Xitay tajawuzchilar bizning eng yaman yérimizdin tutiwaldi. Xitay dewliti derijidin tashqiri dewlet térrorini ishqa sélip Uyghuristan xelqini xelqara jemiyetni qaritip qoyup wehshiylik bilen basturmaqta. Xitay we dunyadiki xéli köp milletlerning neziride Uyghuristanliqlar xitay puqrasi. Undaqta qandaqsige özining barliq garajdanlirining A din Z qiche bolghan heq-hoquqlirini qoghdashtin ibaret jawapkarliq zimmiside bolghan xitay dewliti Uyghuristanliqlar üstidin érqiy we kultural qirghinchiliq élip baridu?! Egerde bir dewlet özning puqralirining heq-hoquqlirini depsende qilidighan mashinigha aylinip qalghan bolsa, u halda özining dewletlik salahiyitini yoqutup qoyghan bolidu yaki zulum astidiki xeliq, shu dewletning qanunluq puqrasi bolmay qalidu. Polattek riyalliqning wetinimizning xitaylarning qanuniy téritoriyisi emes, qanunsiz bésiwélinghan zimin ikenliki, millitimizning xitaylarning qanunluq puqraliri emes belki mustemlike astidiki bir xeliq ikenliki bolup qélishi xitay tajawuzchilirining kéngeymichi zihniyitide millitimizge bolghan esheddiy düshmenlikni peyda qilghan.
Xitay tajawuzchiliri Uyghuristanning ishghal astida, Uyghuristanliqlarning mustemlike we zulum astida ikenlikidin ibaret yüzidiki qara daghni öchürüp tashlash üchün aldirap emelge ashmaydighan: Xelqimizning bir qismini tinch assimilatsiye qiliwétish, yene bir qismining yürikini bolishiche mujup boysundurush, yene bir qisim bash egmigenlerni dewlet térrorini qollinip, tashqiy dunyagha bilindürmey qirip tashlash ishini eng kam 50 yildin béri gherezlik, pilanliq, programmiliq we nishanliq ishqa ashuriwatidu.
Xitaylar Uyghuristanliqlarni radikal dinchiliq, islamiy térrorizim we xelqara jihadizimdin bashqa herqandaq bir sewepke baghlap yoq qilalmaydighanliqigha közi yétip, xelqarada jamaet pikiri toplap, xelqimizni bir millet süpitide ölümge höküm qildi we bu hökümni ijra qiliwatidu.Xitaylar digendek we dunya jamaetchiliki bilgendek rastinla Uyghurlar radikal dinchimu, islamiy qiyapetke kiriwalghan térrorchimu, xelqara jihatchilarning bir parchisimu?! Undaq emes elbette.Uyghur xelqi özining shereplik qanche ming yilliq tarixida diniy radikalizim, térrorizim we xelqara térrorizimdin ibaret hadisilerge alaqidar tarixiy sehnilerde rol almighan we bugünmu undaq yerlerde rol almaghliq!Uyghuristanliqlar térrorist emes, térroristlarmu uyghur emes! Uyghur digen isim pütün dunyadiki 25 milyondin artuq xeliqning ismi bolup, bu namni Uyghur millitining sheripi, nomusi we iradisige wekillik qilmaydighan herqandaq goroh we siyasiy qarashtikilerge mal qilip qoyush ötüp ketken bimeniliktur! Eger bugün Uyghuristan xelqi arisida diniy radikalizim, islamiy térror we xelqara jihat otturgha chiqqan bolsa, bu xil alahiyidilikke ige küchler xitay dewlet térorining esiri bolup, hich waqit biz Uyghuristanliqlargha wekillik qilmaydu!
Hazir dunyada xitayning millitimiz üstidin yürgüziwatan zulumigha qarshi heriketler barghanche tiz bash kötürmekte. Millitimizning omumiyüzlük oyghunup, zulumgha qarshi turishi teqdirleshke tigishlik chong ishlar jümlisige kiridu elbette! Xitay zulumining wetende barghanche wehshiyliship kétishi netijiside hür dunyadiki xelqimizning sani köpüyüshke bashlidi. Hür dunyadiki uyghurlarning medeniyet sewiyesining, dunya qarishining we sapasining oxshash bolmasliqi biz hel qilmisaq bolmaydighan ziddiyetlerni keltürüp chiqarmaqta. Xitaylar bizdin burun heriketke kélip, uzaqtin qilinidighan pissixik kontrul, ishpiyonajliq, deplomatik oyun we pitnewazliq qatarliqalarni teng ishqa sélip addiy awam puqralirimizni özining meqsetliri terepte heriket qilishqa ittirmekte. Xitaylar bizni weten we siritida radikal islamist, islamiy terrorist we xelqara jihadist, dep basturiwatidu! Biz bolsaq xitayning Millitimiz heqqide digenlirini yoqqa chiqirip, xelqara jemiyetni yoqulush girdawigha kelip qalghan uyghurlar we uning wetinimizdiki qan-qérindashlirigha insaniy muamile qilishqa, millitimizning azatliq küreshlirige hesidashliq qilishqa qayil qilish üchün esirlerdin béri kürishiwatimiz! Emma özimizning ichidin chiqqan qaraqursaq begherezler milliy inqilap yolida ming teste qolgha keltürülgen netijilerni öz qoli bilen yoq qilip, xitayning istiratigiyilik shekilde pilanlighan pistirmillirigha maldek yügermekte we xelqimizni öz qoli bilen ölümge buyrimaqta!
Dunya boliwatqan ishlarni körüp turiwatidu. Xuddi xitaylar éyitqandek milliy musteqilliq shuarini towlawatqanlar bir uchum bölgünchi unsurlar, qalghanliri bolsa diniy we insaniy erkinlik telep qilip öktichi meydanda turiwatqan uyghurlar, dégendek ish boliwatidu! Uyghur millitining zadi tüp meqsidi nime, dep sorisa hemmila adem tilini yutiwalghan kikechtek qalaymiqan jöyliydu! Biz heqiqeten eqilsiz we shum pishane millet ikenmiz! Hey qérindashlirim, türkistan chüshidin, islamlashqan yer shari chüshidin oyghuninglar! Özenglarnila oylimisanglar insaniyet silerni asta-asta tashliwitidu. Dunyada téxi heq-adalet yoq bolghini yoq! Dunyaning igisi bar! Insaniyet burundin tartipla rezilliklerge qarshi adalet sepliride birlikte küresh qilip kelgen. Biz özimizni 21-yüz yilgha layiqlashturup tiz sürette tüzep kételisekla bu weten, bu millet, bu din we bu medeniyet qurtulup qalidu! 19- we 20- esirler heq-adalet ornutush küreshliridin birinchi we ikkinchi dunya urushlirigha shayit bolghan bolsa, emdi 21-yüz yil yer shari xaraktérliq mustebit tüzüm we térrorizim (Diniy essebiylik keltürüp chiqarghan xeliqara térror we xelqara jihadizim shundaqla dewlet küchini qural qilip ortigha chiqqan dewlet térrori)ni yoqutush küreshige guwachiliq qilmaqta! Bu hadise Sowetler ittipaqining parchilinishi,Yoguslawiye dewlitining bölünüp kétishi we Xitay dewlitining her-tereptin qorshawgha élinishi, Afghanistan urushi we ottura sheriqte yüz bergen Erep bahari qatarliqlarda ipadilendi. Otturgha chiqqan hadisilerning ijabiy we selbiy netijilliri heqqide pikir bayan qilish biz üchün shunche qiyin bolsimu, biz dunyada intayin chong bir özgürüshning boliwatqanliqini, kélichek bugünge hergizmu oxshimaydighanliqni hes qiliwatimiz! Nurghun ademler quduqning ichige kiriwélip dunya mushu deyiship yashawatqan bilen xelqarada dindin, ériqtin, millettin we medeniyetlerdin üstün turidighan pirojekitler yolgha qoyulmaqta!
Pütkül dunya dewletliri insan heqliri we demokratiyeni inkar qilidighan radikal islamchiliqqa, islamni süyistimal qilghan térrorisimgha we gheyri din we medeniyet arqa körünishidiki xeliqlerge öchmenlik bilen qaraydighan xelqara jihadizimgha qarshi dunyawiy birliksep lagirlirida (Seudi Erebistan, Türkiye, Pakistan we Iran qatarliq dewletler hem shuning ichide)yer aldi!Shundaq turuqluq weten ichi we siritida dinimizni radikalizimgha özgertip, milliy inqilawimizni térrorizimgha baghlap, quralliq küreshlirimizni xelqara jihadiy heriketke chétip xelqimizge terghip qiliwatqanlarning perde arqisida heriket qiliwatqan xitay basqunchilirining dépigha ussul oynap, keng dunyani millitimizge put sighdurghidekmu yer tapqili bolmaydighan jehennemge aylanduruwétishni pilanlighan düshmenler ikenlikini, 20-30 yildin béri bizni oyunchuq qiliwalghanliqini hemde shu qatarda bizning nadanliqimizdin ustiliq bilen paydilinip millitimizni pütün dunya qareshi turidighan nishangha we halaket girdawigha ittirip kétiwatqanliqini xelqimiz nimishqa hazirghiche periq ételmeydu?! Xelqimizmu bu xelqaradiki qarangghu küchler oynawatqan oyunda heqiqetni perq qilalmay ölüm puraydighan ejellik kochilarda qaymuqmaqta! Mushu seweptin wetinmiz özimiz üchün paniy dunyadiki weylun dozaqqa aylinip qaldi!
Diniy esebiylik, eqidichilikni süyistimal qilghan térror we insanlargha bolghan öchmenlik we nepretni neziriye qilghan jihad qatarliqlar alla burun musulmanlarning, xiristiyanlarning, musewiylerning, buddistlarning we kommenistlarning ortaq düshminige aylandi.Mushundaq bir peyitte wetendiki we erkin dunyadiki xelqimizning sapasi, medeniyet sewiyesi we bilimi yétersiz bolghachqa, jemiyitimizde hazir xelqimizge yaxshiliq qilimen dep yamanliq qilidighan ehwallarmu arqa-arqadin kélip chiqiwatidu we uning keltürüp chiqiriwatqan aqiwetliri xitaylarning kütken yéridin chiqiwatidu!
Namayish, yighin, radio-televeziye söhbetliri, kishilik munasiwetler we sotsiyal mediyelerde hedep uyghurlarni diniy jehettin besimgha uchrawatidu, dep teshwiq qilip, millitimiz etnik tereptin, kultural tereptin pütünley sekratqa chüshüp qalghanliqini yoshuriwatqandek ish qiliwatqanlar özi bilip bilmey xelqimiz arisida diniy esebiylik eqidisini süyistimal qilghan térror we jihatni teshwiq qilip, xelqimizni halaketke bashlawatidu! Bu xildiki kishiler astirittin düshmen dewletlerning we perde arqisidiki qarangghu teshkilatlarning arimizdin yalliwalghan qolchomaqchiliri bolup, azghine maddiy menpeet we nam shöhret üchün weten-milletning hayatliq derixining yiltizini ikkilenmey kesiwatqanlardur! Qaymuqqan xeliq yaman niyettikiler nimini toghra dise shuningaha egishidu, chünki ularning milliy inqilap qilish pirinsipliridin xewiri yoqtur! Ular shereplik diniy itiqadimizni radikalizim bilen, milliy inqilawimizni islamiy térrorizim bilen, xitaygha qarshi quralliq herkitimizni xelqara jihadizim bilen baghlap qoydi!
Tarixtin béri normal diniy étiqat ligal, diniy esebbiylik iligal, zulumgha qarshi isyan qilish ligal, dinni süyistimal qilip érqiy we kultural öchmenlik peyda qilish iligal, tajawuzchilargha qarshi quralliq küresh qilish ligal we zulumni bahane qilip, diniy tepriqichiliq yoligha méngish we qan töküsh iligal bolup keldi.
Xitay dewlitining, Talibanlarning, El-qayidichilerning we Dayishning qilghanlirini dunya xelqi dewlet diktaturisini asas qilghan we dinni süyistimal qilghan térror, dep tonup kelgechke, Amerika prezidenti Georgiy. W. Bush Awropada sözligen bir nutuqida dunya xelqining bolupmu amerikining térrorizimgha qarshi xelqaraliq jengni axirghiche élip baridighanliqini tekitlidi. Amerika prezidenti Georgiy. W. Bush shu qétimqi nutuqida yene zulum chékiwatqan xeliqler qatarida Uyghuristan xelqinimu alahiyde tilgha élip, ularning rehbirini mezlum millet yehudiylargha tarixta yol bashlighan Musa eleyhissalamgha oxshitish bilen birge, herqandaq bir milletni kolliktip halda térror bilen qarilashqa bolmaydighanliqini eytti we xitaylar térror bilen qarilawatqan, milliy azatliq üchün küresh qiliwatqan uyghuristan xelqini bolsa erkinlik jengchilliri, dep medihiylidi shundaqla pütkül démokrattik ellerni mezlum milletlerge sahip chiqishqa chaqridi.
Hey qérindashlar Xitay tajawuzchiliri deniy eqidimizni radikalizim bilen, milliy inqilawimizni térrorizim bilen we xitaygha qarshi quralliq küreshlirimizni xelqara jihadizim bilen qarilawatidu hemde xelqarada bizge qarshi qara borandek küchlük jamaet pikiri toplap boldi.Biz xitayning millitimizni yoq qiliwitish pilanigha masliship bermeyli! Dingha ishinish, zulumgha qarshi isyan bayriqi échish we zalimgha qarshi quralliq küresh qilish hoquqimizni qoghdap qalayli, disek bu hergizmu qiyin emes! Biz xelqarada aktip qollighuchi toplap, küchimizni yighip xitayni wetendin qoghlap chiqirayli deydikenmiz awal bizni ediologiye jehettin xata yolgha yiteklewatan qara küchning penjisidin sughurulup chiqishimiz lazim!Bu digenlik milliy musteqilliq yolimizdaki özgertiwitilgen yol belgüllirini yéngidin eslige keltürsekla hemme ish özligidin yürüshüp kétidu! Biz diniy esebbiyliktin saqlinip, millitimiz tarixtin béri islamda tutup kelgen killassik étiqat yolini qoghdishimiz, milliy azatliq herkitimizning édiologiysini xelqara jihadizimning xususiyetliri bilen emes, xelqara qanunlargha tayanghan we milliy azatliq küreshlirimizning eneniliri asasida shekillendürülgen yol bilen berpa qilishimiz we zamanigha layiqlashturup méngishimiz, tajawuzchiliq we milliy zulumgha qarshi quralliq küreshlirimizni xelqara islamiy jihadizimdin uzaq tutup, peqet tajawuzchilarni mustemlike astidiki wetenimizdin qoghlap chiqirip, zulumdin qurtulup insaniyetning bir parchisi bolghan 30 milyondin artuq her millettin terkip tapqan Uyghuristan xelqining hüriyitini qolgha keltürüsh üchün qiliwatqanliqimizni Xeliqara jamaetchilikning aldida emeliy herkitimiz bilen janliq ispatlishimiz lazim!
Biz Uyghuristan xelqige eng awal ediologiye jehettin bir özimizge wekillik qilidighan, milliy heriket qoshuni erkin nepes alidighan bir boshluq, andin hemme küchler birlik, barawerlik we démokrattik shekilde erkin oylap pilanlaydighan bir yol, andin üzil-késil milliy iradimizge wekillik qilidighan, milliy musteqilliqimizni axirqi ghaye qilghan emma bugünki weziyette emeliyitimizge eng uyghun bir métot kérek boliwatidu! Dunyada peqet Uyghurlar yashimaydu, yaki hemme xeliqler, dinlar we medeniyetler uyghur üchünla mawjut bolmaydu. Köp xil iriq, din we medeniyetler arqa körünishige ige insaniyet béshimizgha keliwatqan milliy zulumni bugün diqqet qilmisa erte özining beshigha kélidighanliqini, heq we adaletning, dorustluq we güzellikning, insan heqliri we démokratiyening tehditke uchrawatqanliqini, insaniy qediriyetlerning xitay dewlet térrori teripidin depsende qiliniwatqanliqini bilgende andin ornidin des turup, biz bilen bir septe xitaygha qarshi küreshke atlinidu! He diese uyghurlam disek, he diese musulmanla disek, he diese türkistan yaki sherqiy türkistan disek, he diese uyghur musulmanliri, yaki musulman uyghur disek biz bilen birge yaki xoshna yashawatqan türkiy we gheyri türkiy xeliqler we bizge hésidashliq qiliwatqan xeliqaradiki bashqa iriq we dindikilerning aldida ish taza qamlashmaydu. Sen gézit-jornal, radio-télivizor we sotsiyal mediyelerde uningdin bashqa her türlük yazma we aghzaki qeyitlerde, resmiy söhbetlerde, interviuwlarda, bayanatlarda, shuarlarda, pilakatlarda we murajetname qatarliq muhim wastilerde uyghurning musulmanliqini éliship qalghan ademdek eskertiwerseng, toghra we ilmiy bolmaydu, biz unche qilip ketmisekmu bashqilar bizning musulmanliqimizni, türüklikimizni obdan chüshinidu qerindashlirim…
Musulmanni uyghurgha qanche köp qoshup qoysanglar yügürep kilidighan ademler shunche köpiyip baridighandek, bek chong ish qiliwétip barghandek, shu arqiliq udul jennetke baridighan biletke ige bolup qalghandek sadda oylaydikensiler.Bu qilghininglar milliy exlaqimizghimu, musulmandarchiliq exlaqimizghimu toghra kelmeydu! Suni singen yerge sep, deptiken konilar! Pütün dunyadiki musulmanlarmu silerning qiliwatqan, kishini bizar qilidighan bu exlaqsizliqinglardin bizar bolughluq! Biz hazir bashqa bir pilanitta emes milletler, medeniyetler we dinlar öz-ara hürmet we yol qoyush asasida tinch, inaq we dostane arliship yashaydighan bir sistima berpa qiliniwatan, pütkül insaniyetke ortaq mensup bolghan yer sharida yashawatimiz! Özimizning peylining yamanliqidin, dunya qarishimizning toghra emeslikidin, niyitimizning dorust bolmasliqidin, medeniyet we ang sewiye tereptin bekla arqida qalghanliqimizdin haywandinmu éghir xorluqqa qalduq! Nadanliqtin, xurapiyliqtin we esebbiyliktin waqtida waz kechmey, béshimizgha apet yamghuri yaghqanda chare-tedbirsiz, bash-panahsiz halda halaket déngizigha gheriq bolduq. Dunyagha béshimizgha bala bolghan xitayni kapir, dep datliduq, qungimizni qisip wetenni azat qilimiz, démey kapirlargha qarshi jihat qilimiz, déduq, halimizgha béqip Uyghuristan dimey, qérindash xeliqlerning erwayini uchurup Sherqiy Türkistan, ummu yetmidi Türkistan üchün, dep gélimiz yirtilghudek nale-peryat qiptuq, dindashlar, qerindashlar, xoshnilar, gheyri musulman teqdirdashlar bizdin yüz chewridi! Biz bayraq qilip kötürüp chiqqan milliy musteqilliq kürishi diniy esebiylik, térrorizim we xelqara islamiy jihatning sayisida qalsa, xelqara jemiyet bolupmu xoshna eller Qazaqistan, Qirghizistan, Tajikistan, Üzbekistan hetta Afaghanistan qatarliqlarmu bizge qarshi xitay meydanida menggülük turidu. Wetinimzde yashaydighan qerindash xeliqler, bashqa dingha ishinidighanlar we özimizning ichidiki diniy radikalizimni yaqilimaydighan démokiratchilarmu inqilawimizgha düshmen bolidu. Bizning kötüriwalghan diniy we érqiy tüsi qoyuq bolghan dinim islam, wetinim Sherqiy Türkistan, düshminim dinsiz kapirlar deydighan, islam sheriyetchilikini teshebbus qilidighan xata édiologiyimiz qérindash türkiy xeliqlerni uyghurlar Sherqiy Türkistan dep bir dewlet qursa kingeymichilik qilidiken, digen tuyghigha kéltürüp qoydi. Xitay bashliq pütkül dunyadiki tereqqiy qilghan we tereqqiy qiliwatqan gheyri musulman milletlerni, uyghurning meqsidi milliy azatliq we milliy musteqilliq emes, gheyri islami milletlerni yer sharidin yoq qilishtin ibaret jihadiy heriket oxshaydu, dep oylandurup qoydi, shunga beshimizgha kéliwataqan belayi-qazalargha her reng her iriqtiki, oxshimighan medeniyet we dinlardiki pütkül insaniyet köz qirinimu salmidi, salmaywatidu we mushundaq kétiwerse hem bundin kéyinmu hergiz salmaydu! Dunya xelqi türkiy ulustin bolghan Uyghurlarning ming yildin béri musulman millet ikenlikini siler dimisenglarmu obdan bilidu. Emma Insaniyet Uyghurgha musulman bolghanliqi üchün emes, awal janabiy Allahning iradisi andin uyghurlarmu adem eleyhissalamning ewladi bolghanliqi üchün hisdashliq qilidu we yardem qilidu.Gherip dunyasining yillardin beri musulman dise alargiy bolidighan hagha kelip qalghanliqini bilip turup, öz millitinglargha musulman dégen süpetni olturghan qopqan hemmila yerde küchep chaplap méngishinglarning zadi millitimiz üchün nime paydisi? Shu arqiliq siler nime ish qilmaqchi?!Uyghurlarning meselisi hazir peqet musulmanlarningla meselisi emes, resmiy shekilde oylighanda pütkül insaniyetning mushu esirdiki éghir tiragédiyesidur!
Dunyada biz Uyghurlardinmu burun musulman bolghan nurghun esil xeliqler bar. Ular nege barsa, nede tursa dinni sörep yürmeydu. Ular erep musulmanliri, Marako musulmanliri, misir musulmanliri, Iran musulmanliri, Seudi Musulmanliri, Iraq Musulmanliri, Süriye musulmanliri, pakistan musulmanliri, dep yazmaydu.Hetta bizdin teximu teqwa Türükler, Üzbekler we Afghanlarmu özining millitining aldi yaki keynige palan musulmanliri dep yazmaydu. Qazaq, QIrghiz we Türükmen qatarliq qan-qerindashlar hem shundaq! Bashqa türkiy xeliqlerning hemmisi bizge qarighanda bu meselige aqilane tewrendi. Peqet biz uyghurlarla özimizning ejdatlardin miras qalghan shanliq yolimizdin adiship kettuq!
Körünishte biz hemmini toghra qilghandek körüniwatimiz. Diniy we musulmanliq konisidiki ishlirimiz ghayet normal ketiwatidu bizche. Biz hemmini toghra qiliwatqandek oylaymizu, ishlirimiz tetürisige ketiwatidu! Biz bir qarisa bir obdanla hichkishidin qalghuchiliki yoq eqilliq bir millet.Emma bizge qandaq bala tegdi bilmidim, bashqa qilidighan hichqandaq ish yoqtekla, beziler qongni yuyupmu, yuymaymu din toghriliq gep qilip, oltursimu qopsimu din toghriliq gep qilip, xosh yaqsimu yaqmisimu din toghriliq gep qilip xuddi jennetning achquchini tutup turghan melektek gidiyip, peyghemberdek pesh qilip dinning, muqeddes kitawimizning we ayetlerningmu inawitini töküp boldi! Bu yaman aqiwet diniy maripning penniy maariptin ayrilip ketkenliki sewep boliwatidu! Dinimiz ISLAM bilen rehbirimiz QURAN xelqimizning ikki alemlik hayatining kam bolsa bolmaydighan temel soghurtisidur! Quraniy kerimni oqupla qoymay, insanni bilim élishqa, tereqqiyatqa we hür hayatqa bashlaydighan, shanliq islam pelesepisi bilenmu qedemmu-qedem tonushup chiqishimiz lazim! Biz diniy étiqat we milliy roh meseliside altun´gha dessep turup tilemchilik qiliwatqan bichare diwanigha oxshap qalduq! Hazir bizning diniy maaripimizda we diniy murasimlirimizda milliy medeniyitimizning shanliq tarixi, hazirqi zaman meripetchilik iddiysi hergiz tilgha élinmaydu!Mekteplirimizde we ailelirimizde dinimiz we diniy eqidimiz saghlam qaynaqtin örgütülmeydu! Tarixta millitimiz islam dini bilen shereplengendin kéyin mukemmelleshken, dunyawiylashqan we dewir rohigha xas halda zamaniwiylashqan! Muellisep hazir biz ilim-irfan we tereqqiyatda we eqidiwiy hallarda toghra yolimizdin uzaq bolghan chikinish halitide turiwatimiz! Biz milliy, siyasiy we medeniy jehettin qeddimizni tiklesh üchün milliy tepekkur jehettin toluq oyghunishimiz lazim! Tariximizda dinmizni asasiy baza qilghan milliy medeniyitimiz El-Frabiy, Ebin-China, Yüsüp Xas Hajip, Jalaliddin Rumi, Muhammet El-Xarazimiy, Ahmet Yessewiy we Alishir Newayi dek alemshomul zatlarni yitishtürgen bolsimu, bugünki kündiki milliy tepekkurimiz diniy eqidilirimizni medeniy-maarip, ilim-irfan, tereqqiyat we insaniy jümlidin milliy güllünishke tamamen zit qilip qoydi! Gherip dunyasining ilim-pen, edebiyat-sennet, téxnologiye we méxaynikta bugünkidek güllinip kétishige yol échip bergen islam we islam pelesepisini özimizdin bolghan alim-ölümalarning yitekchilikide kündülük hayatimizgha, siyasiy küreshlirimizge ilmiy we ijabiy shekilde janliq tedbiqlinishi lazim!
Millitimiz, medeniyitimiz, dinmiz islam, islam pelesepisi qatarliqlardin bashlanghuch sewiyesimu bolmighan, millitimiz we dinimizdiki heqiqetlerni eqelliy derijidemu bilmeydighan qara qursaq dewetchiler islamni we quraniy kerimni ilim-pendin, meripettin, tereqqiyattin birtereplime we dogma halda xelqimizge tebligh qilip, dinniy eqidini ilim-pen´ge, ilim-penni meniwiy medeniyetke, medeniyetni milletke, milletni tereqqiyatqa qarshi qilip qoydi! Mingisi jahilliq, xurapatliq we bidiet bilen tolup ketken jahil nadanlar riqabet, xiris we yoqulush tehditige duchkelgen bu milletning milliy mawjutluq, hür hayat we musteqilliq küreshlirige bolghan intilishlirini tosup, büyük ghayeler üchün küresh qilishni oylaydighan awam-puqralarning méngisini sarang qiliwetti! Bu heqiqet, adalet we hüriyetke qarshi hadise xuddi din bilen qorqutup, quran bilen urup ming yillardin béri musulmanliqni yashawatqan Uyghuristanliqlarni yiqitiwetkendekla köngülni ghesh qilidighan bir bexitsizlik boldi!
Boldi bes, köngüllerdikini bilgüchi bir Allahdur! Biz bugünki riyal dunyada duch kelgen jiddiy meseliler heqqide dunyawiy sewiyede oylaydighan zaman keldi! Millet öley dep qaldi, quruq gepni az qilip, millitingge paydiliq emeliy ish qilsang eshu sawap, teqwaliq we ibadettur!Biz toxtimay birlik, ittipaqliq we qérindashliqni tekitlewatqan bilen ortaq yol, pilan we ghaye bolmighachqa birlishelmeywatimiz, küchlinelmeywatimiz we ghelbe qilalmaywatimiz! Biz awal bir pikirge, bir yolgha, bir ghayige toplinishni ishqa ashurayli!
Birlishishitin kéyinki muhim mesile pütün dunya xelqining diqqitini insaniyetning bir parchisi hesaplinidighan, zulum we yoqulup ketish tehditige duch kelgen, eziliwatqan Uyghur we qerindashliridin ibaret wetini xitay teripidin mustemlikige tutulghan etnik topluqqa qaritishtur! Xitayning insanliqqa qarshi wehshiy jinayetlirini hür dunyagha anglitishtur! Qérindashlirim millitimiz ajayip qabiliyietlik diniy zatlarni we bilimlik ölimalarni yitishtürüp chiqti. Millitimizning ulardek bir dewir qabiliyetlik ademler topini yitüshtürüp chiqishi asan bolmidi.Xitay dinimizdin, etiqadimizdin we weten-milletke qiliwatqan xizmitimizdin ustiliq bilen paydilinip, bizni diniy esebiylik, eqidiwiy térror we xelqaraliq jihatqa baghlap turup buzek qiliwatidu.Qérindashlar diniy bilimimizni, eqidiwiy iqtidarimizni we teqwaliq talantimizni xitayning millitimizge qaratqan süyqestlirini tarmar qilish üchün aqilanilik bilen ishliteyli! Dunyada teqwaliq we musulmandarchiliq exlaqining nahayiti köp örnekliri bar! Biz nurghun esil musulman milletlerni we katta diniy alimlarni körduq we toniduq! Ularning ichidin bizning bezi chala mollirimizgha oxshash din bilen adem uridighan, quran bilen ademge tehdit salidighan, özining allah yaratqan tilida sözlimey, özimu uqmaydighan quran tilida, hich bolmighanda ademler peqetla chüshenmeydighan shekilde uzaq duwani qilip, ademlerni dindin, allahning toghra yolidin zeriktüridighanlarini az körduq! Bizdin chiqqan chala mollilar herqandaq yerde qilghuliqini qilip, sorun tallimay xuddi kommenistik partiyening siyasiy yighinlirini xitay rehberlirining sözliridn üzünde élip yighin achqandek, diniy kitaplardin awam chüshenmeydighan tillarda bashqa milletke gep qiliwatqandek shekilde wehez-nesihet qiliwérip, bu bayqushlarning özining allah bergen milliyche tili yoqmudu, dewatqanlirini bilmeydighanlargha u xil shekilde bayan qilishning ehmiyiti nime degüzüp qoyidu! Bizning her türlük paaliyetlirimizge qatniship qalghan musulman we gheyri musulmanlar bu halitimizge qarap, yaqisini tutup towa diyishke mejbur bolidu hemde jimjitla biz bilen amal bar yene bir qetimliq eshundaq ammiwiy paaliyetlerge qatnishishtin yaltiyidighan bolup qalidu!
Biz ish qilsaq toghrisini qilayli, insaniyet bizge yardem qilsa bizning musulman bolghanliqimiz üchün yardem qilmaydu, Uyghur digen bir milletni, medeniyitini, örpi-adetlirini, til-yeziqini, insaniy qedri-qimmitini qutulduriwelish üchün yardem qilidu! Qerindashlirim wetinimizni, millitimizni, milliy medeniyitimizni we shereplik islam dinimizni qutulduriwalayli deydikenmiz, kallimizni azraq silkiwiteyli eziz millitimizning kütkinini qilayli, mezlum xelqimizning düshminini emes, pütkül yer sharida bir bolsimu dostini köpeyteyli! Biz Uyghurlardin we islamiy eqidimizdin nepretlinidighanlarni emes, esil exlaqiy peziletlirimiz arqiliq, bizni yaxshi körüdighanlarni köpeyteyli! Janabiy Allah biz uningdin kütkenni, pütkül alem üchün, insaniyet üchünmu arzu qilsaq, biz üchün ilgiri taqilip turghan tilsim ishiklerni bashqidin echiwitidu!
Hazir Allahning adalet qamchisi gheriptiki sanaetleshken qudretlik milletlerning qolida, ilgiri bu qamcha ejdatlirimizning qolida idi. Adalet qamchisini Allahim Adil bolalaydighanlarning qoligha tutquzidu! Biz zulum astidiki bir xeliq bolush süpitimiz bilen dunyagha, insaniyetke, medeniyet we dinlargha adil köz bilen qarayli! Din Allah bilen bende ottursidiki ishtur! Hergizmu musulmanlar yaki musulman milletler bilen reb ottursidiki ish emestur! Allah muqeddes kitaplarni yollap insanlarni qanche ming yildin beri agahlandurdi. Din we eqide yolida toghra qilghanlar mukapatlinidu, xata qilghanlar jazalinidu. Emma xata bilen toghrini ayriydighan sotchi biz uyghurekler emes!
Xulasiligende bizni xudayim ayrim bir millet qilip yaratti. Bizning qanche ming yilliq medeniyitimiz xudaning bizge bergen amaniti. Bizning islamdin ibaret bir dinimiz bar. Biz qul bolush üchün yaritilmighan! Qérindashlirim milliy alahiyidlikimizning, milliy medeniyitimizning, milliy medeniyitimiz bilen qan bilen göshtek kiriship ketken diniy étiqadimizning normisini bashqilarning közige qarap emes, xelqara siyasiy atmospuragha, düshmenlirimizning alahiyidiliklirige, özimizning milliy we rayon xaraktirliq éhtiyajlirigha qarap békitip, millitimiznimu, medeniyitimiznimu, qutluq dinimiznimu we siyasiy heq-hoquqlirimiznimu qoghdap qalalaymiz! Bu büyük meqsetke yétishte siyaset bilen din meselisini milliy inqilap logikisigha zit qilip qoymasliqimiz,bir kishining yaki bir goruppa kishining pikirini pütün bir milletke mal qilip qoyushtin saqlinishimiz kérek!Diniy esebiylikni, radikal dinchiliqni we kapirlargha qarshi jihatni teshebbus qilidighanlar xitayning uyghurlarni xelqara sehnilerde qarilishigha bolishigha purset tughdurup bergendin bashqa xitayning bir tal tükini tewretmidi.Bu arqa körünishi qarangghuluq alimige chétilidighan aghzidin allah bilen quran chüshmeydighan ademlerde pütkül insaniyetke jümlidin qan-qérindashlirigha bolghan semimiyet, sadaqet we söygü bolmisa, ularni qandaqmu musulman digili bolsun!
Hazir dunyadiki nurghun xeliqler bizning teqqi-turiqimizgha qarap, kichikkine beshimizgha diniy esebiylik, islamiy radikalizim we xelqara jihadizimning qalpiqini yarashmisimu eplep-seplep keydürüp qoydi. Biz béshimizgha chong kélip qalghan we bizge hergiz yarashmaydighan bu üch qalpaqni yene singayan bolup ketse yene tüzep qoyup, qoyghan tutqinigha ige bolalmaydighan ebgahlardek adem köp kochilarda aylinip yüriwatimiz! Xuddi ölgisi kelgen haywan yerge kömüglük turghan qapqanni purap-yildap tépip kélip öz ayaqliri bilen dessigendek ish qiliwatidu bezi eqli gejgisige ötüp qalghan aghainiler! Uyghur milliti térrorchi emes, térrorchilar hem uyghur millitige hichqachan wekillik qilalmaydu! Din bilen siyasetni yaman gherez bilen birleshtürüsh, medeniyet we enene bilen terrorizimni arlashturiwetish, ezilishke qarshi küreshni xelqara jihatqa baghlap qoyush qatarliq jinayetlerni ishlewatqanlar bizdin emestur! Hemmidin muhimi xitayning shereplik dinimizni radikalizim bilen, milliy inqilawimizni térrorizim bilen, quralliq küreshlirimizni xelqara jihadizim bilen baghlap qoyishidin qettiy saqlinishimiz lazim! Shundaq qilalisaq ediologiyemiz, inqilawimiz we ghayimizde xelqaraliq qeliplashqan pirinsip we ölchemlerge tayanghan bolimiz hemde sep-seplerde xuda xalisa xitaylarni meghlup qilimiz!
Milliy inqilap ghelbe qilmidi dégenlik, peqet millet we milliy medeniyetla emes, kölimi ikki milyon kuwadirat kélometir kelidighan ata miras bay wetinimizde muqeddes Islam dinimu yoqaldi, degenlik bolidu! Shuni unutmasliqimiz lazimki, Uyghur milliti bolmisa Uyghuristanda islam dinimui bolmaydu! Islamni, milliy medeniyitimizni we millitimizni qoghdap qélish pewquladde segeklik telep qilidighan éghir emma qiyin xizmettur! Insan oghli weten-milletimge Allahning raziliqi üchün yaxshiliq qiliwatimen dep oylap ish qilip, yamanliq qilip salsa bu rabbimizning neziride chong gunah bolidu! Diqqet qilayli qérindashlirim, birlikte izdinip toghra yolni tapayli! (K.Atahan)

Uyghuristan Kultur Merkizi

23.06.2018