A
Insan eqlining hazirqi bilish quwiti buyinche eyitqanda yer shari 4 qitim gumran bolup biz Insanlar beshinji qitimliq apiride qilin’ghan janliqlardin hésaplinimiz. Bizlermu qachan gumran bolimiz we qandaq sewep bilen yoqulimiz bukiyinki gep.
Gilobusqa qarap baqili, jenubi amirika qitesi sherqi qirghiqi bilen gherbi afriqa qirghaqliri bir -biri bilen jipsilishidu,likin shimali amirika sherqi qirghiqi bilen yawrupa ning gherbi qirghaqliri hergizmu jipsilashmaydu,
Xosh,shundaqla sherqi asiya qirghaqliri bilen amirikining gherbi qirghaqliri tiximu jipsilashmaydu, bu nimiliktin ? Bunung biz diqqet qilip ketmigen birer sewepliri barmu?
Yene bar,jughrapiyunlar hindi yirim arili ayrim bir qurughluq idi kiyin shimalgha surulup qistap asiya qitesi bilen birikti we hilimu shimalgha qarap her yili 1 ,2, santimetir ildamliq bilen suruliwatidu ,diyishmekte. Bular bikardin bikar chiqrilghan yekunmu hem hichqandaq sewebi yoq pakitmu?
Eslide yawrupa qurughlughi bilen shimali amirika qurughlughi otturisida kulimi texminen 10 million kuwadirat kilomitirliq bir chong zimin bolghan uni (atlantis ) qurughlughi dep atishidu.Hazir u zimin yer yuzide mewjut emes, peqet ( azorzis aralliri) la bar ,hiliqi chong ziminning peqet mushunchilikla qaldughi atlantik okian otturisida mewjut bolup turuptu.
Endi yer sharimizning sheriq teripige nezer aghdurup baqili,hazirqi xeritige qarisaq payansiz su we choxchuyup turghan bir munche arallarni kurimiz,ene shu arallar ornida bundin 11500 yillar ilgiri , bizdin ilgiriki hayatliq yashighan4-yaralmish dewridiki hayatliqning makani bolmish süpiti bilen ghayip qite Mu qurughlughi mewjut idi! Unung dairisi amirika qitesining gherbi dingiz sahilliridin tartip asiyaning sherqi qirghaqlirighiche,shimaldin haway aralliridin bashlap jenupta milaniziye arllirini uz ichige ilip taki awistraliyening shimalighiche sozulup yatatti. Mana bu ( ewwili zimin) dep atalghan Mu qurughlughidur.
Hichkimmu kuz yumalmaydighan bir pakit bar ,u bolsimu topan balasi. Mushu topan balasigha tarixchilar11500 yil boldi deydu,shundaqla Atlantis qurughlughining chukup ketken waxtimu 11500yil,qizziqarlighi shuki 4-qitimliq insanning apiridigahi bolmish ewweli zimin Mu qurughlughining chüküp ketken waxtimu yenila 11500 yil diyiliwatidu.
Bu yerde 3 xil halaketlik tarixning dewri peqet birla waqitni kursutup turuptu! Buni nime deymiz?
Peqet birla sewep – ghayet zor mitiorit ewwili zimin Mu qurughluqigha urulghan! Netijide wolqanmu,nechche aylar dawam qilghan is-tutekmu,alemni bir alghan (topan)balasimu birla waqitta yuz bergen. Shunung bilen atlantis ,ewwili zimin Mu ,64 million insan topi,hemme -hemmisi su astigha gheriq bolghan.,Shunung bilen 4- qitimliq hayatliq dewri axirliship 5- qitimliq hazirqi hayatliq dewri bashlanghan.
B
Aldinqi bayanimizda omumi ehwalatni bir qur suretlep berduq, endi ewwili zimin-Mu qurughlughi heqqide toxtalmisaqbolmighudek,chunki hikayimizning béshi mushu yerdin bashlinidu.
Ewwili zimin diyilishidiki sewep shuki-4- qitimliq insan turkumining peyda bolghan yirini kuzde tutup mushu ibare qollinilghan.U yerdin yasilip ,pushurulup dunyaning bashqa jaylirigha toshup apirilghan (naakallar)–yeni lay taxtigha yizilip alahide usulda pishurulghan tash taxtilar—diki mezmunlargha kure Mudiki insan hayatliqini 400 ming yilghiche ilgiri sürgili bolidiken,emma nisbeten énighiraghi 200 ming yilni mueyyenleshturush mumkun.
Ewwili zimin Mu igiz taghliri yoq,tuptuz ketken , qish bolmas ,yamghur -yéshinlik jem’i 3 parche zimindin terkip tapqan qurughluq. Uni ,birsi keng yene birsi tarraq-bezi yerliri tinip qalay digen 2 uzunchaq dingiz ayrip turidu. Zimin ustide 7 lik san’gha ishare qilip 7 chong sheher qurulghan,bu 7 chong sheherni we yene nurghun ushshaq-kichik sheher-yézilarni tutashturup örmuchuk tori ilhamidin örnek ilip yasalghan ghayet chong tashyoltori yasalghan .
Herqandaq qurulush asasen tash qurulmiliq,shundaqla bizdewatqan hiliqi tashyollarmu elbette tash qurulmiliq.( Bu yerde nimishqa tashtin yasalghan dimeymiz? Chunki u kishiler shunchilik kamaletke yetkenki ular tashni taghdin kolap emes belkim biz simontni arilashturup qaturup ishletkendek tash qurulmilirinimu shundaq yasashqan)
Ular wiman, dep atilidighan ucharliri bilen hemme yerni kizip chiqalighan,uzlirining uslubida yasashqan ghayet chong uchqur kimiliri bilen jenubi okyan we shimali okianlarni kizip chiqalighan( bilish kirekki uchaghda -tich okian -yoq idi!)
Hetta hindistan qurughluqigha boysunmay qarshiliq qilghanlighi uchun atom bombimu atqan.
U yerde on milletke tewe jem’i 64 million nopus bar’idi,bularning ichide aq tenlikler mutleq ustunlukni igelleytti,mushu milletlerning eng awan’garti shundaqla köp sanlighini igelleydighini, Quyasghning perzentliri büyük Uyghurlar digen xeliq idi.
Bu Bu büyük Uyghur digen xeliq ewwili zimin Mu diki chighidila hakimiyette alahide imtiyazgha ige idi,Ular 100 ming yil ilgirila köchüshke bashlighan, chünki danishmen -alimlarning hisaplishiche Mu qurughlughi bir dewirdin eyin halaketke uchirayiti
Eyni chaghda köchüsh üchün eng qolayliq 3 yol bar idi birsi Mudin sheriqqe qarap miksikidin utup atlantis qurughluqigha birish we u yerdin tiximusheriqqe ilgirilep Afriqadiki sehrayi kebirge birish.( U zamanda sehrayi kebir gul-gulustan zimin idi)
Ikkinjisi birma yolini boylap iran we babilon’gha birish,
Uchunjisi yapun- siriq dingiz ni boylap manjuriye we Büyük Türkistan yeni ottura asiyagha bérish.
Köchken Uyghurlar mushu axirida qeyit qilin’ghan 3- yolni talliwalghan, chunki bu yol bilen intayin keng zimin’gha ulashqili bolatti.
C
Shundaq qilip kuchmenler 3 yunulushni boylap uz nishanlirigha yetti,endi qalghan xeliqning teghdiri qandaq boldi?
Apet bir qitimdila yuz bermidi ,belkim bir nechche qitim özini kursetti,destlepte intayin kuchluk déngiz tashqini yuz birip ewwili zimin Mu qurughlughining jenubi terepliri asmanu-pelek yopurulup kelgen su astida qaldi,zimin chayqaldi,tewridi,kiyin tinchidi,kishiler sheherlirini igiz tupiliklerge séliship tiximu igiz qorghanlar bilen qorshidi.,Likin sawaq ilishmidi,ziminimiz berqarar,mustehkem,apet utup ketti,dep qarashti,alim ulimalarning sheriq we gherip taman köchüsh heqqidiki teklip-pikirlirige iren qilishmidi.Hökumet bash bashtaqchiliq aldida ajiz qaldi,shunung bilen kelgusini kuzde tutup herxil ilimler heqqide shundaqla bisip kiliwatqan apet heqqide yazmilar yizip uni lay taxtilargha köchurup alahide usulda pushurup nurghun tereplerge yollap saxlashni orunlashturdi,asasen hazirqi miksika, misir – babilon, we Hazirqi Uyghurlarning ming ilgirki dewlitige bashabaliq bolghan hazirqi mungghul dalasidiki qara balghasun sheherlirige yötkidi.
Muning ewwili zimin diyilishidiki sewep shuki-4- qitimliq insan turkumining peyda bolghan yirini kuzde tutup mushu ibare qollinilghan.U yerdin yasilip ,pushurulup dunyaning bashqa jaylirighatoshup apirilghan (naakallar)–yeni lay taxtigha yizilip alahide usulda pishurulghan tash taxtilar—diki mezmunlargha kure Mudiki insan hayatliqini 400 ming yilghiche ilgiri surgili bolidiken,emma nisbeten énighiraghi 200 ming yilni mueyyenleshturush mumkünken.
Ewwili zimin Mu igiz taghliri yoq,tuptuz ketken , qish bolmas ,yamghur -yéshinlik jem’i 3 parche zimindin terkip tapqan qurughluq. Uni, birsi keng yene birsi tarraq-bezi yerliri tinip qalay digen 2 uzunchaq dingiz ayrip turidu. Zimin ustide 7 lik san’gha ishare qilip 7 chong sheher qurulghan,bu 7 chong sheherni we yene nurghun ushshaq-kichik sheher-yizilarni tutashturup umuchuk tori ilhamidin urnek ilip yasalghan ghayet chong tashyoltori yasalghan .(Tewrat we Zeburdiki yette qolluq shamidan we Uyghurlarning hazirqi yette qolluq yaghach arillirini eslitidu.)
Herqandaq qurulush asasen tash qurulmiliq,shundaqla bizdewatqan hiliqitash yollarmu elbette tash qurulmiliq.( Bu yerde nimishqa tashtin yasalghan dimeymiz? Chunki u kishiler shunchilik kamaletke yetkenki ular tashni taghdin kolap emes belkim biz simontni arilashturup qaturup ishletkendek tash qurulmilirinimu shundaq yasashqan.)
Ular wiman dep atilidighan Ayripilanliri (ucharliri) bilen hemme yerni kizip chiqalighan, uzlirining uslubida yasashqan ghayet chong uchqur kimiliri bilen jenubi okian we shimali okianlarni kizip chiqalighan( bilish kirekki uchaghda -tich okian -yoq idi!)
Hetta hindistan qurughluqigha boysunmay qarshiliq qilghanlighi uchunatom bombimu atqan.
U yerde on milletke tewe jem’i 64 million nopus bar’idi,bularning ichide aq tenlikler mutleq ustunlukni igelleytti,mushu milletlerning eng awan’garti, hakimiyet üstidikisi shundaqla kup sanlighini igelleydighini Uyghur digen xeliq idi.
Bu Uyghur digen xeliq ewwili zimin Mudiki cheghidila hakimiyette alahide imtiyazgha ige idi, ular 100 ming yil ilgirila kuchushke bashlighan,chunki danishmen -alimlarning hisaplishiche Mu qurughlughi bir dewirdin keyin halaketke uchirayitti
Eyni chaghda köchush uchun eng qolayliq 3 yol bar idi birsi (mu) din sheriqqe qarap miksikidin utup (atlantis) qurughluqigha berish we u yerdin tiximu sheriqqe ilgirilep sehrayi kebir ge birish.( U zamanda sehrayi kebir gul-gulustan zimin idi)
Ikkinjisi birma yolini boylap iran we babilon’gha birish,
Uchunjisi yapun- siriq dingiz ni boylap manjuriye weottura asiyagha birish.Köchken Uyghurlar mushu axirida qeyit qilin’ghan 3- yolni talliwalghan,chunki bu yol bilen intayin keng zimin’gha ulashqili bolatti.
D
Shundaq qilip kuchmenler 3 yunulushni boylap uz nishanlirigha yetti, endiqalghan xeliqning teghdiri qandaq boldi?
Apet bir qetimdila yuz bermidi, belkim bir nechche qitimuzini kursetti,destlepte intayin kuchluk déngiz tashqini yuz birip ewwili zimin Mu qurughlughining jenubi terepliri asmanu-pelek yopurulup kelgen su astida qaldi,zimin chayqaldi,tewridi,kiyin tinchidi,kishiler sheherlirini igiz tupiliklerge séliship tiximu igiz qorghanlar bilen qorshidi.,Likin sawaq ilishmidi,ziminimiz berqarar,mustehkem,apet utup ketti,de pqarashti,alim ulimalarning sheriq we gherip taman kuchush heqqidiki teklip-pikirlirige iren qilishmidi.Hukumet bash-bashtaqchiliq aldida ajiz qaldi,shunung bilen kelgusini kuzde tutup herxil ilimler heqqide shundaqla bisip kiliwatqan apet heqqide yazmilar yizip uni lay taxtilargha kuchurup alahide usulda pushurup nurghun tereplerge yollap saxlashni orunlashturdi,asasen hazirqi miksika, misir – babilon, we hazirqi mungghul dalasidiki qara balghasun sheherlirige yötkidi.
Kiyinki qitimliq zerbe intayin dehshetlik boldi,yeni zimin asmandin pestke tashlighandek su astigha toghriraghiyer asti -wolqan chogh ichige gheriq boldi!
Shunung bilen shanliq medeniyet yartqan bu zimin,insanning kiyinki apiridigahi bolghan buyuk Mu qurughlughi yer yuzidin yoqaldi.!
Nahayitiaz sandiki kishiler aman qaldi,ular hazir nede?Baylar, mertiwelikler we yoquri tebiqidikiler köchüp, namrat we qullar dehshetlik xeter ichige tashliwitildi,Ular milaniziye arallirida hilimu yawayi halette bolsimu saxlinip qaldi,ularning bishigha kelgen pajieni eyitip-yizip bolghili bolmmaydu.Chunki chong qurughluq zimin astigha chökti,yoqaldi,parche-purat arallarla qaldi,yiqinraqliri uzup baralidi,qalghanliri payansiz ochuq dingizda ulumge yuzlendi,arallargha uzup baralighanlirimu achliqning derdini tartishti,yigudek hichnime yoq,destlep suda leylep yurgen uluklerni yiyishti,kiynumu tugep qiri churilirini yiyishti,axirida bir -birini yiyishti ,shunung bilen adem gushi yiyish ularning pishanisigha yizilghan teghdir bolup qaldi,ta hazirghichimu insan etining temini tamship qoyudighan tegi pes qullarning ewladi hésaplanghan milaniziylikler uchrap turidu.
Bayam biz hazirqi mongghul dalasidiki qarabalghasun shehirini tilgha ilip uttuq,uchaghlarda bu yer hazirqidek chul ,tash-shixilliq yer emes idi, u bir jennetdin nishan biridighan suluq, qish pesli illiq yaz pesli nemxush makan idi. u yerlerde issiq iqlimgha kun’gen mamunit(hazirqi pillarning ejdadi) lar yashaytti.Del-derex, su ,kuz yetkusiz yishil dala bu yerning esli tebiiti idi.
E
Yéngi makan’gha kuchup kilishken uyghurlar 18ming yilghiche ana zimin Mu bilen birdeklikni saxlashti,chunki bularning u yerdiki menpeeti,hezariti,tili chongqur hemjehetlikke ige idi,qachaniki u ana zimin Mu apetke yuzlinishke bashlidi shundin buyan u yerde tinichsizliq adetke aylan’ghan idi,sewep: birinjidin apet dewrep kelgenligi,ikkinjidin asasliq millet bolghan uyghurlar yingi zimin’gha kuchup ketken,uchunjidin u yerde qalghan milletler uz-ara pitishmasliq, niza we düshmenlik patqiqigha pitip qilishqan.. Peqet mushu chaghdila ilgirki beheywet 10 chong fediral dewlette yuksek mertiwige ige bolghan uyghurlar endilikte yeni köchkendin kéyin musteqil (Quyash(Kun) impiriyisini qurushti, impiriyining zimini sheriqte yapunyigiche,gherbi shimalda taki sikandinowiyigiche, gherbi jenupta afinani uz ichige ilip ,anatoliye we babilonni shimaldin egip utup iranni uz ichige ilip putkul hindistan ,birma we filippinlar bu daire ichige kiretti. Mushunchiwila keng zimin (kun impiriyisi) ge teelluq idi..
Merkizi shehiri hazirqi qara balghasun shehiri xarabisining sherqige 9 kilomitir kilidighan yerde,sheher dairisi 25 kwadirat kilomitirliq orunni igelligen.Hichqandaq sipil-qoruq yoq,ahalisi putunley Uyghurlar,.Sheher -imaretliri yenila tash qurulmiliq.,Igiligi yuquri derijide tereqqi qilghan.
Ular nahayiti uzaq dewirgiche shanu- shewketlik impiriysini riwajlandurghan we mustehkemligen.Gheripte atlantis ili bilen babil we kichik asiye igidarlighi uchun pat-pat surkuliship qalatti.Hindistandiki dirawidlarning ejdadlirimu kuchi yetmigen teqdirdimu ara-sira topilang qilip qoyatti.
Mana mushundaq asayishliq ichide 70 ming yil utti.Zaman chögilep dewrimizdin ilgiriki 11500 yil awalqi muhletke yiqinlashti.
Mushu qaghish tekkur 11500- yil yer sharining apet qaynimigha shungghighan dewri hisaplinidu.Buchaghda atlantis ilimu,buyuk ana zimin Mu quruqlughimu suning tektidin orun ilishti, 25 million kwadirat kilomitirliq zimin su astigha chökse nime bolmaqchidi?
Netijide zor su apiti-topan balasi yuz berdi.Ziminni su basti!
Yer sharining sugha gheriq bolmighan yerliri intayin az qaldi,peqet Büyük Uyghur Ilining zor köpchilik zimini,afriqining bir qisim zimini,shimali amirika,jenubi amirikining bir qismi,axirida awistraliye ziminliri bu topan balasidin aman qaldi!
Qalghan ziminning hemmisi su astida bir dewirgiche chukup yatti
F
Aldinqi bayanlirimizda köchmenlerning 3 yunulush boyiche köchushke bashlighanlighini bayan qiliwiduq,elbette u köchmenler uzlirining milli terkiwi boyiche kuchushken,2-yol bilen köchkenler birma yolini boylap iran arqiliq babilon we kichik asiye etraplirigha kuchken.
Topan balasi yuz bergende ene shularning eng danishmini bolghan noh eleyhissalam uz makanlirining bekmu sugha yiqin we ongayla apetke uchraydighanlighini chushunup yitip derhal’intayin chong kime yasashqa tutush qilidu shundaqla hemme jan-janiwarladin birjuptin ilip kimini su yuzige chushuridu,digendekla topan bisip kilip 2-yol bilen kuchup kelguchilerning hemme ziminliri su ichide qalidu,peqet eshu kimila amanqalidu.Texminen 6 aydin kiyn su izigha qaytidu,likin kichikkine igey jirasi -igey dingizigha qara kul- qara dingizgha aylinip qalidu. Kime bolsa hazirqi turkiye- ermenistan chigrasidiki arart(judi) tighi üstige kilip toxtaydu,su qayitsimu emma su yuzi yenila mushu tagh usti bilen teng idi.
Buzamanda 3-yunulush bilen mangghan uyghurlarning mutleq kupchilik zimini su apitidin aman qaldi,chunki u zimin chong ichki qurughluq yiri idi.
1- Yunulush boyiche mangghanlar bolsa miksikani bisip utup atlantisqa we undin utup sehrayi kebir hem hazirqi erep ziminlirigha kilip orunlashti diduq,ene shu atlantis sugha gheriq bolghanda tashqinlighan su kichikkine jebiltariq boghuzidin qiyan bilen bisip utup eslidinla tiyiz ottura yer sayazliqini nahayiti chong bolghan ottura yer dingizigha aylandurup qoyidu,bu jeryanlarda meyli 2-yunulushtikiler bolsun yaki 1- yunulushtikiler bolsun peqet hiliqi noh eleyhissalamning kimisidikilerdin bashqiliri asasen putunley halak bolushti!
Endi yer yuzide aman qilishqini 3- yunulushni boylap mangghan Uyghurlar we bayiqi birla kimide seperge chiqishqanlar.
G
Atlantis qurughlughi chökkende xuddi putimizni yerge qoyghanda aldi bilen tapan ,andin kiyinput uchi yerge tigidighandek, bu qurughluqmu aldi bilen gherbi teripi yeni amirikining sherqi teripige udul kilidighan qismi sugha chukup andin yawrupagha yuzlen’gen sherqi teripi sugha chökidu,bundaq bolghanda ghayet zor su dolqun gheriptin sheriqqe urulup putkul yawru-kichik asiye-shimali afriqa bir mezgil su tégidin orun alidu.
Shundaqla ewweli zimin Mu qurughlughimu jenubi tereptin sugha chökup andin shimali terepliri sugha gheriq bolidu,shu seweptin ghayet su dolquni shimalgha urulup taki hin’gan taghliri ordus yaylaqlirighiche bolghan putkul sherqi -jenubi asiye bir mezgil su tigidin orun alidu, suning dolqun shidditi birin’g boghuzidinmu utup kitidu.
Aldinqi bayanimizda noh eleyhissalam we uyghurlar aman qaldi diduq,emma allaning bir dewirni yoqutuwitish iradisi bolidiken undaqta hichkimmu bu qismettin aman qalalmaydu.
Wolqandin chiqqan ghayet zor is-tutekler 6 ayghiche asmanda leylep yurdi,jahanqap-qarangghu boldi,zimindiki ot-chupler kun nuridin ozuq alalmighach hemmisi öldi. Aqiwet su qaytip ,alem munewwer boldi,likin hiliqi leylep yurgen intayin qélin chang-tozang we bullaq latqa qewiti shimalgha surulup sugha chukmey qalghan putkul uyghur ziminini 15 mitir qilin tash-shixil bilen kumup tashlidi!
Shundaq qilip yer sharida tereqqi qilghan ,yuksek medeniyetke nail bolghan bir ewlat insanlar asasi jehetdin yoqaldi.!
Büyük Uyghurning qurup chiqqan buyuk (kun impiriyisi) shundaq qilip yoqaldi.
Uning ornida hazirqi payansiz ketken chul-idirliq mongghul dalasipeyda boldi.
Sunami urulghan chaghdiki hawa iqim zerbisimu bosh bolmidi,sheriqte shimaliamirika, shimali okiyan taki oral taghlirighiche bolghan putkul sherqi asiye bu weyran qilghuch boran-chapqunluq hawa iqimi ilkide halaketlik zerbige uchridi
Eng ichinishliq bolghini shanu-shewketlik Kün patmas quyash Impériyisi 15 métirliq tash- shixil,qum-topa astigha kumulgini boldi…Shundaqla uyerge ilip birilip saxliniwatqan qedimi Mu qurughlughi heqqidiki yazma naakallarning yoqulup kitish teghdiri.
Shundaq bolsimu alla uz qoli bilen apiride qilghan hemme insanni putunley yoqutiwitishke irade qilmighan,shunga es-hushidin ayrilghan bolsimu birqisim insanlarni milaniziyide,payansiz tayga ormanliqining bulung pushqaqlirida,koinlunning qir -idirlirida intayin az sandasaxlap qalghan.
Buninggha biz hiliqi kimide aman qalghan noh eleyhissalamning aile- tawabiatlirinimu qoshimiz.
X
Endi riwayitimni dawam itey,biraq bu qitim sel arqigha chikinip bayan qilimiz:
Biz yer shari 4 qitim gumran bolup biz 5- qitimliq köpeygen insanlar diduq we uyghurlarni 4-qitimliq yaralmish dewridila tekammulliship bolghan qilip teswirliduq,emise bu Uyghurlar qeyerdin peyda boldi?
Yer sharidiki insanlarning 3-qitimliq tereqqiyat dewride insanlar shunchilik zor tereqqiyatlargha irishtiki san jehette zimin’gha patmighili,ilim-pen jehette hakawurliship bashqa qewim-milletlerni kuzge ilmighudek haletke yitishti,.Ilimde peqet (dushmen) ni yingiwilishnila kuzlesh tereqqiyat nishani qilin’ghashqa qural-yargh,adem qirish tixnikisi misilsiz tereqqiyatlargha irishti,herqaysi uluslar öz idiyelirini algha surushke intizar bolghach bir-birining kuz qarash,hezaret,uzgiche turmush usluplirigha hurmet qilish kuntertiptin yoqaldi.
Shundaq qilip her qaysi terepler uz kuch-qudritini misilsiz dep qarighashqa bir-birige hujum qilish adettiki ishqa aylinip qaldi,aqiwet shunchilik zor bir urush qaynimigha kirip qilishtiki hichqaysiterep bu meydandin chikinishke ulgurelmidi,yer yuzi insanlar uzliri yasighan ghayet zor qirghuchi qurallar teripidin tup-tuzleng qiliwitildi,zimin’gha patmighan’insandin aqiwet sanaqqa ilin’ghudek hichnime qalmidi,hetta bu qirghinchiliqta shudewirning erke haywini hisaplan’ghan dinuzawirlarning urughimu qalmidi!
Peqet we peqetla bir turkum bekmu azghine mertiwelik, bay we bilimlik xeliqler ungkurlerde,chongqur kolanghan lexmilerde aman qilishti, mana bular biz bayan qilghan 4-dewirde kupeygen insanlar ichidiki eng kup sanni igileydighan Bügünki Uyghurlarning ejdadi!
Elbette bashqa qewimlerdin saxlinip qalghanlirimu bar,likin ularning sani tiximu az bolup .Uyghurlarchilik teleylik bolalmighan.
Shundaq qilip 3- dewir axirliship 4- dewir heqiqi uyghur dewri bashlan’ghan
Buni aldinqi bayanlirimizdamu teswirlep öttuq.4-Dewirning beshida bayiqi aman qilishqan uyghurlar xeli uzun’ghiche es-hushini tepishalmighan,eqli ixtidar tereptin nurghun chikin’gen,likin kolliktip engida chong bir matem hissiyati egip yoqalmighan,dunyaning wapasizlighi,i nsanning wehshiligi kallisidin egip kitelmigen,axirida bu isedeshke aylinip bara-bara intayin tesirlik mung -kuyge aylan’ghan,qirilip ketken uruq -ejdadigha mersiye oqushqa yuzlen’gen.
Shundaq qilip angdin,ighizdin bir ghiribane kuy yangrighan!
Mana bu bugunki Uyghur 12 muqam muqeddimisi shu!
Bugunki kundiki dunyadiki hemme millet muqamlirining bashteripi-muqeddimilirining oxshashliq sewebi mushu destlep peyda bolghan muqamning tesiri netijisidur,
Keyinche shu 4- dewirde buyuk ana zimin Mu qurughlughida .Uyghurlar eqli hushini yighiwilishqandin kiyin hakimiyet qurup ordia-saraylar salghan,u ordi-saraylarda merike- murasimlar utkuzulup turghan, elbette eng aldida muqeddime eytish arqiliq ejdadlarni yadlashqan, kiynche orda we shadimanliq teqezzasi,shukur qilish hissiyati turtkuside muqamning kiyinki qisimlirimu ijat qilin’ghan.
Shunisi ejeplinerlikki hazir anglawatqan muqamlirimizda diqqet qilsingiz hichqandaq yiride igiz taghni ipadileydighan ahanglar mewjut emes,emma hazirqi 5- dewirde ijat qilin’ghan muzikilarda bundaq igiztaghni ipadiliguchi ahanglar hemme milletlerde bar,bu nimini bilduridu?
Zadila tagh yoq ,tuzleng zimini bar iqlim kishilirila eshundaq tekshi yunulushluk ahanglarni uz kuylirige menbe qilalaydu.
Yene birsi merghul, siz merghulni anglawatqiningizda tash ordilardiki ekis sadani epchilllik bilen fehim qilisiz.
I
Jahanni kelkun basti,iship qalghinini tash -shixil kumdi,uningdinmu ashqinini weyran qilghuchi boran-chapqun supurup eketti!
Ziminda nime qaldi? Hichnime!
Jan saxlap qalghan tut-toktuk insan yer sharining urughi bolup qaldi,koinlun ungkur -kamalirida saxlinip qalghan eshu bir uchum uyghur, bunchiwila kelgulukke,putkul bir’impiriyening yaq ,dunyadiki hemme insanning ulup tugiginige chidalmidi,taqet qilalmidi,kuzidin chiqqudek yash qalmidi, emma yurek-baghrini bir achchiq zeher qamiwaldi,hemmige chididi peqet mushuninggha chidimidi,exiri xenjer bilen yurigini tilghidi! yuzlirini morlidi! chachlirini juldi!
Ah uyghurum! ah qirindashlirim!
Ular nahayitimu kup tirishchanliq bilen uz mewjudiyitini saxlap qilishti,yiraq oral- itil boyliridiki aman qalghan ikki törttal uyghurlarmu tiximu gheripke suruldi shundaq qilip bu tiriqide 3500 yil utti,biri ikki boldi,ikki emes belkim törti aran üch boldi mushundaq asta awup kupuyush netijiside kuinlunliqlar ning bir qismi esli yurtimizning yurigi dep utuken-bayqal boylirigha kuchti,bir qismi bolsa jenubi asiyagha kuchushti. Az bir qismi tarimda qep qilishti.
Nuh eleyhissalamning uch oghli bolidighan ,ham,sam ,yapes dep.Eshu ham,sam digen oghulliri ottura sheriq we yawrupa terepliride makan tutushti, yapes bolsa uyghur ziminige kuchup kilip ariliship ketti.
Milaniziyede bolsa tiximu eqildin chetnigen bichare töwen qatlamdiki bir qisimlar qalghan , ular u yerde esli qirindashliri bolghan uyghurlar élip ketken qérindashliri yeni aile qulliri bilen xewer -alaqisiz uz aldigha yashap qilishti.
Utuken baghrigha yitip kilishken uyghurlar yenimu kup bela-qazaning kilishidin ensirep
Impiriyening paytextidin hiliqi tarixi putuklerni 15 mitir tash-shexil astidin kolap iliship yiraq himalaytagh baghridiki bir ibadetxanigha yutkep kilishti we mehkem orun’gha saxlashti. ,Mana bu kiyinki kunlerde JAMIS Churchiward ependimning izdinip tapqan (lxasa putukliri) digini shu.
Charrussiye 1870 nechchinji yilliri tekshurush etretlirini iwetip bu yerni kolashti we uyghur xaqanining niloper ustide bedeshqan qurup olturghan heykilini tipip chiqishti,elbette xaqan alilirining xanshiningmu heykili billetipilghan.,Dawamliq kolap-qidirishqa olanbatur hukumiti qoshulmighashqa bu ish shu yerde toxtapqalghan. Bu dewatqan bayanlirimiz elbette kiyinki zamanlargha teelluq gep,bu yerde toghra kilip qalghini uchun qisturup uttuq.
Esli gipimizge kelsek Büyük uyghur Ilining sherqi -jenubiterepliri ighir derijide su kelkuni astida qalghan,hichqandaq ösumluk kökürelmigen,peqet su otlirila uyer-buyerlerde köklep qalghan,u yerdimu az-maz uyghurlar bilen bille köchken yat qewimler aman qilishqan,ular qurut -qongghuz,su otliri we suda hayat kechuridighan omurtqusiz haywanlardin ozuqlunup jan saxlashqan,ular ottura tüzlengliktiki kiyinki insanlarning ejdadi bolupqilishqan.,Su qaytqandin kiyin bu yerdiki uyghurlarmu kupeygen we ewwili zimin Mu quruqluqida qollan’ghan yéziqni ishlitiwirishken we shu yéziq tawush-ahangi boyiche söz yasap boghumluq sözlem halitige ötken,ziminning bashqa yerliridikiler bolsa tawushluq söz halitini qollunushqan,shunung bilen teswiri (iruglif) we Tamgha (heriptin) ibaret ikki xil yéziq meydan’ghakelgen.
Su we tash-shixil apitidin kiyn keng Uyghur Ilidiki xeliq ozuqluq uchun ow owlashqan shundaqla yawayi haywanlarni tutup kundurgen we biqip awutqan ,charwichiliq shundaq royapqa chiqqan.
Bugünki Uyghurlarning öü-öz ejdadi hésaplanghan Yapes ewladi bolsa azghine saxlinip qalghan bughday uruqlirini tirip kupeytip jahan’gha taratqan,shunung bilen dixanchiliq peydabolghan.
J
Shundaq qilip insan yer sharining 5- qitimliq awup-köpuyush dewrige qedem qoydi,bu dewirde ziminda 3la qewim -milaniziyediki arallarda jan saxlap qélishqan bichare arawalilar, 2-yol bilen kuchup kelguchilerning ewladidin bolmish noh ewlatliri,we3- yol bilen kuchup kilishken Uyghurlarning kiyinki aman qilishqanliri – yer- ziminda yashap awushti.
Yillar,esirler toxtimay utti,milaniziyeliklerni hisapqa almighanda bashqa keng we ozuq tipilidighan zimindiki ahaliler misilsiz kupeydi, eqli – xatirisini yoqutup qoyushqanlarning asta-asta xatirisi eslige kilishti, uyghur xaqanlighidiki ziminning mirasxorlirimu shunchilik kupeydiki aqiwet UYGHUR atalmisi hazirqi xreliq Ibarisining ornini aldi,shundaqla herqaysi tereplerdiki uyghurlar uzlirini bashqa yerdiki uyghurlardin periqlendurush uchun xilmu-xil namlarni qollunushti.Eng aldi bilen iran ziminidiki uyghurlar uzlirini (pars) nami bilen,yawrupdikiliri bolsa(ghut)–(gut) nami bilen ,taki sikandinowiyedikilergiche(fin-oghur) namlirini qoyushup bir-birini periqlendurushti, yene (massaghit), (somir), (saq), (sarmat) depmu atiwilishti..
Bezide ham, sam, yapes ewlatliri bilen qoshulup zaman utishi bilen yene bir nechche xil qewimlerni shekillendurushti.Esli ziminning merkizige qara-qurumdin kupuyup kuchup birishqan bir bulukliri ( kun) xaqanlighi namini uzlirige qewim nami qiliwilishti,peqet Hun, Hunlar dep teleppuz qilishti,xalas. Birqisim Uyghurlar tarim-yazish oymanliqida (qosh),(lop),(saq), etraptiraqliri (qipchaq),(pechenek),(unighur) atalmilirini uzlirige Nam- belge qilishti. Kéyincherek bolsa Qudretlik Oghuzxan zamanigha ulushup téximu köp periqler peyda bolup yene bir turkum atalmilar meydan’gha chiqishti. Misalen, oghuz, turük, siyanpi, yaqut, nanay, choqut, jorjit, orus,Azeriy,turükmen,tatar,uningdinmu kiyin mongghul, manju, tubut, bashqirt, kukoghuz, qarachay, chechen, uzbek ( bu hazirqi uzbek .Emes belkim maweraunnehirdiki sultan sotuq Bughra qarahanning ewlatlirini özlirige qul we qaram qiliwalghan köchemen uzbek-qipchaqliri). Uningdinmu keyn téximu köp millet atalmisini qoyuwilishqanlar yamrap kitishti. Emma shu nerse qizziqarliqki Uyghur ibarisi nurghun dewirlerde xeliq ibarisining menasini birip kelgech uyghur digen bu millet uqumini destlep peqet Tengriqut Oghuzxan uz etraplirigha uyushqanlargha qollandi, buning bilen uyghurlar tiximu sap irqi alahidiligini saxlap qilishti.Shundaqtimu Oghuzxandin keyn yenimu köp uruqlarning kupuyushige egiship yene bir mezgil Uyghur nami xeliq namining ornini bisip keldi, peqet orxun uyghur xaqanlighi dewridila yene Uyghur nami qaytidin hökümdar we medeniyetlik xeliqlerning nami süpitide qollunuldi.
Qeshqeriye islamgha kirgendin kiyn Uyghur nami idiquttila saxlinip qaldi, axirida turpanmu islamni qobul qilish bilen yene 300 yil untuldi, eng axirida hazirqi qazaqistanda yashap ötken —Nur Xoja Abdusemet— digen oqumushluquz zat Uyghur texellusini —uyghur— ibarisi bilen bizigendin bashlap Uyghur millet ismini esli sap qan séstimigha ige bolghan merkizi asiyaliqlar Uyghur dep’isim qilip qollunushti. Elbette bu kiyinki ishlar,mesilini yorutup birish uchun bu yerde aldin melumat biriwettuq.
K
Hazirqi dewrimizdin 50 ming yil’ilgiri bir buluk , merkizi hakimiyet – qara balghasun’gha boysunmighan uyghurlar kamchatka we chokutka yérim aralliridin qozghulup sherqi – shimalgha alyaskigha qarap kuchushke bashlap tedriji halda amirika qitesige utushke bashlaydu. U zamanda atlantis we ana zimin –Mu– qurughluqliri tixi su astigha chökmigech déngiz-okiyanlarning su yuzi pest idi. shundaqla hazirqi birin’g bughizi keng ketken pest tekshiliktiki yaylaq idi..
Ular mana mushu kukulmeydan zimindin asta-asta siljip alyaska hem hazirqi ottura amirikigha yamraydu, nopusimu awushqa bashlaydu. Shundaq qilip buningdin 30 ming yillar’ilgiri kuchushke bashlighanlar bilen qoshulup hazirqi amirika qiteside asasliq qewim bolup qalidu, ular taki jenubi amirika ning eng jenubidiki otluq yer giche yitip makanlishidu.
Bu xeliq uz aldigha tereqqi qilip maya we azitik medeniyitini berpaqilidu, nurghun tibbi we astrunomiyelik bilimlerge ige bolishidu. Jenubi amirikining bezi memliketliride ular yasighan astronomiyelik belgiler hilimu tashlargha oyulghan halitini saqlap turmaqta.Miksikidiki we dingizlarda su astigha chökup ketken piramidilar shulargha teelluq.
Bularmu 11500 yil ilgiriki topan belasida aman qélishmighan shundaqla nahayiti az miqtarda qalghan -qatqanliri bashqa qitedikilerdek alemshumul weyranchiliq hem xatirisini yoqutup qoyush belasigha duchar bolghan .Likin bashqa qiteler bilen bolghan qurughluq yoli birin’g yayliqi– bir su basqan birin’g boghuzigha aylinip qalghachqa hem asiya bilen alaqisi uzulup qalghashqa ular hichqandaq tereqqi qilish imkanigha ige bolalmighan,uzun zaman iptidai turmush kuchurushken. Shundaqtimu shakalat yasash we tibbi dorigerlik sahesidiki tixnikilirini ispanlargha ugutup qoyushtin qet’i bash tartishti,hilighiche heqiqi shakalatni hichqaysi dewlet ishlep chiqiralmidi, peqet oxshutalidi xalas!
Bundin 200 yil muqeddem ispan mustemlikichiliriu bu munbet we bay ziminni bisiwilip bu xeliqning chirayi bughday öng bolghach hindilargha oxshutup (indiyan) dep leqep qoyushti.
Shundin buyan bu qewim zulumghatik turup qarshiliq kursutushti, nurghun qirildi,aman qalghini intayin az qaldi
Bugünki künde bu millet xeliqara türüki tillar qurultiyigha daim qatniship kiliwatidu,chünki shunche zaman utsimu ularning tili turüki ( emeliyette uyghur) tilidin bek chetnep ketkini yoq.
Tengritagh Akademiyesi 