Siz bu maqalini oqughiningizda belkim ichingizde menila yeziptu dep oylap qelishingiz mumkin. Chunki ozini kositishke amraqliq hemmimizde azdur koptur ba.
Adette hichkimmu ozini korsitishke amraq insanlarni yahshi kormeydu. Chunki koz koz qilishqa amraq insanlar ozige ishenchisi yoq kishiler bolup, emiliyette ular del ozi erishken nersilerdin ozi xatirjem bolalmighanliqtin bashqilargha korsitish arqiliq bashqilarni qobul qildurush netijiside xatirjemlikini ispatlimaqchi bolidu. Mesilen, yoqsuzluqning derdini bek kop tartqan kishiler mal dunyagha erishsimu ozining heqiqeten bay bolghanlighigha ishengusi kelmeydu we bashqilarni etirap qilghuzush uchun mal dunyasini hemmila yerde koz koz qilidu. Uyghur helq maqal temsilliridiki kembeghel bir nan tapsa dap chalidu digen maqal mushuningdin qalghan bolsa kerek. Bilimsizlikning derdini tartqan kishi yaki qosighida anche omach yoq kishiler diplomini koz koz qilishni yahshi koridu. Yalghuzluqta otken dostliri yoq kishiler bashqilargha ozini dawamliq insanlarning ichide yashawatqandek korsitishni yahshi koridu. Chirayigha ishenchi yoq qizlar bolsa ozini meshhur modellargha selishturup koz koz qilishni yahshi korudu. Ozidiki artuqchiliqqa ishengen kishining uni bashqilar teripidin etirap qildurushqa ehtiyaji qalmighanliqtin, koz koz qilishiningmu hajiti qalmaydu. Mesilen heqiqi guzel ayal hichqachan ozining guzelligi heqqide kop toxtalmaydu. box mahiri yaki takwando ustillirigha qarang ular hichqachan ozining putun maharitini korsitip oqughuchillirini yengimen dep ularni urup yiqitiwetmeydu, ular peqet oqughuchi uginishke tegishlik maharetnila korsitidu, chunki u shu ishning ustisi.
Biz Uyghurlar uzun muddet mustemlke astida yashighanliqimiz uchun, bizde nahayiti kop nersilerde hatirjemsizlik ba. Erkin doletlerde yashawatqanlirimizmu oz dolitimiz bolmighanliqtin dawamliq ozimizni musapir we yat his qilimiz.

Emiliyette, biz kichik waqtimizdila koz-koz qilishqa qarshi ehlaq we terbiyeni kop anglap chong bolduq. Ata ana oqutquchillirimiz dawamliq meghrurluq kishini arqida qalduridu, kemterlik algha basturidu dep terbiye qilatti we hetta bashlanghuch mektep derslik kitawimizdiki paqining hikayisi helimu esimde turuptu:

Qish yetip kelishning aldidiki sentebir aylirining biride , bir paqa koldin chiqip nahayiti muzlap ketiptu. U asmangha qarisa appaq turnilar top top bolup uchup ketiwatqudek. U turnilargha qarap:
“Ey turnilar! Turnilar! sepiringlar qayaqqa?”
Dep soraptu. Trunilar bolsa: “hushche qalghin paqijan, issiq yaqqa jenupqa.”

Dep jawap beriptu. Paqa yene: tonglap olidighan boldum,menimu elip ketsenglar! Dep towlaptu. Turnilar yerge chushup paqining yenigha qonuptu we: xapa bolmighin paqijan , biz seni elip kitelmeymiz, chunki sen uchalmysen.” deptu. Paqa derhal bir eqil oylap chiqiptu we bir tal yaghach tepip kelip ikki turnigha ikki terepni chishlitip ozi otturini chishlep turnilar bilen bille asmangha uchuptu. Asmanda ikki turnining bir yaghachni ikki tereptin chishlep, otturisini paqining chishlep uchup ketiwatqanlighini korgen balilar heyranliqtin chuquriship ketiptu:

Uchuptighu turnilar , issiq yaqqa jenupqa
Bille elip paqini chishlitiptu tayaqqa.
Kim tapqan bu eqilni ,
Barikalla deyli biz, buni oylap tapqangha.

Paqa derhal: “men!” dep waqirap aghzini echiptu we yerge pok chushup oluptu.
Eslide paqining hikayisi tehi ghelbining uchimu korunmey tursa ozining eqlidin mes bolup hudini yoqutup qoyudighanlargha, yaki azraqla bir ishni wujudqa chiqirip qoyup meghrurlinip bolalmay qalidighanlargha qaritilghan bolup kemterlik teshwiq qilinghan we ozini korsitish tenqid qilinghan idi. Lekin bizdiki ozige ishinishni kemterlik bilen qarmu qarshigha qoyuwelish chushenchisi, ozige ishishni kemter bolmighanliq, ozini koz koz qilghanliq dep qarap tendqidi pozitsiyede bolup kelgenliktin. Nurghunlirimizda baliliq chaghlirimizdila paqidek ozini korsutup yerge chushup ketmeslik uchun, kemterlikni heddidin ziyade ashurup qilishqa ugitilduq. We bu bizni qilalisimu bashqilarning aldida qilamaymen dep turush, bilsimu bashqilarning aldida bilmeymen dep turush aditige kondurdi we netijide nurghunlirimizda ozmiznimu qilalmaymen bilmeymen sozige ishendurup, ozimizge bolghan ishenchimizni ajizlashturush roli oynidi. Oz ozige ishenmeslik we bixeterlik tuyghumiz ajizlap ketti. Ozimizge ishinimishni yoqatqanda ozimizdiki artuqchiliqqa ishinelmigenliktin, artuqchiliqimizni bashqilar arqiliq etirap qildurmaqchi bolduq. paqining hikayisi bizni esli qimmiti boyiche kemter we eqil bilen ish qilghuchilardin qilip terbiylishi kerek idi, lekin bizning toghra shekilde qobul qilalmaslighimiz, del eksinche bizni bara bar ozimizni bashqilargha etirap qilghuzush uchun kucheydighan, ozini ozi koz koz qilghuchilargha aylandurup qoydi.
Bezillirimiz, hetta koz koz qilghuchilarni bashqilarning yahshi kormeydighanlighini bilgechke, ozimiz eslide koz koz qilishni halaydighn turupmu bashqilarning yaman korup qelishidin zangliq qilishidin qorqup, chidap ozini koz koz qilmaydighan sahta esillargha ayliniwalduq.

Qisqisi, kemterlik, ozige ishinish we oz ozini koz koz qilish bir birige hergizmu arilashturup qoyushqa bolmaydighan uqumlar bolup, emiliy tumushimizda bu uch uqumning chek chegrisini eniq ayriwalghandila saghlam rohi halet we harachter yitildureleymiz. Bu uch uqum eger toghra shekilde qollinilmisa we yaki yaki chektin ashuriwetilse selbiy unumge eriship qalimiz. Ozige ishinish heddidin ziyade ashuriwetilgende riyalliqtin we emiliy pilan qilishtin ayriliqp qalimizde nishangha yetmey turup aghzini achqan paqining teghdirige qalimiz.
Kemterlik heddidin ashuruwetilgende ozimizge bolghan ishenchimizge tesir yetkuzidu we uni yoq qilidu. Netijide ozimizge ishenchimiz bolmighanda ozimizde bar bolghan hemmila nersini bashqilargha koz koz qilip bashqilarni etirap qildurushqa urinidighan koz koz qilghuchilargha aylinip qalimiz. Koz koz qilishni heddidin ashuriwetkinimizde, meghrurluq patqiqigha petip qalimizde, men menchilik paqini yerge tashlighandek meghrurluq bizni meghlubiyetke ittiriwetishi mumkin.