatqan küreshlirimizge qara qollarning arlishiwelishigha hemme birlikte angliq halda hemkarliq asasida yol qoymasliqtur!
K.Atahan
23.03.2018 Gérmaniye
Tengritagh Akademiyesi 