Yumur digen miningche Heliq éghiz edibiyattiki külküluk, mezmunluq, qisqa qilip sözlinidighan insan eqlining pikir chicheklirini yumur deymiz.
Yumur bolsa insanlarni küldurup ,qisqa bir waqit ichide bolsimu jiddichiliktin xali qilip, ghem-qayghudin qutuldurup, xoshalliq bighishlap insan mingisini dem alduridu shuning bilen bezide insanlarni chongqur oyghimu salidu.
Anglighuchining ijdimaiy orni, hayat-kechurmushliri, zaman we makan qatarliqlargha qarimay Sehnilerde, ammiwi sorunlarda, öz-ara olturushlarda sözlinip, bu sorunlarni janlanduridu, reng biridu, keng ammigha rohi jehettin quwet biridu. Shuningdek Yumurlar xeliq ichidiki kemchiliklerni hejiwi usul bilen tup-yiltizidin chugup tashlaydu. Shuning üchünmu Yumurlar xeliqning ortaq qedirlishige erziydighan xeliq –éghiz edibiyatidur.
Bezi Yumurlar bolsa herkim jasaret qilalmaydighan ishlargha undeydu, küreshchan we dadil, izzetlik bolushni teshebus qilidu. Dimekki Yumurlarning yuqarqi alahidilikliridin shuni köruwalimizki yumurlar Weten ichidiki uyghurlar üchünla muhim bolup qalmay belki weten sirtiki uyghurlarning haqyatidimu kem bolsa bolmaydighan muhim qoraldur. Bolupmu yiqinqi waqitlarda weten sirtidiki uyghurlarning köpiyishige egiship turmushidimu herxil artuqchiliq we kemchilklerning sadir bolushi we gheyri bir muhit bilen uchrushi we chet`elde tughulghan öz ana tilida sözlemeydighan balilarning köpiyishi netijiside nurghun külkulik, ademni chongqur oygha salisighan weqeler meydangha keldi. men shu weqelerni mujessemlep hem özemning kishlik turmushtin alghan tejurbe sawaqlirimgha asasen tuzgen Yumurlirimini we doslarning torlarda ilan qilghan az bir qisim yumurlargha azraq örgertish kirgizup,shuningdek Némis we Türuk tilirida yézilghan yumur kitaplardiki bizge mas kilidighan yumurlargha örgertish kirguzup qolingizdiki bu„Chet`eldiki Yumurlar „digen yumurlar toplimini tuzup chiqtim. Bu kitapta jemi 200 yumur bolup Belki nurghun yumurlar kitapxanlargha külkuluk we mezmunluq tuyulmaslighi mumkin shuning bilen birge sözlerning jayida ishlitilishi we géramatikiliq jehette köpligen xataliqlar bolishi turghan gep shunga keng kitap xanlarning bu yumurlarni téximu külkilik we mezmunluq qilip chiqish we bashqa jehettiki xataliqlarning tuzulzushi üchün ortaq küch chiqirishigha tilekdashmen.
Axirida mashu kirish söz arqiliq ana wetendiki qedirlik Millitimge semimi salimimni sunimen.
Hörmet bilen Hebibulla Ablimt.
Germany-München. 01.07.2006
#####
Yumurlar we Chaqchaqlar
1. Ikki boytaq uyghur zirikip , birsining öyde taza haraq ichip ghiriq mes boptu, mesning biri qoligha bir eynekni éliwilip :“ bu adashni héch tonimawatimenghu“ diese, yene birsi eynekni qoligha élip , eynekke shundaq tikilip qarap turup:“ adash qattiq mes bolup kitipse juma, qara bu menghu „ digudek.
2. Türkiyening bir yizisidiki padichidin: “ sen qoylirining qandaq téz sanap bolisen?” dep sorisam,.
Padichi:” putlirini sanap, tötke böliwitimen” deydu.
3. Gérmaniyede ereplermu bek köpte , eme bularning hemmisining dinni itiqati biz oylighandek unchilawu ching emes, bir küni bir erep Méchit imamidin:” Bu Mechit kimning” dep soraptu.
Imam:” bu yerdiki musulmanlarning”
Erep:” undaqta manga tigishkligini sitiwitimen” digudek.
4. Gérmaniyede birsi , biz uyghurlarning herbi sahasidiki bilimizning héch yoqlighini mushu Gérmaniyege kelgendin kiyin taza his qilip , herbi bilimlerni ügunidighan mektepke oqushqa kiriptu, bir küni deriste mualimi :” eger döwlet reissi kelse, reiske atap 9 pay oqi itilidu” dise
9. Bir ayal rak kisilige giriptar boptu, balliri apisigha telmurup qarap:” apa saqiyip ketseng bolatti, yaxshi künning yamini bolup qalsa biz ögey apining qolida qandaqmu qilamiz” dise, apisi balliringa teselli birip:” eger man ölup ketsem , apam AIDS bilen öldi dengla, dadanglar menggü ölunelmeydu” digudek.
10. Miyunchenda bir Hindistanliqning Resturanisigha bir amerkiliq sayahetchi etigenli nashtigha kiriptu, kutkuchi, amérkiliqtin :” yawropache nashtiliq keltureymu yaki hindistanchimu?” dep sorisa
Amérkiliq:” yawropachini köp yédim, mang Hindistanche nashtiliq kelturung” deptu
Kutkuchi quruq texséni amerkiliqning aldigha qoyup:” bu Hindisdanche nashtiliq” digudek.
11. Afriqining bir namrat döwlitidin Gérmaniyege kelgen bir qara tenlik kilipla aghrip qilip doxturgha körunuptu, doxtur teshurup körup :” sen gösh yime “ dise .
qara tenlik :” eger gösh yigen bolsam bu kiselge giriptar bolmaytip “ digudek.
12. Miyunxinda bir aghinimiz bar, özi tazliqqa anche diqqet qilip ketmeydu , bir küni yene bir aghinimiz bilen Türuklerning öyige méhmangha barmaqchi boptu, tazliqqa diqqet qilmaydighinigha yene birsi eskertip : „adash , butung purap qalmisun, putingni pakiz yuyup, paypiqingni choqum pakiz paypaqqa almashturup kiyip kel „ dep jikileptu. Qarshi terepmu „maqul chuqum shundaq qilimen“ dep ipade biriptu.Shuning bilen bular Türukning öyge méhmangha biriptu, öyde sisiq putning puriqi chiqiptiken, aghinimizning birsi, tazliqqa diqqet qilmaydighininga : „shunche jikilep disem yene paypiqingni almashturmapsen“ dep achiqlisa .
13. Gérmaniyede ikki qéri ayal mundaq toy qilish ilani chiriptu:
“ birsi bilen toy qilsingiz, yene birsi mukapat birilidu”.
14. bir bala taladin yugrep kirip:” apa , xoshnimizning oghli , bir qizni söywatidu” dise
Apisi:” balam, chünki ular toy qilidu emesmu” deptu.
Bala:”apa, undaqta dadam, bizning öydiki bala baqquchi qiz bilen toy qilidikende” digudek.
15. Muhebetlishiwatqan bir jup qiz-oghul bazarda kitiwatsa, qizning tersa dadisi körup qilip, baligha qarap waqirap:” sen nime qip yuruysen bu qiz bilen “ dise,
bala qupup:”bu mining singlim” digudek.
16. Qedimi Baghdattiki bir padisaning ordisigha ikki sarang kirip qilip, padishagha bir nimilerni deptiken, padisha qopup, mini bular haqaretlewatidu dep, jatlatlargha bu ikkisining kallisini ilinglar dep buyruq chushurse,
ikki sarang :” burun ikki iduq hazir üch( 3) bolduq “ digudek.
17. Bizning Ghuljida etigende bir momay süt satquchi tunggandin 2 kg Süt almaqchi boptiken.
Süt satquchi tunggan:” bu qachigha aran 1 kg patidu, yene bir qacha echiqing” deptu.
Momay öyidin yene bir qacha echiqip:” bir qachigha sütni quy, yene birsige suyini “ digudek.
18. Gérmaniyede birsining ayali Télifunda bir ikki saetlap waqirap sözliship, pütün alemning ghiywitini qilip, yoldishining bishini bek aghritidiken. Bir küni Télifun jiringlishigha ayali ilip yarim saet sözlishiptu, buningdin heyran bolghan yoldishi :” Xotun bügun yaxshighu, aran yérim saetla sözleshting “ dise
19. Gérmaniyede sel axmaqraq birsi barde, bir küni Weten dep bir aghinimiz Aptowuzda kitiwatsa , bir bikette u Axmaq chiqiptu, Weten bilen körushkendin kiyin Axmaq aptowuzning bilet alidighan aptumatik uskunisidin ikki biletni ilip , ikkilisini bilet tishish uskinisige tiqip tishiptu. buni körgen Weten heyran bolup:” bir jiningligha ikki bilet ilip tishiwatisilerghu” dise.
Doriger resimge shundaq bir qarawitip:” kechurung, Rissipning barlighini bilmemtimen” digudek.
22. Ikki axmaq bar ikende , bu ikkisi yiqin aghiniken, bir küni bir axmaq , yene birsige bir Xojunni körsitip,:”eger ichide nime barlighini dep berseng sanga bir Béliq birimen “deptu.
24. Bir axmaq saettin birni emdila élip qoligha tetur qadam kitiwatsa birsi:” saatingiz qanche boldi?” dep soraptiken,
Axmaq hoduqup kitip:” bu saetni sining üchün aldimma?” digudek.
25. Hindistanliqlarning kinoliri dawamliq yaxshi ish bilen ghelbilik agghirlishidu, chünki ular dawamliq shundaq kinolarni ishlep ügünupqalghan iken, ular bu qitimqi Iraq urushini ekis etturidighan bir kino ishlep, axirini yene shundaq xoshalliq bilen axirlashturimiz dep, kinoning axirida Sadamni bolsa Bushning akisi qilip qoyuptu.
26. Ötkene Amerika eskerliri Sadamni tutiwalghan xewerlerni Télivizorda körsetti.
Amerika eskerliri Sadamning aghzini yoghan achquzup, aghzining ichige qolchirighi bilen qarawatqaqn körunushni körsitiwatqan Abdulning oghli:”dada amerika eskerliri Sadamning aghzigha nimige qarayddu” dise.
Doxtur:” bu késelge qachandin biri gériptar boldighiz” dise
Bimar:” qaysi késelni deysiz” digudek.
33. bir Némis qarghuning xotuni yoldishigha:” söyumlukum, eger sining közing köridighan bolsa, mining bu sumbul altundek chachlirimgha, köp-kök közlirimge qarap heyran qalghan bolattingiz “ dise.
Némis qarghu:”heqiqeten shundaq bolsa sen men bilen toy qilatingma?” digudek.
35. Bir saranglar doxturxanisida bir munche saranglar mashinni dorap “do….döt “dep oynaptu, emma bir sarang bir chette jim olturuptiken, buni körgen doxtur:” sen nimishqa bashqilardek oynimaysen” dise
Sarang:” men ulardek sarang emes” deptu,
buni anglighan doxtur:” undaqta sen rasla saq oxshaysen, sini öyunge apirip qoyay” dise,
37. Bir erep padishahi, eng horun birsini tallap mukapat bermekchi boptu. Bir küni padish kochida kitiwatsa ,Kochida birsi su chushiwatqan turbining qishida olturup turupmu, özining qattiq ussap ketkenligidin zarliniptu, buni körgen padisha , yénidikilerdin nime üchün bu adem u suni ichmeydu dise, horunlighidin deptu, shuning bilen padisha bu adem heqiqeten nahayiti horun iken dep , horunluq mukapatini tenglise,
40. Bir mualim oqughuchilardi:” silerning aranglardin kim asmangha chiqishni yaxshi köridu?”
siniptiki pütün ballar qollirini köturuptu, lékin birsila qolini köturmey jim olturuptiken,
Mualim heyran bolup:” sen nime üchün asmangha chiqishni yaxshi körmeysen?” dise
oqughuchi:” apam, mekteptin udul öyge yinip kel digen” digudek
41. Bir nahayiti pishshiq bir adem aghrip sakiratta yétip qaptu, u kishi jan taliship yétip,
42. Bir dixan balisini mektepke biriptu, balisi anche yaxshi oqumawatqanlighidin ghem qilghan dixan ,
bir küni oghligha:” balam bu qitim imtihandin ötseng, sanga bir qoza soyup, kawap qilip birimen” deptu.
Imtihan tugep netijisi chiqidighan küni , bala mekteptin xoshal öyge kirip:” dada, men qozigha bir yéngi hayatliq béghishlaydighan boldum” digudek.
43. Gérmaniyedimu birsi balisigha :”balam bu qitim imtihandin ötseng 50 € birimen “deptu, imtihan netije chiqidighan küni bala:” dada sizge bir hosh xewer ekeldim” deptu.
44. Bir döwlet bar bolup, xeliqliri héchyaqqa chiqalmaydiken, bir küni bu döwletning padisha puxralarning rahini sinap baqmaqchi bolup, puqrache yasinip kochigha chiqiptu, bir yerge kelgende bir derexning sayisida olturghan bir yash yigitni körup uningdin:” yigit nimige oltursen?” dise
Yigit:” qilay disem ish yoq, bikarchiliqtin olturdum” deptu
Padisha:” sen bu döwlitimizge qandaq qaraysen?”
Yigit:” döwlitimiz, nahayiti bayashet, bayliq dise bar, hemme adem inaq, xatérjem, hudayim padishayimizgha uzun ömurler bersun!” deptu.
Bu sözdin hayajanlaghan Padisha :” Yigit nime teliwing bar? men orunlap birimen”
shuning bilen u qirindishimiz:”késilim bek ighir oxshimamda..! “ digudek.
53. Ikki ayal öz-ara elirining geplirini dishiyip dert éytishiptu. Birsi:” mining érim yiqindin biri nahayiti untulghaq bolup qaldi, u oydin sitrqa chiqipla mashinini ot alduridighan chaghda , achqushnu untup qaptimen deydu, ishqa birip yanashida öyge qaytish yolni untup qalidiken” dise,
yene bir ayal, mining yoldushum sizningkidin bekrek untulghaq:” u ishtin qaytip, öyge kiripla sen kim bolisen dep mendin soraydu” digudek.
54. bir küni Hésamkamdin bir aghinisi:” Hésam sen qanchige kirding?” dep sorisa,
Hésamkam: “ 60 yashqa” deptu.
Aridin 5 yil örkendin kiyin héliqi aghinisi hesamkamdin:” Hésam, sen zadi qanchige kirgense? ” dep sorisa.
Hésamkam:” 60 yashqa” dep jawap biriptu, buningdin narazi bolghan aghinisi:” Hésam ras bir gep qile” dise.
55. Exmet dep bir erep bala barde, bu bala dangliq bir Ali mektepning tejurbexanisida ishleydu, uning dadisi apisini qiri körup ikkinchi bir xotun almaqchi boptu, buningdin narazi bolghan bala , tejurbexanidin bir bolaq dorini ekilip:” apa, sen bu doridin bir qoshuq ichiwalsang hazirqi yéshingdin 10 yash, yash körunisen, u chaghda dadammu xotun ilishtin waz kichidu” deptu we apisigha dorini birip ishqa kitiptu. Kechte öyge kelse, apisining quchighida bir bowaq turghudek, buningdin heyran bolghan Exmet:” apa! bu buwaq kim?” dep sorisa
58. Qeshqerde bir baywetchi barkende, bir küni u bir Mashin sétiwaptu, mashinni heydise dawamliq qizil chiraqtin ötup kitidiken, bir küni yene qizil chiraqta toxtimay ötöp kitiwatsa bir saqchi körup qilip arqidin qoghlap , mashinisini torap:” sen nimishqa qizil chiraqtin ötisen?, sen ashu yoghan közung bilen qizil chiraqni körmudingma?” dise.
Baywetchi:” Ghojam! Qizil chiraqnighu kördung, biraq silini körmeptuq emesma” digudek.
59. Ependimning nahayiti texsikesh, satqun bir tonushi bar iken, bir küni ependim éshikige minip bazarda kitiwatsa tonushi uchrap qaptu, likin ependim körmeske siliwalsimu, tonushi xoshamet salimini qilip turup :” ependim men silining éshekliridinla toniwaldim” deptu.
Oghli:” He! Bar, chünki u qorallarni bizdin alghan tursa” digudek.
62. Gérmaniyede ikki oqughuchi ders waxtida asta bir-birsi bilen pütün nersilerning bahasining ösup kitiwatqanlighini sözlushup olturghanda , Mualim bir oqughuchidin :”besh köpeytilgen besh qanche (5×5 = ? )” dep sorisa.
63. Birsi nahayiti semirip kitip doxturgha barsa, doxtur:” sizning qiningiz qoyuqliship kitiptu, tamaqni az yeng, yenggil tamaq yeng yeni mumkin bolsa her küni biliq yeng” deptu.
Kisel:” biliqni bolsa tamaqning aldida yemdin yaki keynidimu?” digudek.
64. Doxtur bir afriqiliq kiselge:” siz bu doridin künde üch qoshuqtin ichip biring” dise
Afriqiliq :” bizning öyde aranla bir qoshuq bar” digudek.
65. Bir erning nahayitimu set bir ayali bar iken. Bir küni ayali érigha:” munchining dérizisini yasiwetken bolsingiz, men munchigha chushsem, xoshnila dérizidin qaraydiken” deptu.
Éri:” boldi qili xotun, choqum bir küni xoshnila özi yasawitidu” digudek.
66. Amerika Eskerliri baghdatqa hawadin bomba tashlawatqanda ,
bir iraqliq ayaligha:” xotun! dum yat! dum yat!” dise
Ayali:” hazir waxti emes !” digudek.
67.Toy kichiside , yigit qizdin soraptu : « siz burun mendin bashqa birsini yaxshi körup baqqanmu ? »
qiz bolsa bu soalni anglap jim bolup kitiptu.
Yigit qizning bu halini körgendin kiyin : « xapa bolmang, men mandaqla sorap qoyghan »
Qiz : « nimige xapa bolimen, men yaxshi körgenlirimni sanawatatim » digudek.
68. Mualim oqughuchidin:” sende 5 € bolsa sen dadangdin yene 5 € alsang, qanche bolidu?”
69. Bala : « apa , men qanche pulgha yaraymen ?» dep soraptiken,
Apisi:”sen pütün dunyadiki pulning hemmisige”
Balisi:” apa undaqta shu puldin manga 10 € biringe” digudek.
70. Ikki axmaq yolda kitiwitip poq körup qaptu., birsi bu poq dise yene birsi emes deydiken, shuning bilen emes digini poqni qoli bilen asta titip biqip:” sining toghriken” digudek.
71. Bir tazning bishida aran üch talla chichi barken, bu chini taghaq bilen asta taraptiken birtili chüshup kitiptu, yene asta tarisa yene bir tal chüshup kitip bir talla qaptu, taz bu exwalni körup:” bu chashni tarap yurguche, satirashqa birip chushurupla witey “ digudek.
72.Patime yoldishi Abduldin:” sen mini qanchilik yaxshi körusen ?”
Abdul:” sen mini qanchilik yaxshi körseng, menmu sini shunchilik yaxshi körumen”
Patime:” Xudayim sining jajangni bersun!” digudek.
73. Ghuljidin bir ayal Almutagha chiqip altun chish saldurghash chishlirini dawalatquzuptu, chish doxtiri nahayi ochuq ademken, birdem parang bolsun dep oylap :” silerning xitayda chish doxtiri yoqma?” dep sorisa , Ghuljuluq ayalmu qiziqchiliq qilip:” u yerde adem aghzini achqini bolmaydu” digudek.
81. Abdul : « sen mining ayalim turuqluq, tuqqanlirimni héch yaxshi körmeysen »dep achchiqlaptu.
Patime : « siz nimilerni dewatisiz, men qesem qilip birimen, men sizning qénaningizni özemning qénanisidin bekrek yaxshi körudighan tursam » digudek.
82. Mualim bir oqughuchidin : « mushu sinipta dawamliq ishlitidighan söz qaysu ? » dep soraptu.
Oqughuchi : « Bilmeymen! »
Mualim : « Toghra jawap berding ».
83. Bir bengge öyge kech kirse, ayali : « Siz zadi nelerde yuruysiz ? » dep waqirap sorisa.
Bengge ayalining awazini bashqa bir erning awazi oxshaydu dep bilip : « Kim ? awu öydiki » deptiken.
Ayali : «gepni bashqa yaqqa burimang » digudek.
84. Abdulning ayali Patime dawamli öyde gurushtin tamaq itidiken ( bir küni gangpen, bir kün pola, bir kün showgurush……………..) . buningdin toyghan Abdul bir küni taladin tamaq yey dep oylap, ashxanigha biriptu.
Abdul ashxanigha kirip : « nime tamaq bar ? »
Kutkuchi:” polu, gangpen, showgurush……” deptiken.
Abdul:” Patime bu yerde ishlewatamdu?” digudek.
85. Er-ayal toy qilghandin kiyin, ayali tughmay, aridin nechche yillar ötkendin kiyin bir oghul tughuptu likin gep qilmay besh yashqa kirgende tuyuqsiz “Bowa” deptiken ertisi Bowisi tugep kitiptu, shuning bilen yene gep qilmay bir küni tuyuqsiz” Moma” deptiken ertisi Momay tugep kitiptu, bu kélishmesliktin xatérjem bolalmay yurgen künlerning biride bala “Dada” deptu shuning bilen dadisi ayaligha öz nesihetlirini qilip ölup kitidighan boldum dep oylap tursa ertisi boytaq xoshnisi tugep ketkudek.
86..Bir küni, bir xoraz bilen bir mekiyan bazarda ketiwatqan iken, restiler ustide pishiriliwatqan toxu kawipini koruptu. Xoraz mekiyan’gha menilik qarap qoyup, mundaq deptu: “Kordungmu, erining gepini anglimisa mushundaq bolidu!”
87. Bir küni, yérim kéchide, éri bilen xotuni oz hojrisida uxlawatqan iken. Uyqusida chush korgen xotun tuyuqsizla: “Way, érim keldi!” dep qattiq waqirap saptu. Buni anglap oyghan’ghan éri qép-yalingachla derizidin sekrep qéchiptu.
88. Abdul: „Dostum,manga 50 dollar berip tursang boptikan“
Dosti:”Mende aranla 40 dollar bar idi.”
Abdul: “Boptu emise,40 dollarni hazir bérip,qalghan10 dollargha manga qarizdar bolup tur,bolamdu?”
89.U dunyaliq bolghan ikki adem paranggha chüshüptu.
Birsi:”Sen nime seweptin ölgen iding?”dep soraptu.
Ikkinchisi:”Ishtin qaytip öyge kelginimde öyde bir yat kishining barlighini sezdim.imanim uchti,karwatning astini, kiyim-kichek ishkaplirini we muncha oyni….hemme yerni axturdum,emma hichkimni tapalmidim.Axirda yürek kisilim qozghaldi,oldum”dep jawap biriptu.
Hey….-dep epsusliniptu birinchisi:”Eger sen shu chaghda Tonglatquni achqan bolsang hazir ikkilimiz hayatta bolghan bolattuq………….”
90. Abdul bir aghinisi bilen bir olturushqa biriptu. sorun shundaq qizziptu, her-xil paranglar boptu , chaqchaq, yumurlar taza qizziptu, likin shundaq qizziq yumurlarghimu Abdul hich külmemtu, buni bayqighan , aghinisi .” shundaq qizziq sorundimu hich külmey oltursenghu? “ dise
Abdul: “men Minkau Hen, öyge barghanda külimen „ digudek.
91.Abdul bilen aghinisi olturushtin kech qaytip, bir mazarlitin ötuptu.
Bu chaghqa Abdul:“ bir Quran oqup qoyayli erwaxlarning rohigha atap“ deptiken .
Aghinis: „Quran oqushni bilmeymen „deptu
Abdul: „menmu bilmeymen“.
Aghinisi:“undaq bolsa qandaq qilimiz?”
Abdul: “ömulep, töt putluq bulup mangayli, erwaxlar bizni Éshek oxshaydu dep qalsun!.” digudek.
92. Abdul bir küni Köl boyigha biliq tutqini biriptu . Qarmaqni sugha tashlap oltursa, kölge qaraydighan bir Xitay kilip: “körmidingmu bu yerde Biliq tutushqa bolmaydu“dep sizilghan Taxtini—deptu.
Abdul: “kördém, ema men biliq tutmidim”
Xitay: “undaqta qolungdiki nime?”
Abdul: Yip
Xitay: uchudiki
Abdul: Qarmaq
Xitay:uning uchudiki
Abdul: Sazang
Xitay: He! Birader, Biliq tutmisang bularni nime qilisen?
Abdul: Sazanggha su uzushni ügütiwatimen.
93. Bimar: Doxtur! men bek qorqiwatimen, bu mining birinchi qitim Operasiye qilinishim
Doxtur: Qorqidighan bir ish yoq, bumu mining birinji qitim kiselni operasiye qilishim- digudek.
94. Gérmaniyede bir aghinimiz Sèwitsiyege inisinisini yoqlap barsa. Inisi akisini boytaqchiliqta zirikip qalmisun dep oylap uninggha bir Shatuti biriptu. Aghinimiz Gérmaniyege kelgendin kiyin, inisi télifon qilip: aka! Shatuti qandaqken? dep sorisa
Aghinimiz: Göshi shu toxuning göshigila oxshaydukenghu – digudek.
103. chashqanlarning uwusining aldida bir mushuk yétiwaptu. Buningdin qorqup chashqanlarning balliri talagha chiqalmaptu. buni körgen chashqanlarning dadisi töshunning yénigha kilip, ishtni dorap: Wau.. Wau..—dep waqiraptiken, möshuk tikiwitiptu. Shuning bilen chashqanlarning dadisi ballirigha mundaq deptu: kördunglarmu, bashqa milletning tilini bilgenning paydisini.
104. Ghuljigha poyuz yoli salidighan boptiken, bu poyuz yoli bir uyghur bowayning qorasidin ötudighan boptu, mele hökumet kadirliri, Tömur yol idarisining xitayliri kilip u bowaygha Qorasini sitip birishni, eger bu tömur yol kelse ghuljining iqtisadi tereqiyatigha yétishelmewatqan emgek küchi bilen teminlidighanlighini iytiptu. Likin boway bu tatliq geplerni anglap qeti halda ret qilip, elmisaqtin ata-bowilirining olturup kelgen bu gül-baraqsan qorusidin ayrilmaydighanlighin iytiptu. Shuning bilen bular bowaygha tömur yolning xeritisini körsutup turup, bu tömur yolning qorusidin ötudighan qisminila sétip birishni telep qiptiken.
Uyghur : Aka, siz bu Alma köchetliringizni waxtida sughurup, yaxshi chatap, tuylirini omdan aghdurup, yaxshi oghutlisingiz, bir tup alma derixidin az bolghanda 20 kg alma alalaysiz.–deptu.
Baghwen boway : Balam! Bu Alma köchiti emes , Shaptul köchiti. –digudek.
106.Kéchik Abdul sinipidiki sawaqdashliri bilen kim eqilliq dep taliship qaptu.
Bu chaghda yene bir bala:“ men eng eqilliq, men apam tughup 3 aydin kiyin özep qopupla méngip kitiptimen „deptu.
Abdul bosh kelmey:“ sen özengni eng eqilliq dep yuremsen, men eng eqilliq. Chünki men 3 yashqiche mangmay , apamgha özemni kötergizetim “ deptu.
107.Gramatik ötidighan til Muelim oqughuchilardin mundaq bir soal soraptu:”waqirmédim, wagirméding, waqirmédi digende nimeni tuydunglar ?“
oqughuchilardin birsimu qolini köturmemtu. Muelim térikip.“siler bu Péilning séxsilerde türlinishini chüshenmidinglarmu?“ dep achchiqlaptu. Bu chaghda arqida olturghan Abdul qolini köturup, Muelimdin ijazet alghandin kiyin ornidin des turup.“ Nimige talishisiler , shu héchkim waqirmamtighu „ digudek.
108. Abdul hawaning issiq bir künliride , mektep qorasida yanchuqigha ikki qolini tiqip yurse bir Muellim hey! Abdul qolang muzlap kitip baramda? deptu.
Abdul: yaq Muellim ishtinim chüshup kitiwatidu.
109. Abdulni dadisi Kuran oqushni bolsimu ügensun dep, melisidiki Qarigha oqushqa biriptu. Künde kechte Abdul zormu-zo bu qarining qishigha melidiki paylaqchilar körup qalmisun dep yushurun kirip ders alidiken .
Bir küni Qari deriste mundaq deptu: Allah bizni tupraqtin yaratti. Axirda yene tupraqqa aylinimiz.
Abdul bu sözni anglap , Qarim undaqata biz köp ziyan tartmaydikenmiz, eger bizni altundin yaritip, tupraqqa aylandurghan bolsa yüzde-yüz ziyan tartatuqken digudek.
110. Biologiye derisining Anatomiye qismida Muelim Ademlerning chishi toghrisida ders ötup, chishning 3 bölinidighanlighini: keskur chish, uchluq chish, éziq chish. Biraq Abdul bilen Seydul ikkisi ders anglimay, gep qiliship olturuptu. Bu exwalni körgen Muelim, Seyduldin ornidin turghuzup qéni éyte insanlarning chishi qanchige bölinidu ?
Abdul: „Erkin“ bolsa ötep ketken sarang bolidu –digudek.
126. Abdul mana mushundaq qilip yurup chong bolup, ali mektepke imtihangha kiriptu. Imtihanda toghra-xataliqni ayriydighan soallargha , sanchuqidin bir tömur tenggini chiqirip , uni asta itip Beyjing terep chushse toghra, teturisi chushse xata dep jawap birishke bashlaptu. Buni körgen Muelim sen hemmisige bu tenggini étip jawap bériwatqini xéle boldi téxiche tugmidimu deptiken,.
Abdul: yarim saet burun jawap birip bolghan, hazir jawaplarni qaytidin yene bir qitim teshurewatimen digudek.
127. saranglar doxturxanisida bir sarang özini öyning torisidiki limgha baghliwaptu, doxtur buni körup, öydiki basgqa saranglardin nime bolghanlighini sorisa.
Sarang B: u özini men “chiraq “dep baghliwaldi deptu
Doxtur , bu exwalni inkas qilghan sarang B ni xéle saq oxshaydu dep oylap, uninggha: “undaq bolsa derhal uni torisidin chüshurwilinglar, bolmisa chushup kitip bir yerini sundurwalmisun” deptu.
Top heweskari: yaq undaq dimeng bowa siz men tutqan potbul kamandisini esletkentingiz.
Boway: balam bu nime digining?
Top heweskari: sizning saqilingizdiki aq-qarilar men tutqan kamandining bayriqigha oxsaydiken—digudek.
140. Abdul bazardin bir papagay sétiwilip ayaligha biripla sirtqa chiqip kitiptu, kechte öyge kelse, ayali papaygayni pishurup jozigha qoyghudek, buningdin jan-pini chiqqan Abdul: xotun bu pishurup yeydighan toxu emes, bu bir gep qilidighan etiwarliq qush……
Patime: eger gep qilidighan qush bolsa men boghuzlughiche nime dep gep qilmidi?—digudek.
141. Saranglar doxturxanining bir doxturi saranglarni teshurup saqayghanlirini chiqirwitey dep oylap, bir saranggha: sen bazargha birip bir métir “ essalamulekum” ekilemsen—deptu
Sarang: sarangmu siz doxtur, bundaq bolushi mumkin emes.
142. bir Boway bilen bir Momay ashxanigha kirip tamaq yémekchi bolup, bir kishlik leghmen buyrutuptu, Momay bu leghmenni yep bolghiche Boway qarap olturuptu, Momay yep bolghandin kiyin Boway yene bir kishlik leghmen buyruptup özi yey dep turghanda,
Boway: way.. jinim oghlum shundaq qilsaqqu bolatti likin biz bir Taqma( yalghan) chishni ikkimiz ishlitimiz emesmu—digudek.
143. Bir Türuk qizi qolidiki nishanliq üzukni(chay ichkuzup qoyghanda qizning qoligha qadap qoyidighan üzuk) baligha tenglep men siz bilen toy qilmaydighan boldum chünki men bashqa birsini yaxshi körup qaldi—deptu.
Oghul: u kim?
Qiz: Törem melidiki Exmetjan.
Oghul: hazir u nerde?
Qiz: buni sorap nime qilatingiz, uning bilen urushmaqchimu?
Oghul: yaq, mawu üzukni uninggha satay digentim.
144. Abdul chish doxturigha kirip, chishni tartquzsa qanche alidighanlighini soraptu.
Abdul: qorqap kitip qanche ketse – ketsun tebi nepeslendurung doxtur—digudek.
146. Saranglar doxtur xanisidin yarim kichide ikki sarang qichip doxturxanining bighigha mukuwaptiken qarawullar ularni izdeshke bashlaptu, bu chaghda bu ikkisi bi yoghan derexning arqisigha mukiwaptu, bir qarawul kilip kim u derexning arqisidiki –diese
Bir sarang: miyao…miyao..dep mushukni doraptiken
Qarawul: bu bir möshukkenghu —dep arqisigha burulishigha .
Yene bir sarang: miyao—dep yene bir möshukmu bar digudek.
147. Abdul bazargha toxulirini satmaqchi bolup toxu bazirigha ekiriptu.
Xéridar: hemmisi qanche toxu ?
Abdul: 20
Xéridar bahasini kiliship bolup toxularni sanisa 19 chiqiptu, shuning bilen Xéridar: nimige yalghan sözleysen, birsi qini bu toxuning?
Abdul: öyde qalghan men hazirla ekilip birimen.
Xéridar maqul bolup bazarda saqlap tursa , Abdul u toxuni ekeptu,
Xéridar: nimige biraqla ekelmey, bu bir talni ayrip qalding?
148. Mining bir aghinem mashu bizning ulugh dinimiz bolghan islam dinidiki tarixi weqelerni anglashqa bek amraqte. Bir küni u aghinem bir qarimni öyge teklip qilip, islam tarixini anglimaqchi boptu, ayali tamaqa usta ayal iken qarimni kilidu dep taza oxshutup, jiltisini népiz yéyip, ushshaq tögup , pitir manta qiptu. Qarim kilip bu pitir mantini ikkidin-ikkidin aghzigha biraqla salghini turuptu, buni körgen aghinem bundaq tamaq yéyishtimu bir hékmet bar oxshaydu dep sadda oylap, qarimdin mundaq soraptu: qarim mushundaq mantini ikkidin biraqla aghzigha sélishta bir hékmet barmu?
Qarim bu ghelite soalgha mundaq jawap biriptu: ikkisi periz, ikkisi sunnet, törti bolsa put-qolumgha quwet—digudek.
149. Abdul bir küni Patime bilen soqushup qilip., anchighida: Patime sen baghu 5 somghimu yarmaysen—deptu.
Patime : nime digining , bu sözingni ispatlap ber.
Abdul aghzidin chiqqan bu sözge ige bolush üchün eqilini ishlitip, bir Taxi ni chaqiriptu.
Taxi kilip ishikaldida segnal biriptu.
Abdul bolsa Patime bilen ishik aldigha chiqip, Taxichidin: Xitaybazirigha qanchige apirisen? dep soraptu
Shopur: 5 som
Abdul: ayalim bilenchu?
Shopur: oxshash 5 som.
Abdul bols Patimege qarap turup: kördungmu sini téxi hésapqimu qatmaydu—digudek.
150. Gérmaniyede bir aghinemning nahayiti kona mashinisi bar idi, bir küni qarisam u mashinisining chaqidiki yélini asta chiqirip sumegini turuptu.
Hey adash nime qiliwatisen? bu sésiq yelni sumurup disem.
151. Almutuda aghiniler bilen bir yerliklerning olturushigha barduq . olturush külke-chaqchaq, neghme-nawalar bilen taza qizighanda . bir yerlik uyghur qopup: “men jaghistaygha tuqqanlarning öyge barghanda, ulardin oburnini sorisam baghning ichini körsetti, baqqa kirip qarisam bir yerni qolapla qoray bilen etrapini turapla oburni qiliwaptu. Turup heyran qaldim.biz bu yerde oburnilarning ichige kichik gélemlerni silip qoyumiz “didi.
Bu chaghda Ilyar digen aghinimiz qopup: toghra deysiz, silerning oburnida gélemning bolushi, siler haraq ichip mes bolup qalghanda ayalinglar oburnigha orun sep biridu emesmu —didi.
152.Amerkigha kelgini 20-yildin ashqan özi nahayiti xesis bir uyghur bar iken, u ,emdi 18 yashqa kirgen balisigha:“Balam senmu chong bolup qalding . emdi dadanggha yar-yölek bolmisang bolmaydu „ deptu.
Balisi:“ Dada, men sanga qandaq yar-yölekte bolimen?“ diese
Dadisi:“ Balam, aldi bilen bowaq waqtingda yatqan böshukingning pulini towliwet“ digudek.
153.Gérmaniyede birsi 5000 € bir Mashin almaqchi bolup 4998 e bar iken , 2 e kemlep qaptu.
Shundaq qarisa yoldila bir Diwana olturghudek. Uningdin:“2 e birip tursang“ diese, diwane:“ nime qilisen „ deptu.
154. Birsining Mashinisini saqchi torap:“. Sen haraq ishken oxshaysen, Mashinini tez heydiding dep ,haraq ichkenligini teshureydighan olchiguchni pule „. deptu.U , pu… pu.. qiptiken ölchiguchning qizil chirighi yiniptu. Saqchi:“ . sen haraq ichipsen „deptu. U kishi Buninggha qet ́i iqra bolmay, bu ölchigushung buzuqken dep turwaptu. Buning bilen saqchi undaq bolsa Doxturgha birip qiningni teshureymiz dise . U mining waxtip yoq . sining bu ölchiguchung zadi buzuq deptu ,buningdin ikkilengen saqchi arqida olturghan ayaligha qarap :siz pu dep biqinge deptiken , ayali bir pu dise yene qizil chirighi belge biriptu. Shuning bilen saqchi ras buzuq oxshimamdu dep oylap , ayalining yinida olturghan 6 yashlardiki oghligha sen pu dep baqe Deptiken ., u bala bir pu..pu deptiken yene qizil chiraq yinip, ulchiguch chiqirap kitiptu. Shuning bilen saqchi xadim xapa bolmanglar bu ölchiguch rasla buzuq oxshaydu dep ularni mingishqa buyruptu .
azraq yeraqlashqandin kiyin oghli dadisigha . «dada haraq digen qandaq nimikin dep azraq menmu qi..qi..wal..ghantim yaxshi boptima» digudek.
155.Bir idarining bashlighining sekirtari yolda kitip birip bir dosti bilen ushrushup qaptu
Dosti: adash omdanla ongshulup, semirip qapsen.
Sekirtar: adash bashlighimiz bir ay boldi sayahetke ketken—digudek
156. Bir aghinimz Gérmaniyede Résturan achtide . bir küni bu Résturangha bizning Nüri kirip leghmen yeptu. Shuning bilen aridin bir heptu ötkende Nüri yene kirip leghmen buyrutuptu. Leghmenge qarisa siyining tayini yoq, göshimu yoq , ötken heptidiki leghmenge zadi oxshimaydiken, shuning bilen Résturan igisini chaqirip: adash ötkende yigen lengmenning temi aghzimda qilip, bügün yene yey dep kelsem, qara bu ekelgen leghminingnin—diese.
Résturan igisi: ötkende nede olturghan ?deptu.
Bu soaldin heyran bolghan Nüri: awu dérizining yénidiki jozida.
Résturan igisi: he..u yerde olturghanlargha ashundaq alahide yaxshi qilip birimiz.
Nüri: bu zadi nime üchün?
Résturan igisi: kochida kitiwatqanlargha réklama bolsun dep –digudek.
157. Oqutquchi, ösmur ildiyargha qarap turup:“men daim sining ismingni untup qalimen we yaki toghra teleppuz qilalmaymen. Sen Gérmayiyede tughulghan, bu yerde ösup – yitiliwatisen,shunga men sanga Gérmanche at quyup qoyay. Bundin kiyin sining isming Tomas bolsun“ deptu.
Ildiyar bu isimdin nahayiti pexirlängän halda öyge qaytip keptu we özining yingi ismini Dadisigha deptu. Dadisi qattiq achiqlinip:”bundaq isim qoysa buptu didingma, özängning bir chirayliq uyghurche isming tursa” dep , Ildiyarning ong yuzge noquptu . Bu exwalni Apisigha dise , apisimu tirikip, noqughan yuzini chimdap qizartiwitiptu. Etisi ildiyarning yuzini körgen Gérman oqutquchi :” Tomas nime boldi? yuzliring qizirip kitiptighu?” dise.Tomas oqutquchigha meghrur qarap turup:” axsham mini ikki chet`ellik urup ketti!!” digudek.
158. Hisamkam Amirkigha kilip kunde mihmandarchiliktin nahayiti zirikiptu. Zirikishlik künlärning biride Bush isige kilip qaptu. Shuning bilen Aq saraygha kirip Bush bilen kurushup , paranglashqash shaqmat oynaptu, Hisamkam nahayiti asanla Bushni mat qiptu. Buningdin narazi bolghan Bush :” Hisamka sen adatti shaqmatni anche yaxshi oynalmayting , bu qitip hejep asanla mini utiwaldinga “deptu.
Hisamkam:” Ukawuy…,sining hazir ikki Torkang yoqte!!” digudek
159.bir Uyghur Germaniyege yegnidin kelgende bir Türk Dighan bilen Dixanchiliq meydanda ishleptu.. Uyghur Terekturigha liqqide Oghut besip ketiwatsa Qatnash Sachisi kilip . Sen Terekturgha Oghutni bek jiq besimsen. normal eghirliqtin eship ketiptu. Men sening Piravangni(Supurluq kinishkisi) eliwalay deptu.
Bu gepni anglighan Uyghur: Piravning eghirlighi 50 g(geram) gha barmisa . eliwalghinighizning nime paydisi digudek.
160. Birsi Résturangha kirip biliq bilen qorulghan qorulma buyrutuptu, kutküchi biliq bilen bille qorulghan koktatlirimu yoq, suyimu yoq, quruq biliq qoyulghan bir texsini méhmanning aldigha qoyup, qini merxemet depla kitiptu..
Méhman qarisa, texsidiki biliq midirlawatqidek.
Méman:, kutküchini chaqirip :bu biliq xam oxshaydu deptu.
161. Amirkida birsi, wetendiki ayalini achiqalmay amalning yoqlighidin bir uyghur chokan bilen toy qilmaqchi boptu. Oghol: mining wetende ayalim, ballirim bar likin 10 yildin ashti achiqalmidim. Eger siz qiz bolsingiz boptu siz bilen toy qilay—deptu.
Uyghur chokan: wiyey, nime deydighansiz, men toy qilmighan tursam, men qiz –deptu.
Shuning bilen bular nika qilidighan bolup uyghurlarni chaqirip ichkeki öyde ayallar, tashqaqi öyde erler olturuptu. Nika oqulushqa az qalghanda, oghol yénida olturghan qoldashqa adash nime digen bilen qiz alidighan boldum deptiken, qoldash: adash nime geplerni qilip yuruysen “qiz” digen sözni hazir uyghurche loghetning ichidinmu tapalmaysen deptu.
Oghol: undaqta ikkimiz 100$ beslisheyli deptiken, ishkeki öyde trup bu geplerni qulighini ding tutup anglighan chokan chiqip: wiyeye bugündin bashla biz bir öyning adimi , öyning pulni baghu qalaymiqan ishlargha buzmang—digudek.
163. Abdulning meliside Temel digen kishining tötinchi xotuni tugep kitiptiken, Abdul petige barmaymen deptu.
Patime: bir melide turup petige kirmisingiz set bolidu.
Abdul: men uch xotonining ölum petisige bardim, buda yene baramdim, men birer xotunumningkigimu chaqiralmighan tursam —digudek.
164. Abdul aghinisige achchiqlap: adash buda yene binzinning bahasi örleptu.
Aghinisi: örlise nime boptu ya sining mashinang bolmisa .
Abdul: tunugun bir chaqmaq alghantim—digudek.
165. Abdul usti-bishi qan qalda oyge kiriptu.
Patime: wiyey yene mushlashtingizma, kim bilen zadi.
Abdul: Ghupu paka bilen.
Patime: huy ölmugur , adem bolmaydighan paka .
Abdul: huy ….ölgen ademning keynidin eski gépini qilma –digudek.
166.Gérmanyiede bir inimiz bilen parangliship qaldim.
Inimiz: way..wuy.. téxi u pullarni bermidimghu– deydu.
167. Abdul ili deryasidin uzup ötumekchi bolup deryaning otturisigha kelgende arqigha burup uzup yénip chiqiptu,.
Aghiniliri: nimige u qatqa uzup ötup ketmiding dise.
Abdul: bek yérip kettim digudek.
168. Gérmaniyede Weli dep buti tughma aghriq asqaqlap maghidighan emma chachliri qap-qara bir akimiz barde. bir küni bir olturushta Ilyar dep chachliri yéshigha baqqanda baldur aqirip ketken aghinimiz bilen bille olturup qaptu.
Men: Welika sen chong bolghandikin bishingni Ilyarningkige tigishiwet–disem
Welikam: putumni qoshup alsa tigishimen—.
169. Abdulning oghli dadisidin mundaq soraptu.
:dada mashu yéngi tolun Ay chiqqanda , konisini nime qilidu ?
Abdul: Konisini parchilap yultuz qilidu –digudek.
170. Abdulning öyige keshte oghri kiriptu.
Oghli: dada öyge oghri kirdi.
Abdul: jim tur
Oghli: nimige emdi.
Abdul: oghri öydin birnime tapalisila qolidin iliwalmaq asan —digudek.
171. Abdul bazarda kitiwatsa aghinisi sériq kasit sétiwatqidek.
Abdul : undaq bolushi mumkin emes, dadam rexmetlik tamaqni jiq yep semirip kitip, qan bisimdin ölgen, men bolsam qosaq achlitin öley dewatimen –digudek.
174. Abdul Ürumchige barmaqchi bolup bir tonush shopurning yuk toshuydighan mashinisigha chiqiwaptu, yolda Abdul po itip : men burun shopurluq qilghan . shopurluq bizning ata kespimiz, men mashinning ich-tishini besh qoldek bililimen –deptu.
Azraq mangghandin kiyin mashin tuyuqsiz tat-tat qilipla toxtap qaptu.
Shopur : Abdul uka chushup motorgha qarap baqe neri chataqkin—deptu.
Abdul mashining aldini shundaq ichipla : hoy.. bu mashinning motori yoq ikenghu–digudek.
Oghli: eger bashqa partiyedin sizning partiyeghizge kirse nime bolidu.
Dadisi: heqiqetke qayitqan bolidu.
176. Abdul , Ayali Patime bilen bankidin pul almaqchi bolup bankigha kirishige ikki bulangchi tapanchini chiqirip bankini bulimaqchi boptu, shu arliqta saqchi mashinisi yétip keptiken, bolangchilar bakidikilerdin biresini görege ilip qalghinini qoyup bermekchi bolup, Patimening aldigha kilip Isming nime deptiken Patime dise, bir bulangchi mining apamning ismigha oxshaydiken dep qoyup biriptu. Andin abdulning aldigha kilishige,
Abdul titrep turup: mining ismim Abdul ema melidikiler mini “Patime” deydu digudek.
177. Abdul künde haraq ichidighan boluwaptu, bir küni aghinisi Ilyas: adash zadi sanga nime boldi, bek ichidighan boliwalding.
Abdul: xotun yamanlap ketti, shu xotunning derdidin bolmamdu
Ilyas: nimige yamanlap ketti emdi.
Abdul: shu xaraqni köp ishting dep—digudek.
178. Bir qoli yoq diwane Abdulning derwazisi aldida : amin! Sadigha balani, töge gunani ye! Men bir qolumdin ayrilghan bichere men.….. diyishigila
Abdul: qolung bu yerde nimish qilidu digudek.
179. bir Uyghur bille ishleydighan birsi bilen talsh-tartishqa kirip qaptu.
Birsi: biz peqet sherep we ghururimiz üchün ishleymiz. Siler Uyghurlar peqet pul üchünla ishleysiler –deptu
Uyghur: toghra deysen, herkim özide nime yoq bolsa shuning üchün ishleydu digudek.
180. Türkiyede tughulup ösken bir uyghur eskerlikke biriptu, eskerlik wezipisini öteydighan yer kunde qum-boran chiqidighan hawasi taza nachar bir yerken uning ustige künde bergen tamaqning astidin haghiche qum chiqidiken. Buninggha chidimighan uyghur balisi qumandangha shikayet qilip: qomandanim, künde bergen tamaning ichidin qum-lay chiqidu—dise
Qomandan: sen bu yerge tamaq yigini keldingmu yaki weten tumraghini qoghdighini keldimgmu dep tirikiptu.
Uyghur: Qomandanim!! Biraq bu yerge weten tumraghini yigini kelmiduqte..digudek.
181. Bir qarghu bilen bir cholaq qawaqqa kirip ikkilisi tengla bir romka haraq buyrutiptu. Kutkuchi bir romkini ekilip ikkisining otturisigh qoyuptiken ikkilisini buni taliship qaptu.
Oqughuchi: Kün bolsa yazda uzaq, qishta qisqa –digudek.
184. Bir bay melide bir qizziqchiliq bolsun dep: kim eng yalghanni sözlise shuninggha 1000 som birimen dep wede qiptu. Buning bilen melidiki ushshaq-chonglarning hemmisi birdin yalghan sözlep bayni qayil qilalmamtu, shu chaghda Abdul kilip : Bay aka sizning dadingizgha mining dadam 1000 som birip turuptiken , mumkin bolsa shu 1000 somni biriwetsingiz deptu.
Bay: nediki gepni qiliwatisen, bu pütünley yalghan deptu.
Abdul: undaq bolsa wede bergen 1000 somni biring—digudek.
185. Bizning bir qashqaliq tuqqinimiz Ghuljigha kilip bir olturushta mundaq dimemdu : men bir qitip ow owlighini chiqip biraqla 999 toshqanni owlidim—deydu.
Shu arliqta melidiki bir aghnimiz: adash uningdin pütünla qilip 1000 disengla bolmidimu—diese
Tuqqinimiz: men shunche uzaq yerdin mashu Ilixogha kilip, 1 toshqan üchün yalghan sözlimeymen–deydu.
186. Abdul oghlidin: balam sen hazir sinipning qanchinjisi?
Abdul: Adash bu etigende Ishek bilen nege mangdinla –deptu
Aghinisi: bu Ishek emes Kala!
Abdul: kim sanga gep qiptu, Kalidin sorawatimen –digudek.
192. Gérmaniyede Bir Némisning ayali bolsa Italiyan iken uningdin bir qiz bir oghli bar iken. Italiye bilen Gérmaniyening Potbul kamandisi musabiq oynighan küni Némis bolsa Oghli bilen Gérman kamandisi terep bolup, shu kamandining Maykisini kiyip tilivizorning aldida olturuptu, Ayali qizi bilen Italiye kamandisining kiymini kiyp olturuptu, musabiq taza qizzip, tengmu-teng oynap, eng axirqi ikki minut qalghanda Italiye kamandisi bolsaGérman kamandisigha birni uruptiken qiz bilen Ayali xoshal bolup sekrep kitiptu, shu arliqta oghli derhal Italiye kamandisining maykisini kiyipla teng waqiraptiken yene birsi kirketkudek.
193. Abdul bolsa ayali Patime bilen bir ormanning ichide kitiwatsa , taza ach qalghan bir yolwas aldighila chiqiptu, buni körgen Abdul derhal ayiqining ishnurini ching baghlashqa bashlaptiken.
Patime: özingizsche teyarliq qilip, bu yolwastin qichip qutulimen dep oylawatamsiz .
194. Patime: bügün bizning toy qilghanlighimizning 20 yilliqi, katektiki xorazni soyallimu—deptu.
Abdul: 20 yil bolsa bolmamdu!Ghorazda nime guna–digudek.
195. Abdul Tömur yol iderisige kirip Tömur yolda achal bashqurghuchi bolush üchün imtihangha qatnishiptu.
Imtihan alghuchi: bir poyuz kiliwatidu, tézligi 120 km, uning qarshi teripide yene bir poyuz 140 km suret bilen kiliwatidu likin Tömur yol achali taqaq, sen ashalchi, undaqta sen derhal nime qilisen?
Tengritagh Akademiyesi 
Kirish söz
Yumur digen miningche Heliq éghiz edibiyattiki külküluk, mezmunluq, qisqa qilip sözlinidighan insan eqlining pikir chicheklirini yumur deymiz.
Yumur bolsa insanlarni küldurup ,qisqa bir waqit ichide bolsimu jiddichiliktin xali qilip, ghem-qayghudin qutuldurup, xoshalliq bighishlap insan mingisini dem alduridu shuning bilen bezide insanlarni chongqur oyghimu salidu.
Anglighuchining ijdimaiy orni, hayat-kechurmushliri, zaman we makan qatarliqlargha qarimay Sehnilerde, ammiwi sorunlarda, öz-ara olturushlarda sözlinip, bu sorunlarni janlanduridu, reng biridu, keng ammigha rohi jehettin quwet biridu. Shuningdek Yumurlar xeliq ichidiki kemchiliklerni hejiwi usul bilen tup-yiltizidin chugup tashlaydu. Shuning üchünmu Yumurlar xeliqning ortaq qedirlishige erziydighan xeliq –éghiz edibiyatidur.
Bezi Yumurlar bolsa herkim jasaret qilalmaydighan ishlargha undeydu, küreshchan we dadil, izzetlik bolushni teshebus qilidu. Dimekki Yumurlarning yuqarqi alahidilikliridin shuni köruwalimizki yumurlar Weten ichidiki uyghurlar üchünla muhim bolup qalmay belki weten sirtiki uyghurlarning haqyatidimu kem bolsa bolmaydighan muhim qoraldur. Bolupmu yiqinqi waqitlarda weten sirtidiki uyghurlarning köpiyishige egiship turmushidimu herxil artuqchiliq we kemchilklerning sadir bolushi we gheyri bir muhit bilen uchrushi we chet`elde tughulghan öz ana tilida sözlemeydighan balilarning köpiyishi netijiside nurghun külkulik, ademni chongqur oygha salisighan weqeler meydangha keldi. men shu weqelerni mujessemlep hem özemning kishlik turmushtin alghan tejurbe sawaqlirimgha asasen tuzgen Yumurlirimini we doslarning torlarda ilan qilghan az bir qisim yumurlargha azraq örgertish kirgizup,shuningdek Némis we Türuk tilirida yézilghan yumur kitaplardiki bizge mas kilidighan yumurlargha örgertish kirguzup qolingizdiki bu„Chet`eldiki Yumurlar „digen yumurlar toplimini tuzup chiqtim. Bu kitapta jemi 200 yumur bolup Belki nurghun yumurlar kitapxanlargha külkuluk we mezmunluq tuyulmaslighi mumkin shuning bilen birge sözlerning jayida ishlitilishi we géramatikiliq jehette köpligen xataliqlar bolishi turghan gep shunga keng kitap xanlarning bu yumurlarni téximu külkilik we mezmunluq qilip chiqish we bashqa jehettiki xataliqlarning tuzulzushi üchün ortaq küch chiqirishigha tilekdashmen.
Axirida mashu kirish söz arqiliq ana wetendiki qedirlik Millitimge semimi salimimni sunimen.
Hörmet bilen Hebibulla Ablimt.
Germany-München. 01.07.2006
#####
Yumurlar we Chaqchaqlar
1. Ikki boytaq uyghur zirikip , birsining öyde taza haraq ichip ghiriq mes boptu, mesning biri qoligha bir eynekni éliwilip :“ bu adashni héch tonimawatimenghu“ diese, yene birsi eynekni qoligha élip , eynekke shundaq tikilip qarap turup:“ adash qattiq mes bolup kitipse juma, qara bu menghu „ digudek.
2. Türkiyening bir yizisidiki padichidin: “ sen qoylirining qandaq téz sanap bolisen?” dep sorisam,.
Padichi:” putlirini sanap, tötke böliwitimen” deydu.
3. Gérmaniyede ereplermu bek köpte , eme bularning hemmisining dinni itiqati biz oylighandek unchilawu ching emes, bir küni bir erep Méchit imamidin:” Bu Mechit kimning” dep soraptu.
Imam:” bu yerdiki musulmanlarning”
Erep:” undaqta manga tigishkligini sitiwitimen” digudek.
4. Gérmaniyede birsi , biz uyghurlarning herbi sahasidiki bilimizning héch yoqlighini mushu Gérmaniyege kelgendin kiyin taza his qilip , herbi bilimlerni ügunidighan mektepke oqushqa kiriptu, bir küni deriste mualimi :” eger döwlet reissi kelse, reiske atap 9 pay oqi itilidu” dise
Oqughuchi :” eger 1 pay oqta ölse , yene dawamliq itiwiremdu” digudek.
5. Gérmaniyediki ikki uyghur Afriqigha sayahetke biriptu, ular tebi haywanatlar baghchisida kitiwatqanda , arisidiki birsi bir yolwasqa tash itiptiken yolwas ularni qoghlaptu.
Tash altiqini aghinisige qarap:” chape bole, dereqqe yamiship chiqiwalayli “deptu ,
Yene biri:”nimige qachimen, tashni ya men atmisam “digudek.
6. Bir yigit obéktisining ailisige biriptu, qizning apisi nahayiti teqwadar ayal bolghanliqtin balidin mundaq dep soraptu:” Yigit, tamaka chikemsiz? ”
Yigit: „ qattiq mes bolup ketkende chikimen“ diguek
7. Miyunchén sheride bir uyghur nahayiti semirip kitip, doxturdin oruqlashning amalini soraptu,
Doxtur : “siz ikki hepte piyade mingip biring “
ikki heptidin kiyin, hiliqi podaq uyghur doxturgha télifon qilip:”Men hazir Polshaning chiqrisigha keldim, dawamliq mingiwireymu” dep sorighidek.
8. Bir uyghur “Taxi” gha chiqiptu, azraq mangghandin kiyin, shopur bir piyade kitiwatqan birsini soqiwitip, qattiq qorqup kitip Uyghurgha qarap:” chushup qarap baqsingiz, öldimu yoq” deptu
Uyghur mashinidin chushup, shupurgha qol ishariti bilen:” azraq onggha heydeng……, azraq solgha,…. Emdi azraq aldigha , he boldi emdi öldi “ digudek.
9. Bir ayal rak kisilige giriptar boptu, balliri apisigha telmurup qarap:” apa saqiyip ketseng bolatti, yaxshi künning yamini bolup qalsa biz ögey apining qolida qandaqmu qilamiz” dise, apisi balliringa teselli birip:” eger man ölup ketsem , apam AIDS bilen öldi dengla, dadanglar menggü ölunelmeydu” digudek.
10. Miyunchenda bir Hindistanliqning Resturanisigha bir amerkiliq sayahetchi etigenli nashtigha kiriptu, kutkuchi, amérkiliqtin :” yawropache nashtiliq keltureymu yaki hindistanchimu?” dep sorisa
Amérkiliq:” yawropachini köp yédim, mang Hindistanche nashtiliq kelturung” deptu
Kutkuchi quruq texséni amerkiliqning aldigha qoyup:” bu Hindisdanche nashtiliq” digudek.
11. Afriqining bir namrat döwlitidin Gérmaniyege kelgen bir qara tenlik kilipla aghrip qilip doxturgha körunuptu, doxtur teshurup körup :” sen gösh yime “ dise .
qara tenlik :” eger gösh yigen bolsam bu kiselge giriptar bolmaytip “ digudek.
12. Miyunxinda bir aghinimiz bar, özi tazliqqa anche diqqet qilip ketmeydu , bir küni yene bir aghinimiz bilen Türuklerning öyige méhmangha barmaqchi boptu, tazliqqa diqqet qilmaydighinigha yene birsi eskertip : „adash , butung purap qalmisun, putingni pakiz yuyup, paypiqingni choqum pakiz paypaqqa almashturup kiyip kel „ dep jikileptu. Qarshi terepmu „maqul chuqum shundaq qilimen“ dep ipade biriptu.Shuning bilen bular Türukning öyge méhmangha biriptu, öyde sisiq putning puriqi chiqiptiken, aghinimizning birsi, tazliqqa diqqet qilmaydighininga : „shunche jikilep disem yene paypiqingni almashturmapsen“ dep achiqlisa .
Tazliqqa diqet qilmaydighini yanchuqidin paypaqni chiqirip turup :“ adash sen digendek almashturghan, likin sini ishenmey qalmisun dep, paskina paypiqimni yanchuqumgha siliwalghan“–digudek.
13. Gérmaniyede ikki qéri ayal mundaq toy qilish ilani chiriptu:
“ birsi bilen toy qilsingiz, yene birsi mukapat birilidu”.
14. bir bala taladin yugrep kirip:” apa , xoshnimizning oghli , bir qizni söywatidu” dise
Apisi:” balam, chünki ular toy qilidu emesmu” deptu.
Bala:”apa, undaqta dadam, bizning öydiki bala baqquchi qiz bilen toy qilidikende” digudek.
15. Muhebetlishiwatqan bir jup qiz-oghul bazarda kitiwatsa, qizning tersa dadisi körup qilip, baligha qarap waqirap:” sen nime qip yuruysen bu qiz bilen “ dise,
bala qupup:”bu mining singlim” digudek.
16. Qedimi Baghdattiki bir padisaning ordisigha ikki sarang kirip qilip, padishagha bir nimilerni deptiken, padisha qopup, mini bular haqaretlewatidu dep, jatlatlargha bu ikkisining kallisini ilinglar dep buyruq chushurse,
ikki sarang :” burun ikki iduq hazir üch( 3) bolduq “ digudek.
17. Bizning Ghuljida etigende bir momay süt satquchi tunggandin 2 kg Süt almaqchi boptiken.
Süt satquchi tunggan:” bu qachigha aran 1 kg patidu, yene bir qacha echiqing” deptu.
Momay öyidin yene bir qacha echiqip:” bir qachigha sütni quy, yene birsige suyini “ digudek.
18. Gérmaniyede birsining ayali Télifunda bir ikki saetlap waqirap sözliship, pütün alemning ghiywitini qilip, yoldishining bishini bek aghritidiken. Bir küni Télifun jiringlishigha ayali ilip yarim saet sözlishiptu, buningdin heyran bolghan yoldishi :” Xotun bügun yaxshighu, aran yérim saetla sözleshting “ dise
Ayali: “wéyey !, qarang , birsi télifunni xata urup qaptiken” digudek.
19. Gérmaniyede sel axmaqraq birsi barde, bir küni Weten dep bir aghinimiz Aptowuzda kitiwatsa , bir bikette u Axmaq chiqiptu, Weten bilen körushkendin kiyin Axmaq aptowuzning bilet alidighan aptumatik uskunisidin ikki biletni ilip , ikkilisini bilet tishish uskinisige tiqip tishiptu. buni körgen Weten heyran bolup:” bir jiningligha ikki bilet ilip tishiwatisilerghu” dise.
Axmaq.” mawu birsi yutup kitip qalsa yene birsini bilet teshurghuchilerge körsitimen emesmu” deptu.
Bu jawaptin téximu heyran bolghan Weten :” eger ikkilisi yutup kitip qalsa, qandaq qilisen” dise.
Axmaq:” hey! Weten séli mini unchilik axmaq körup ketmisle juma, bizning qoyan yatchuqta baghu, ayliq biletmu bar juma “ digudek.
20. Axmaq yingidin öwlinip, ayali bilen biryerge barmaqchi bolup “Tax” toraptu , ayali Taxining keynige chiqay dise, Axmaq unimay aldigha chirip qoyup, özi arqida olturup mundaq digudek:”Xotun, arqida oltursang baghu, mawu shopur sini eynektin körwalidu” digudek.
21. Bir xéridar Heptiyekke kirip:” ayalim üchün chiwin dorisi alatim” deptu.
Doriger:”sarang boldingizmu, ayalingiz uni ichse zeherlinip ölidu” deptu.
Xéridar: sanchuqidin ayalining resimini chiqirip, dorigerge biriptiken.
Doriger resimge shundaq bir qarawitip:” kechurung, Rissipning barlighini bilmemtimen” digudek.
22. Ikki axmaq bar ikende , bu ikkisi yiqin aghiniken, bir küni bir axmaq , yene birsige bir Xojunni körsitip,:”eger ichide nime barlighini dep berseng sanga bir Béliq birimen “deptu.
Yene bir axmaq:” ichide déngiz bar” digudek.
23. Bir axmaq “Tax” gha chiqip , baridighan yérige kelgende ishikni ichip shundaq chushey dise talada yamghur yéghiwatqidek , shuning bilen:” hoy buyaqta yamghur yéghiwitimtighu” depla ishikni ishtik yépiwitip, yene bir ishikni ichip shushup kétiptu.
24. Bir axmaq saettin birni emdila élip qoligha tetur qadam kitiwatsa birsi:” saatingiz qanche boldi?” dep soraptiken,
Axmaq hoduqup kitip:” bu saetni sining üchün aldimma?” digudek.
25. Hindistanliqlarning kinoliri dawamliq yaxshi ish bilen ghelbilik agghirlishidu, chünki ular dawamliq shundaq kinolarni ishlep ügünupqalghan iken, ular bu qitimqi Iraq urushini ekis etturidighan bir kino ishlep, axirini yene shundaq xoshalliq bilen axirlashturimiz dep, kinoning axirida Sadamni bolsa Bushning akisi qilip qoyuptu.
26. Ötkene Amerika eskerliri Sadamni tutiwalghan xewerlerni Télivizorda körsetti.
Amerika eskerliri Sadamning aghzini yoghan achquzup, aghzining ichige qolchirighi bilen qarawatqaqn körunushni körsitiwatqan Abdulning oghli:”dada amerika eskerliri Sadamning aghzigha nimige qarayddu” dise.
Abdul:” Ximiyewi qorallarni tiqiwaldimiken dep“ digudek..
27.Bir Erep yene birsidin : “ sen dawamliq ayiqingni salmay uxlaysen nime üchün?”
yene birsi:” chünki men chüshumde dawamliq parche eynekning ustide mingip chüsheymen”
28. Benggining birsi yene birsige :” mende yer dise bar, emma öy salay disem pulum yoq”
yene bir bengge:” undaqta yeringni sétiwitip puligha öy salmamsen” digudek.
29. Bir bengge yene birsidin:” adash ining qandaq bolup ölup ketken?”
Birsi:” aghiniliri bilen tash itiship oynap, bir tashning bishigha tigip kitish sewebi bilenla ölup ketti”
Benggining yene biri:” hudagha shukri hilimu közige tigip ketmeptu” digudek.
30. Bir erep dixanning Éshigi ölup qilip , xotunigha derdini éytiptu.
Xotuni:” héchqisi yoq , siz mining aldimda 10 éshikke barawer” digudek.
31. Ghulja qatnashta bir diwane Ürumchige mangidighan aptowuzgha chiqip tilemchili qiptiken, birsimu pul bermeptu, bu diwanne aptuwuzdin chushushige , bir yoluchi bu aptuwuz nege baridiken dep sorisa, diwane qupup:” Dozaqqa” digudek.
32. Miyunxinda birsi doxturgha birip :” özining ghelite bir kiselge giriptar bolghanlighini, hazir qilghan gépini hazir untup qalidighanlighini éytiptu”
Doxtur:” bu késelge qachandin biri gériptar boldighiz” dise
Bimar:” qaysi késelni deysiz” digudek.
33. bir Némis qarghuning xotuni yoldishigha:” söyumlukum, eger sining közing köridighan bolsa, mining bu sumbul altundek chachlirimgha, köp-kök közlirimge qarap heyran qalghan bolattingiz “ dise.
Némis qarghu:”heqiqeten shundaq bolsa sen men bilen toy qilatingma?” digudek.
34. Gérmaniyedin er-ayal déngiz boyigha sayahetke biriptu.
yoldishi:”apla öyge ot kitidighan boldi, dezmalni toktin chiqirwetmemtimen emesmu” dise.
Ayali :”wiyey, héchqisi yoq , ot ketmeydu”digudek.
bu jawaptin narazi bolghan yoldishi:” nime deysen huy “ dise
Ayali:” menmu baghu, suning jumikini étiwitishni untup qaptimen” digudek.
35. Bir saranglar doxturxanisida bir munche saranglar mashinni dorap “do….döt “dep oynaptu, emma bir sarang bir chette jim olturuptiken, buni körgen doxtur:” sen nimishqa bashqilardek oynimaysen” dise
Sarang:” men ulardek sarang emes” deptu,
buni anglighan doxtur:” undaqta sen rasla saq oxshaysen, sini öyunge apirip qoyay” dise,
Sarang:”do…..döt, chiqing mashingha” digudek.
36. Bir nahayiti horun birsi satirashxanigha kiriptu,
Satirash:” chichingizni alduramsiz ? , saqilingiznimu?” dise,
Horun :”saqilimni”
Satirash:” undaqta beshingizni köturup olturung” dise
Horun:” boldila chichimnila alduray “ digudek
37. Bir erep padishahi, eng horun birsini tallap mukapat bermekchi boptu. Bir küni padish kochida kitiwatsa ,Kochida birsi su chushiwatqan turbining qishida olturup turupmu, özining qattiq ussap ketkenligidin zarliniptu, buni körgen padisha , yénidikilerdin nime üchün bu adem u suni ichmeydu dise, horunlighidin deptu, shuning bilen padisha bu adem heqiqeten nahayiti horun iken dep , horunluq mukapatini tenglise,
Hurun:” xapa bolmay, yanchuqumgha sapquysingiz” digudek.
38. Üch bengge ashxanigha kirip, eynekning yinigha qoyulghan jozida olturup tu,
Kutkuchi kilip :”qanche kishlik bolsun “dise ,
Benggiler eynekke bir qarwitip tengla:”alte kishlik” digudek.
39. Ikki Iraqliq öz-ara parangliship olturup, aridin birsi mundaq bir soal soraptu:” nime üchüm Sadam, Coca Cola ichmeydu?”
yene bir mundaq jawap bergudek:” Coca Colaning aghzini shundaq achsangla, Bushshsh….” deydu emesmu.
40. Bir mualim oqughuchilardi:” silerning aranglardin kim asmangha chiqishni yaxshi köridu?”
siniptiki pütün ballar qollirini köturuptu, lékin birsila qolini köturmey jim olturuptiken,
Mualim heyran bolup:” sen nime üchün asmangha chiqishni yaxshi körmeysen?” dise
oqughuchi:” apam, mekteptin udul öyge yinip kel digen” digudek
41. Bir nahayiti pishshiq bir adem aghrip sakiratta yétip qaptu, u kishi jan taliship yétip,
ayalidin asta:” hotun sen yinimdimu” deptu,
ayali:”he biz hemmiz sizning yéningizda” dise,
Pishshiq :”undaqta awu öylerning chiraqliri nimige bikardin yéniqliq turidu ?” digudek.
42. Bir dixan balisini mektepke biriptu, balisi anche yaxshi oqumawatqanlighidin ghem qilghan dixan ,
bir küni oghligha:” balam bu qitim imtihandin ötseng, sanga bir qoza soyup, kawap qilip birimen” deptu.
Imtihan tugep netijisi chiqidighan küni , bala mekteptin xoshal öyge kirip:” dada, men qozigha bir yéngi hayatliq béghishlaydighan boldum” digudek.
43. Gérmaniyedimu birsi balisigha :”balam bu qitim imtihandin ötseng 50 € birimen “deptu, imtihan netije chiqidighan küni bala:” dada sizge bir hosh xewer ekeldim” deptu.
Dadisi hayajan ichide:” he! balam nime xosh xewer ? qini éytmamsen “dise,
Balisi :” dada, pulingiz yanchuqingizda qalidighan boldi” digudek.
44. Bir döwlet bar bolup, xeliqliri héchyaqqa chiqalmaydiken, bir küni bu döwletning padisha puxralarning rahini sinap baqmaqchi bolup, puqrache yasinip kochigha chiqiptu, bir yerge kelgende bir derexning sayisida olturghan bir yash yigitni körup uningdin:” yigit nimige oltursen?” dise
Yigit:” qilay disem ish yoq, bikarchiliqtin olturdum” deptu
Padisha:” sen bu döwlitimizge qandaq qaraysen?”
Yigit:” döwlitimiz, nahayiti bayashet, bayliq dise bar, hemme adem inaq, xatérjem, hudayim padishayimizgha uzun ömurler bersun!” deptu.
Bu sözdin hayajanlaghan Padisha :” Yigit nime teliwing bar? men orunlap birimen”
Yigit:” bir pasport hel qilip bergen bolsingiz, chet`elge chiqip kitey digen” digudek.
45. Gérmaniyede shopurluq kinishkisini almaq bek teste, bir küni birsi shopurluqqa imtihan biriptiken, aghinisi uningdin :”imtihandin ötkensen? “dep sorisa,
”öttummu-ötmidimmu bilmidim, ishqilip imtihan alghuchi hazir doxturxanida “digudek.
46. Gérmaniyede 3 Milyongha yéqin Türuk yashaydu, ular burun Gérmaniyege kilip orunlashqashqa köpunchisining shexsi kichik shirketliri shundaqla dukanliri bar, yéngidin kelgen bir wetendishimiz, bir Türukning dukunigha ishqa kiriptu,
dukan igisi:” Burun sen wetiningde nime ish qilghan?”
wetendishimiz:” men neshiryatta xizmet qilattim”
bu jawapni chushenmigen Türuk :” men taza chushunelmidim iniqraq qilip digin”
wetendishimiz:”men u yerde bash tekrir idim”
yene chushenmey :” zadi jiningni nimige tayinip baqating?”
wetendishimiz:” qelemge tayénip”
Türuk:” he….emdi chushendim, sen u yerde qelem tijariti qilidikensende” digudek.
47. Gérmaniyediki birsining Ghuljidiki inisidin, aghinisi mundaq soraptu :”adash ish-oqiting qandaqraq “
Inisi:” bek yaxshi”
Aghinisi:“ nime oqet qiliwatisen? hazirqi bu öluk bazarda“
Inisi:“ yéziqchiliq qiliwatimen „
Aghinisi:“ nime deysen huy , sen tuzek oqumighan tursang“
Inisi.“ Men Gérmaniyege halimni eytip xet yazimen, akam manga pul ewetidu“ digudek.
48.Abdul doxturgha biriptu.
Doxtur: nime boldi zadi sanga
Abdul: etigenliri ornumdin turghum kelmeydu, ishleshni oylisamla bishim aghriydu.
Doxtur: he.. boldi sen horunluq kisilige giriptar bopsen
Abdul: bashlighimgha uxturup qoyushum üchün bu kiselning Latinche atilishini dep bersingiz—digudek.
49. Bir dixan yigiti toy qiptu, toy kichisi, dixan yigiti qizgha héch chiqilmamtu, etisi seherde
yigit:” qandaqraq qopupsiz, qizchaq”
Qiz:”he …bugunmu men qizchaqte , chünki siz bir kalwa bolghandikin” digudek.
50. Ependimning bir aghinisi, ependimning öyige méhman bolghini kelse, ishigi quluplaqliq iken, buningdin tirikken aghinisi, ependimning derwazisigha “Ishek” dep yézip qoyup kitiptu. Bir nechche kün ötkende epemdim aghinisi bilen uchrushup qaptu,
Aghinisi:” men öyunge barghan, lékin sen yoq ikensen”
Ependim:” he…. men bildim , ismingni derwazigha yézip qoyuptikensen” digudek.
51.Miyunxin kochisida bir Uyghur kitiwatsa , Saqchi kilip :”pasporttungni chiqar” deptu
uyghur:” yoq”
Saqchi:” néde turisen ?”
Uyghur:”men akam bilen birge turimen”
Saqchi:“undaqta akang nerde turidu?“
Uyghur.“ Men bilen birge“
Saqchi:” undaqta ikkinglar nerde oltursiler ?”
Uyghur:” ikkilimiz xoshna olturimiz” digudek.
52. Germaniyege yéngidin kelgen bir Wetendishimizni doxturlar Ringginge élip teshurmekchi bolup, doxtur yandiki öyge chip kiyimliringizni yéship turung dise, taza chüshunelmigen qirindishimiz, sirtiki ishigi ochung turghan Liftqa kiriptu, shu arliqta eng ustinki qewettikiler Lift kunupkisini bisiptiken, Liftning ishigi yipilipla yuqargha qarap mingishigha, qirindishimiz emdi Ringginge alidighan oxshaydu dep oylapla , derhal kiyimlirini yiship yalaghach tik turuptu, Lift ustinki qewetke kilip toxtap, ishik ichilishigha , Liftni saqlap turghan bir Séstara qipyalangach turghan qirindishimizni körupla waqirap kitiprtu,
shuning bilen u qirindishimiz:”késilim bek ighir oxshimamda..! “ digudek.
53. Ikki ayal öz-ara elirining geplirini dishiyip dert éytishiptu. Birsi:” mining érim yiqindin biri nahayiti untulghaq bolup qaldi, u oydin sitrqa chiqipla mashinini ot alduridighan chaghda , achqushnu untup qaptimen deydu, ishqa birip yanashida öyge qaytish yolni untup qalidiken” dise,
yene bir ayal, mining yoldushum sizningkidin bekrek untulghaq:” u ishtin qaytip, öyge kiripla sen kim bolisen dep mendin soraydu” digudek.
54. bir küni Hésamkamdin bir aghinisi:” Hésam sen qanchige kirding?” dep sorisa,
Hésamkam: “ 60 yashqa” deptu.
Aridin 5 yil örkendin kiyin héliqi aghinisi hesamkamdin:” Hésam, sen zadi qanchige kirgense? ” dep sorisa.
Hésamkam:” 60 yashqa” dep jawap biriptu, buningdin narazi bolghan aghinisi:” Hésam ras bir gep qile” dise.
Hésamkam:” oghul bala digen sözide turidu” digudek.
55. Exmet dep bir erep bala barde, bu bala dangliq bir Ali mektepning tejurbexanisida ishleydu, uning dadisi apisini qiri körup ikkinchi bir xotun almaqchi boptu, buningdin narazi bolghan bala , tejurbexanidin bir bolaq dorini ekilip:” apa, sen bu doridin bir qoshuq ichiwalsang hazirqi yéshingdin 10 yash, yash körunisen, u chaghda dadammu xotun ilishtin waz kichidu” deptu we apisigha dorini birip ishqa kitiptu. Kechte öyge kelse, apisining quchighida bir bowaq turghudek, buningdin heyran bolghan Exmet:” apa! bu buwaq kim?” dep sorisa
Apisi:” balam u dorining xasiyitini anglighan dadang , dorining hemmisini biraqla ichiwaldi” digudek.
56.Ikki bengge öz-ara parangliship, birsi:” adash kördungmu awu tamgha ýezilghan xétletni “
dise.
Yene biri:” xetnighu kördum, biraq tam qeyerde?” digudek.
57. bir bengge yene bir benggige:” adash mashu bizning öyge kirwalghan chiwindin jaq toydum, qandaq qilsam bola” dise.
Yene biri:” adash ishigingning qulupini almashturwet” digudek.
58. Qeshqerde bir baywetchi barkende, bir küni u bir Mashin sétiwaptu, mashinni heydise dawamliq qizil chiraqtin ötup kitidiken, bir küni yene qizil chiraqta toxtimay ötöp kitiwatsa bir saqchi körup qilip arqidin qoghlap , mashinisini torap:” sen nimishqa qizil chiraqtin ötisen?, sen ashu yoghan közung bilen qizil chiraqni körmudingma?” dise.
Baywetchi:” Ghojam! Qizil chiraqnighu kördung, biraq silini körmeptuq emesma” digudek.
59. Ependimning nahayiti texsikesh, satqun bir tonushi bar iken, bir küni ependim éshikige minip bazarda kitiwatsa tonushi uchrap qaptu, likin ependim körmeske siliwalsimu, tonushi xoshamet salimini qilip turup :” ependim men silining éshekliridinla toniwaldim” deptu.
Ependim:” Éshek, éshekni tonuydu emesmu” digudek.
60. Ependimning xoshninisi , ependimning éshikini sorap kiriptu,
Ependim:”Éshekni ötken hepte sitiwetken” diyishigila éghildiki éshek hangrap saptu, buningdin narazi bolghan xoshnisi:” ependim, xoshna-xolum bolghandikin birip tursila bolmamdu, nime yalghan sözleyla” dise.
Ependim:” manga ishinemla yaki éshekkimu?” digudek.
61.W. Bushning dadisi :” balam rasla Iraqta xémiyewi qorallar barmidu?” dise.
Oghli:” He! Bar, chünki u qorallarni bizdin alghan tursa” digudek.
62. Gérmaniyede ikki oqughuchi ders waxtida asta bir-birsi bilen pütün nersilerning bahasining ösup kitiwatqanlighini sözlushup olturghanda , Mualim bir oqughuchidin :”besh köpeytilgen besh qanche (5×5 = ? )” dep sorisa.
Oqughuchi :” 90 “ dep jawap biriptiken,
parangliship oltughanlarning birsi yene birsige :” kördungmu, burun 25 bolatti” digudek.
63. Birsi nahayiti semirip kitip doxturgha barsa, doxtur:” sizning qiningiz qoyuqliship kitiptu, tamaqni az yeng, yenggil tamaq yeng yeni mumkin bolsa her küni biliq yeng” deptu.
Kisel:” biliqni bolsa tamaqning aldida yemdin yaki keynidimu?” digudek.
64. Doxtur bir afriqiliq kiselge:” siz bu doridin künde üch qoshuqtin ichip biring” dise
Afriqiliq :” bizning öyde aranla bir qoshuq bar” digudek.
65. Bir erning nahayitimu set bir ayali bar iken. Bir küni ayali érigha:” munchining dérizisini yasiwetken bolsingiz, men munchigha chushsem, xoshnila dérizidin qaraydiken” deptu.
Éri:” boldi qili xotun, choqum bir küni xoshnila özi yasawitidu” digudek.
66. Amerika Eskerliri baghdatqa hawadin bomba tashlawatqanda ,
bir iraqliq ayaligha:” xotun! dum yat! dum yat!” dise
Ayali:” hazir waxti emes !” digudek.
67.Toy kichiside , yigit qizdin soraptu : « siz burun mendin bashqa birsini yaxshi körup baqqanmu ? »
qiz bolsa bu soalni anglap jim bolup kitiptu.
Yigit qizning bu halini körgendin kiyin : « xapa bolmang, men mandaqla sorap qoyghan »
Qiz : « nimige xapa bolimen, men yaxshi körgenlirimni sanawatatim » digudek.
68. Mualim oqughuchidin:” sende 5 € bolsa sen dadangdin yene 5 € alsang, qanche bolidu?”
Oqughuchi : « 5 € » bolidu.
Mualim : « Mashu andi mesilinimu hésaplamidingmu ? »
Oqughuchi : « hésaplashnighu bilettim, likin siz dadamning pishshiqlighini bilmeysiz ? » digudek.
69. Bala : « apa , men qanche pulgha yaraymen ?» dep soraptiken,
Apisi:”sen pütün dunyadiki pulning hemmisige”
Balisi:” apa undaqta shu puldin manga 10 € biringe” digudek.
70. Ikki axmaq yolda kitiwitip poq körup qaptu., birsi bu poq dise yene birsi emes deydiken, shuning bilen emes digini poqni qoli bilen asta titip biqip:” sining toghriken” digudek.
71. Bir tazning bishida aran üch talla chichi barken, bu chini taghaq bilen asta taraptiken birtili chüshup kitiptu, yene asta tarisa yene bir tal chüshup kitip bir talla qaptu, taz bu exwalni körup:” bu chashni tarap yurguche, satirashqa birip chushurupla witey “ digudek.
72.Patime yoldishi Abduldin:” sen mini qanchilik yaxshi körusen ?”
Abdul:” sen mini qanchilik yaxshi körseng, menmu sini shunchilik yaxshi körumen”
Patime:” Xudayim sining jajangni bersun!” digudek.
73. Ghuljidin bir ayal Almutagha chiqip altun chish saldurghash chishlirini dawalatquzuptu, chish doxtiri nahayi ochuq ademken, birdem parang bolsun dep oylap :” silerning xitayda chish doxtiri yoqma?” dep sorisa , Ghuljuluq ayalmu qiziqchiliq qilip:” u yerde adem aghzini achqini bolmaydu” digudek.
74. abdul bilen Exmet parangliship olturup,
Abdul:” adash anglisam Osama bin Ladinning barmaq izini tépiwaptu deydu” dise.
Exmet: « nedin tépiptu? »
Abdul : « aq sarayning ichidin » digudek.
75. Patime bazarda kitiwatsa dosti uchrap qilip : « anglisam adash yoldushung tugep qaptu, nime ish boldi zadi ? »
Patime : « öyde qorulma qoriwatatim, qarisam pemidur yoq iken . bazargha pedirghu ewetsem yolda mashin urwitiptu »
Dosti : « andin qandaq qilding ? »
Patime : « qandaq qilattim, qorulmigha pemidur salmayla qorudum » digudek.
76. Patime oghlini nandin üchni ilishqa buyruptu, éshiktin oghli chiqishigha , yoldishining ölum xewirini télifon arqiliq anglap, dérizidin bishini chiqirip waqirap turup : « oghlum nandin ikkinila alsang yitidu » digudek.
77. Mualim : « Tülke tuxumni basurup bala chiqiramdu, yaki kuchukni tughamdu ? »
Oqughuchi birdem oylashqandin kiyin : « Tülke digen héliger nerse, uning qolidin her ikkilisi kilidu » digudek.
78. Patime : « qandaq er-ayallar ömruning axirghiche bexitlik ötudighandu ? » dep sorisa.
Abdul : « eger yoldishi pang, ayali qarghu bolsa » digudek.
79. Birsi Tunggan ashxanisige kirip kala göshide qilghan manta yeptu, az waqit ötkendin kiyin yene kelse, ashxana taqaq iken, yandikilerdin sorisa, bu ashxanining igisi ishek göshini kala göshi dep tamaq qilghanlighidin qolgha ilinghanlighini sözlep biriptu.
U kishi : « Him…emdi bildim,nimishke topa-changliq yolni körsemla éghin`ghim kilidighanlighini »digudek.
80. Yolwas, Tülke we ow It birliship bir Qotaz, bir Bugha, bir Toshqan ni owlaptu.
Yolwas : « emdi bularni qandaq texsim qilimiz ? » dise
Ow It : « Qotazni Yolwas akam alsun, Bughini men alay, Toshqanni Tülke alsun » deptu. Bu texsimattin narazi bolghan Yolwas yawa itqa itilipla bir puklep ölturup, derexning shéxigha ésip qoyup : « emdi Tülke sen texsim qil ! » deptu.
Tülke : « hörmetlik Yolwas aka, bu qotaz sizning nashtilighiz bolsu, bugha sizning chüshluk tamighiz bolsun, toshqan keshlik tamingiz bolsun ! » deptu.
Bu texsimattin razi bolghan Yolwas : « sen bundaq adil texsim qilishni nedin ügending ?”
Tülke : « Awu… derex ustige ésighliq turghandin ! » digudek.
81. Abdul : « sen mining ayalim turuqluq, tuqqanlirimni héch yaxshi körmeysen »dep achchiqlaptu.
Patime : « siz nimilerni dewatisiz, men qesem qilip birimen, men sizning qénaningizni özemning qénanisidin bekrek yaxshi körudighan tursam » digudek.
82. Mualim bir oqughuchidin : « mushu sinipta dawamliq ishlitidighan söz qaysu ? » dep soraptu.
Oqughuchi : « Bilmeymen! »
Mualim : « Toghra jawap berding ».
83. Bir bengge öyge kech kirse, ayali : « Siz zadi nelerde yuruysiz ? » dep waqirap sorisa.
Bengge ayalining awazini bashqa bir erning awazi oxshaydu dep bilip : « Kim ? awu öydiki » deptiken.
Ayali : «gepni bashqa yaqqa burimang » digudek.
84. Abdulning ayali Patime dawamli öyde gurushtin tamaq itidiken ( bir küni gangpen, bir kün pola, bir kün showgurush……………..) . buningdin toyghan Abdul bir küni taladin tamaq yey dep oylap, ashxanigha biriptu.
Abdul ashxanigha kirip : « nime tamaq bar ? »
Kutkuchi:” polu, gangpen, showgurush……” deptiken.
Abdul:” Patime bu yerde ishlewatamdu?” digudek.
85. Er-ayal toy qilghandin kiyin, ayali tughmay, aridin nechche yillar ötkendin kiyin bir oghul tughuptu likin gep qilmay besh yashqa kirgende tuyuqsiz “Bowa” deptiken ertisi Bowisi tugep kitiptu, shuning bilen yene gep qilmay bir küni tuyuqsiz” Moma” deptiken ertisi Momay tugep kitiptu, bu kélishmesliktin xatérjem bolalmay yurgen künlerning biride bala “Dada” deptu shuning bilen dadisi ayaligha öz nesihetlirini qilip ölup kitidighan boldum dep oylap tursa ertisi boytaq xoshnisi tugep ketkudek.
86..Bir küni, bir xoraz bilen bir mekiyan bazarda ketiwatqan iken, restiler ustide pishiriliwatqan toxu kawipini koruptu. Xoraz mekiyan’gha menilik qarap qoyup, mundaq deptu: “Kordungmu, erining gepini anglimisa mushundaq bolidu!”
87. Bir küni, yérim kéchide, éri bilen xotuni oz hojrisida uxlawatqan iken. Uyqusida chush korgen xotun tuyuqsizla: “Way, érim keldi!” dep qattiq waqirap saptu. Buni anglap oyghan’ghan éri qép-yalingachla derizidin sekrep qéchiptu.
88. Abdul: „Dostum,manga 50 dollar berip tursang boptikan“
Dosti:”Mende aranla 40 dollar bar idi.”
Abdul: “Boptu emise,40 dollarni hazir bérip,qalghan10 dollargha manga qarizdar bolup tur,bolamdu?”
89.U dunyaliq bolghan ikki adem paranggha chüshüptu.
Birsi:”Sen nime seweptin ölgen iding?”dep soraptu.
Ikkinchisi:”Ishtin qaytip öyge kelginimde öyde bir yat kishining barlighini sezdim.imanim uchti,karwatning astini, kiyim-kichek ishkaplirini we muncha oyni….hemme yerni axturdum,emma hichkimni tapalmidim.Axirda yürek kisilim qozghaldi,oldum”dep jawap biriptu.
Hey….-dep epsusliniptu birinchisi:”Eger sen shu chaghda Tonglatquni achqan bolsang hazir ikkilimiz hayatta bolghan bolattuq………….”
90. Abdul bir aghinisi bilen bir olturushqa biriptu. sorun shundaq qizziptu, her-xil paranglar boptu , chaqchaq, yumurlar taza qizziptu, likin shundaq qizziq yumurlarghimu Abdul hich külmemtu, buni bayqighan , aghinisi .” shundaq qizziq sorundimu hich külmey oltursenghu? “ dise
Abdul: “men Minkau Hen, öyge barghanda külimen „ digudek.
91.Abdul bilen aghinisi olturushtin kech qaytip, bir mazarlitin ötuptu.
Bu chaghqa Abdul:“ bir Quran oqup qoyayli erwaxlarning rohigha atap“ deptiken .
Aghinis: „Quran oqushni bilmeymen „deptu
Abdul: „menmu bilmeymen“.
Aghinisi:“undaq bolsa qandaq qilimiz?”
Abdul: “ömulep, töt putluq bulup mangayli, erwaxlar bizni Éshek oxshaydu dep qalsun!.” digudek.
92. Abdul bir küni Köl boyigha biliq tutqini biriptu . Qarmaqni sugha tashlap oltursa, kölge qaraydighan bir Xitay kilip: “körmidingmu bu yerde Biliq tutushqa bolmaydu“dep sizilghan Taxtini—deptu.
Abdul: “kördém, ema men biliq tutmidim”
Xitay: “undaqta qolungdiki nime?”
Abdul: Yip
Xitay: uchudiki
Abdul: Qarmaq
Xitay:uning uchudiki
Abdul: Sazang
Xitay: He! Birader, Biliq tutmisang bularni nime qilisen?
Abdul: Sazanggha su uzushni ügütiwatimen.
93. Bimar: Doxtur! men bek qorqiwatimen, bu mining birinchi qitim Operasiye qilinishim
Doxtur: Qorqidighan bir ish yoq, bumu mining birinji qitim kiselni operasiye qilishim- digudek.
94. Gérmaniyede bir aghinimiz Sèwitsiyege inisinisini yoqlap barsa. Inisi akisini boytaqchiliqta zirikip qalmisun dep oylap uninggha bir Shatuti biriptu. Aghinimiz Gérmaniyege kelgendin kiyin, inisi télifon qilip: aka! Shatuti qandaqken? dep sorisa
Aghinimiz: Göshi shu toxuning göshigila oxshaydukenghu – digudek.
95. Abdulning akisi aghrip qilip benliste yitip qaptu. Abdul, akisini yoqlap birip, akisining rohi keypiyatining nayayiti töwen ikenlidini sizip, öziche akamgha bir teseli birip qoyay dep mundaq deptu: Aka! Nimige ghem qilisen, zadi hemmimiz ölup kitimizghu—digudek.
96. Akisi: Abdul mushu künlerde chiching hejep chushup kitiwatida?
Abdul: Aka , shu xiyaldin bolmamdu
Akisi: nime tugmigen xiyal bu?
Abdul: shu chichimni xiyal qilmamdim.
97. Amerkidiki bir akimiz yingidin hizmetke chiqqanda , bir shirket bilen toxtamlishiptu,
Shirket mudiri: sizning maashingiz, shirkitimizge kelturgen iqtisadi unumingizge qarap birilidu
U, akimiz : yaq, men bundaq erzan ishlimeymen.—degudek.
98 .Gérmaniyede Bir Uyghur , birsini Èshek dep qoyuptiken, u kishi sotqa erze qilip, sot ichiliptu.
Sotchi, Uyghurni gunarkar dep, 5000€ jirimane qoyuptu.
Uyghur narazi bolghan halda, Sotchidin mundaq soal soraptu.
Eger men Éshekni Qéchir disem gunarkar bolamdin yoq ?
Sotchi: yaq
Uyghur: Hiliqi erze qilghan kishige qarap turup, nimige külisen Qéchir . – digudek
99. Patimening qosiqida héch bala qalmighandin kiyin Ayallar doxtirigha körungini biriptu, qarisa doxtur er kishi iken, patime tartinim tursa.
doxtur : karwatni körsutup turup, qéni ishtiningizni sélip, putingizni kirip,yéting –deptu.
Patime: wiyey … doxtur men balini yoldushundin tapay digen—digudek.
100.Bir Némis ayalidin: jinim, men heqiqeten sining birinji söyguningmu—dep sorisa.
Ayal: elwette-men héch chüshenmidim siler erler hemminglar nimandaq oxshash soalni soraydighansiler– digudek.
101. Fizika Mualim: Nürning tézligi yuqirimu yaki awazningmu? dep soraptu
Oqughuchi: awazning.
Mualim: sewebini dep ber
Oqughuchi: men télivizorni achsam dawamliq bashta awazi anglinidu andin körunidu—deptu.
102. Mualim qattiq achchiqlinip yene birsidin sen dep baqe.
Oqughuchi: elwette miningche Nürning tézligi yuquri.
Mualim: nime üchün?
Oqughuchi: men dawamliq Radioni achsam, bashta chiriqi yoruydu andin awazi chiqidu—digudek.
103. chashqanlarning uwusining aldida bir mushuk yétiwaptu. Buningdin qorqup chashqanlarning balliri talagha chiqalmaptu. buni körgen chashqanlarning dadisi töshunning yénigha kilip, ishtni dorap: Wau.. Wau..—dep waqiraptiken, möshuk tikiwitiptu. Shuning bilen chashqanlarning dadisi ballirigha mundaq deptu: kördunglarmu, bashqa milletning tilini bilgenning paydisini.
104. Ghuljigha poyuz yoli salidighan boptiken, bu poyuz yoli bir uyghur bowayning qorasidin ötudighan boptu, mele hökumet kadirliri, Tömur yol idarisining xitayliri kilip u bowaygha Qorasini sitip birishni, eger bu tömur yol kelse ghuljining iqtisadi tereqiyatigha yétishelmewatqan emgek küchi bilen teminlidighanlighini iytiptu. Likin boway bu tatliq geplerni anglap qeti halda ret qilip, elmisaqtin ata-bowilirining olturup kelgen bu gül-baraqsan qorusidin ayrilmaydighanlighin iytiptu. Shuning bilen bular bowaygha tömur yolning xeritisini körsutup turup, bu tömur yolning qorusidin ötudighan qisminila sétip birishni telep qiptiken.
Boway achchiqlap mundaq deptu: künde göruldep ishkirdin poyuz kelse derwazamni ichip, aware boldighan sarangmu men — digudek.
105.bir uyghur chet`eldin Ghuljigha kilip bir baghwening bighigha kirip , Baghwen Bowaygha eqil ügutushke bashlaptu:
Uyghur : Aka, siz bu Alma köchetliringizni waxtida sughurup, yaxshi chatap, tuylirini omdan aghdurup, yaxshi oghutlisingiz, bir tup alma derixidin az bolghanda 20 kg alma alalaysiz.–deptu.
Baghwen boway : Balam! Bu Alma köchiti emes , Shaptul köchiti. –digudek.
106.Kéchik Abdul sinipidiki sawaqdashliri bilen kim eqilliq dep taliship qaptu.
Bu chaghda yene bir bala:“ men eng eqilliq, men apam tughup 3 aydin kiyin özep qopupla méngip kitiptimen „deptu.
Abdul bosh kelmey:“ sen özengni eng eqilliq dep yuremsen, men eng eqilliq. Chünki men 3 yashqiche mangmay , apamgha özemni kötergizetim “ deptu.
107.Gramatik ötidighan til Muelim oqughuchilardin mundaq bir soal soraptu:”waqirmédim, wagirméding, waqirmédi digende nimeni tuydunglar ?“
oqughuchilardin birsimu qolini köturmemtu. Muelim térikip.“siler bu Péilning séxsilerde türlinishini chüshenmidinglarmu?“ dep achchiqlaptu. Bu chaghda arqida olturghan Abdul qolini köturup, Muelimdin ijazet alghandin kiyin ornidin des turup.“ Nimige talishisiler , shu héchkim waqirmamtighu „ digudek.
108. Abdul hawaning issiq bir künliride , mektep qorasida yanchuqigha ikki qolini tiqip yurse bir Muellim hey! Abdul qolang muzlap kitip baramda? deptu.
Abdul: yaq Muellim ishtinim chüshup kitiwatidu.
109. Abdulni dadisi Kuran oqushni bolsimu ügensun dep, melisidiki Qarigha oqushqa biriptu. Künde kechte Abdul zormu-zo bu qarining qishigha melidiki paylaqchilar körup qalmisun dep yushurun kirip ders alidiken .
Bir küni Qari deriste mundaq deptu: Allah bizni tupraqtin yaratti. Axirda yene tupraqqa aylinimiz.
Abdul bu sözni anglap , Qarim undaqata biz köp ziyan tartmaydikenmiz, eger bizni altundin yaritip, tupraqqa aylandurghan bolsa yüzde-yüz ziyan tartatuqken digudek.
110. Biologiye derisining Anatomiye qismida Muelim Ademlerning chishi toghrisida ders ötup, chishning 3 bölinidighanlighini: keskur chish, uchluq chish, éziq chish. Biraq Abdul bilen Seydul ikkisi ders anglimay, gep qiliship olturuptu. Bu exwalni körgen Muelim, Seyduldin ornidin turghuzup qéni éyte insanlarning chishi qanchige bölinidu ?
Seydul: 3 ke ?
Mualim: qaysilar?
Seydul:Saghlam chish , qurut yigen chish, yalghan chish.
Muelim: huy kalwa , eytqanliringning hemmisi xata? Qéni Abdul sen dep baqe?
Abdul: Söngek chish, Sedep chish , altun chish.
111. Biologiye Muelimi, kéchik Abdulgha adem iskilitini körsitip turup, bu nime dep soraptu.
Kéchik Abdul: bu ölgen Ademning qiltiriqi digudek.
112. Muelim abduldin , dadang nime ish qilidu?
Abdul: apam nime ich qil dise shuni qilidu.
113.Muelim Abduldin, öyni nime üchün pakiz tutimiz?
Abdul: apamning méhmanliri kelkechke.
114.Ghuljining qish künlirining biride , Kéchik Abduldin dadisi mundaq soraptu:
balam Mektéping qandaqraq?
Abdul: yaxshi dada, Meshning yénida olturimen.
115. Til Muelimi „mujize“ digen sözni chüshendurush üchün mundaq misal aptu.
Birsi 10 qewetlik binadin chüshup kétip, ölmise . buni nime deymiz.?
Seydul: tesadibiliq
Muelimni misalni teximu chüshunushlik qilip: bir adem 20 qewettin chüshup kétip saq qalsa, buni nime deymiz?
Peyzul: teley.
Muelimi buler nimandaq chüshenmeydighandu dep oylap , eger birsi 30 qewettin chüshup kitip héchnime bolmisa, buni nime deymiz?
Abdul: adetlinip qilish deymiz.
116. Abdul dadisidin soraptu: dada Muelimlar ayliq alamdu?
dadisi: alidu
Abdul: bu heqsizliq
dadisi: nimishke emdi
Abdul: biz japa tartip oqusaq , pulni ular alamda!!.
117. Abdul: dada! sen nerde tughulghan?
dadisi: chapchalda.
Apamchu: apamchu?
dadisi: Ghuljida
Abdul: menchu?
dadisi moxurkisini bir tartiwitip,…..jawap birey dep turishigha .
Abdul: elwette men Ili derya köwrikide tughulimende–digudek.
118.Muelim Abduldin soraptu:
6 yerde 6 te qanche bolidu.?
Abdul: 39
Muelim: oltur nul alding.
Yénida olturghan dosti, nimige bilip turup 39 deysen?
Abdul: adash, Muelimge bir chaqchaq qip qoyay digen..
119. Muelim Abduldin: eng yaramliq öy haywanliri qaysu?
Abdul: Toxu
Muelim: nime üchün?
Abdul: Tughulmastin burunmu yigini bolidu, tughulghandin kiyinmu yigini bolidu.
120. Xémiye deriste Muelim ikki tömur pulni qoligha ilip,kterkiwi nahayiti qoyuq bolghan kislatagha atmaqchi bolup. Abduldin –Érimdu- érimemdu? dep soraptu.
Abdul: érimeydu
Muelim: nime üchün?
Abdul: eger ériydighan bolsa , sarangmu siz uni kislatagha étip—digudek.
122. Abduldin Fizika muelimi: Éléktér küchi bilen Méxanik küchining qandaq perqi bar ? dep sorisa
Abdul: Tokning(éléktérning) dawamliq bahasining örligini qarighanda méxanik küchi bikarning ornida –dep jawap bergudek.
123. Til-edebiyat Mueli: Abul sining xéting bek set, sen bu shéirni chirayliq qilip 10 qétim yaz—deptu.
Abdul aran 3 qétim yéziptiken, Muelimi térikip: nime üchün men 10 qétim yaz disem sen aran 3 qétim yazding?
Abdul: Muelim mining Mati-matikammu bek nachar digudek.
124. Bir küni Muelim Abdulning zéhnini sinap baqmaqchi bolup: nime üchün doxturlar opérasiyeni peley kiyip qilidu?
Abdul: eger bimar ölup kitip qalsa barmaq ézim qalmisun dep—digudek.
125. Til Muelim Abduldin: „Erkin, dosti soghat qilghan saetni almidi“- digen jümlidiki „Erkin“ jümlining nimisi bolidu?
Abdul: „Erkin“ bolsa ötep ketken sarang bolidu –digudek.
126. Abdul mana mushundaq qilip yurup chong bolup, ali mektepke imtihangha kiriptu. Imtihanda toghra-xataliqni ayriydighan soallargha , sanchuqidin bir tömur tenggini chiqirip , uni asta itip Beyjing terep chushse toghra, teturisi chushse xata dep jawap birishke bashlaptu. Buni körgen Muelim sen hemmisige bu tenggini étip jawap bériwatqini xéle boldi téxiche tugmidimu deptiken,.
Abdul: yarim saet burun jawap birip bolghan, hazir jawaplarni qaytidin yene bir qitim teshurewatimen digudek.
127. saranglar doxturxanisida bir sarang özini öyning torisidiki limgha baghliwaptu, doxtur buni körup, öydiki basgqa saranglardin nime bolghanlighini sorisa.
Sarang B: u özini men “chiraq “dep baghliwaldi deptu
Doxtur , bu exwalni inkas qilghan sarang B ni xéle saq oxshaydu dep oylap, uninggha: “undaq bolsa derhal uni torisidin chüshurwilinglar, bolmisa chushup kitip bir yerini sundurwalmisun” deptu.
Sarang B: toghra deysiz doxtur, sunup ketse bizmu qarangghuluqta qalimiz—digudek
128. Abdul aghinisigha: adash ötkende bir qiz bilen yurup, kiyin apamgha körsetsem yarimidi shuning bilen toy qilishim yene kichitkti.
Aghinisi: bu qitimchu emdi?
Abdul: bu qitim apamgha oxshaydighan bir qiz bilen yurgentim, biraq dadam unmidi–digudek.
129. Enwerkamning bir Türuk aghinisi: nime üchün bu uyghurlar sapla, alma-palma, nan-pan, xotun-putun.—dep gep qilidu dep sorisa.
Enwerkam: undaq deydighanlarning hemmisi bala-malila—digudek.
126. Abdulning ashqazini aghrip doxturgha biriptu.
Doxtur: undaqta ashqazanni ommumi yuzluk bir teshureyli dise.
Abdul: siz mangimu ishenmemsiz? digudek.
130. Bir Türuk yoldin bir yarigha surkeydighan nahayiti az qalghan bir siqma dorini tépiwilip, uyaqa örup qarap, buyaqqa örup qarap, tashliwitishke közi qiymay, axiri yanchuqidin bir kichik bekini chiqirip qolini shart qilip késip, dorini kesken yerge surkep qoyup: “yaziq guna” yeni– israp bolmisun—digudek.
131. Birsi bir binadiki ishxanigha udul kiripla : doxtur mining ashqazinim bek aghrip kitiwatidu-deptu
ishxanidiki kishi: yenggil tamaq yeng, köp xéyal qilmang, haraq ichmeng, eng muhimi közingizge bir közeynek qadawiling-deptu
késel kishi: mining bu késilim bilen közeynekning nime munasiwiti bar?
Ishxanidiki kishi: bu doxturxana emes, men adulkat—digudek.
132. Patime qattiq tolghaq yeptu, buni körgen Abdul derhal yézidiki tughut doxturini chaqirip keptu, doxtur Patimening yenigha kirkitip yarim saet ötkende chiqip: ambur barmu dep soraptu.
Abdul derhal amburni tépip ekilip biriptu.
Aridin 20minut ötkende doxtur chiqip: etturke barmu deptu.
Abdul derhal unimu ekilip biriptu.
Abdul tashqaqi öyde olturp ayalim saq-salamet yenggise bolatti dep, tit-tit bolup tursa doxtur chéqiptiken,
Abdul derhal: doxtur , ayalim qandaqraq ,ayalim yenggidimu ? dise.
Doxtur: téxi teshurgidek bolmudum, doxturluq somkaning aghzini téxiche achalmawatimen digudek.
133. Bir oghri ,saet oghrighanlighi üchün bir yilliq qamaqqa hökum qiptu, likin oghri héchqandaq naraziliq bildurmemtiken.
Sotchi: sen nimandaq xaterjem turisen?
Oghri: zadi mushundaq bolidighanlighini bilettim
Sotchi: bu nime digining?
Oghri: zadi ,saetning chushendurushide “bir yil gerenti “dep yizip qoyuptiken—deptu.
134. Wetende birsi Gérmaniyede undaq pul tépish asanken, pulni kochindinla tériwalisenken –dep anglap ming japada Gérmaniyege keptu. Kilip aydurumdin sirtqa chiqipla 50 € ni yoldin tépiwaptu. Shuning bilen 50 € asta yolgha yene qoyup-qoyup , boldila bugün kilipla ishqa chushup ketmey—digudek.
135. Birsi adem ölturuptiken uninggha ölum jazasi biriptu. Qishning qattiq soghaq künlirining biride buni dargha isish üchün 3 gundiday ekitip barsa jinayetchi: külup turup silerge ichip angriydu deptu.
Gundipayladin biri: nimige iching aghriydu bizge özengni bil deptu.
Jinayetchi: menghu eshedila qalimen likin siler mashu soghaqta yene qaytip kilisiler emesmu digudek.
136. Jinayetchini dargha isish aldida nime teliping bar? dise
Jinayetchi: chay ichimen –deptu
Gundipay: chayni ekilip, qanchilik shiker salay?
Jinayetchi: shiker késilim tursa, chaygha shiker silip mini ölturey depsen digudek.
137. Jinayetchini dargha asay dep tursa.
Jinayetchi: boynumda ghidighim bar, bélimdin isinglar digudek.
138. Jinayetchini asmay yandurup kilip, tok orunduqqa olturghuzup, tok bilen öltureyli tursa.
Jinayetchi: tok bilen öltursenglar bek qorqudikenmen bolsa birsinglar qolumdin tutup tursanglar digudek.
139. Bir potbul heweskari Aptuwuzda oltursa bir qéri boway chiqiptu, bu heweskar derhal ornini bowaygha ötunup biritiken.
Boway: sanga rexmet, sini biqip chong qilghan ata-anangha apirin–
Top heweskari: yaq undaq dimeng bowa siz men tutqan potbul kamandisini esletkentingiz.
Boway: balam bu nime digining?
Top heweskari: sizning saqilingizdiki aq-qarilar men tutqan kamandining bayriqigha oxsaydiken—digudek.
140. Abdul bazardin bir papagay sétiwilip ayaligha biripla sirtqa chiqip kitiptu, kechte öyge kelse, ayali papaygayni pishurup jozigha qoyghudek, buningdin jan-pini chiqqan Abdul: xotun bu pishurup yeydighan toxu emes, bu bir gep qilidighan etiwarliq qush……
Patime: eger gep qilidighan qush bolsa men boghuzlughiche nime dep gep qilmidi?—digudek.
141. Saranglar doxturxanining bir doxturi saranglarni teshurup saqayghanlirini chiqirwitey dep oylap, bir saranggha: sen bazargha birip bir métir “ essalamulekum” ekilemsen—deptu
Sarang: sarangmu siz doxtur, bundaq bolushi mumkin emes.
Doxtur: teshurush doklatigha “saqaydi” dep yézip, emdi doxturxanidin chiqsang bolidu deptu.
Sarang: doxturxanidin ayrilish aldida, doxturning qulighigha asta qilip, “essalemulekumni” métirlap satmaydu doxtur belki kilolap satidu—digudek.
142. bir Boway bilen bir Momay ashxanigha kirip tamaq yémekchi bolup, bir kishlik leghmen buyrutuptu, Momay bu leghmenni yep bolghiche Boway qarap olturuptu, Momay yep bolghandin kiyin Boway yene bir kishlik leghmen buyruptup özi yey dep turghanda,
Kutkuchi yigit: Bowa biraqla ikki kishlik buyrutup ikkinglar tengla yésengla bolmamdu—dise
Boway: way.. jinim oghlum shundaq qilsaqqu bolatti likin biz bir Taqma( yalghan) chishni ikkimiz ishlitimiz emesmu—digudek.
143. Bir Türuk qizi qolidiki nishanliq üzukni(chay ichkuzup qoyghanda qizning qoligha qadap qoyidighan üzuk) baligha tenglep men siz bilen toy qilmaydighan boldum chünki men bashqa birsini yaxshi körup qaldi—deptu.
Oghul: u kim?
Qiz: Törem melidiki Exmetjan.
Oghul: hazir u nerde?
Qiz: buni sorap nime qilatingiz, uning bilen urushmaqchimu?
Oghul: yaq, mawu üzukni uninggha satay digentim.
144. Abdul chish doxturigha kirip, chishni tartquzsa qanche alidighanlighini soraptu.
Doxtur: chish etrapidiki göshlerni hoshsizlandurush okuli urup tartguzsingiz 100 yuen, eger okulni urghuzmay tartquzsingiz 60 yuen –diese
Abdul: okulni urmay tartquzimiz—deptu
Doxtur: apirin, jasaretlik ikensiz.
Abdul arqisida turghan ayaligha qarap: qéni Patime awu orunduqta olturup, aghzingni soghan échip ber—digudek.
145. chish aghrighigha chidimighan Patime hoshidin kitiptu, alaqzade bolghan doxtur yandiki séstiragha: derhal suni nemeslendureyli –diese
Abdul: qorqap kitip qanche ketse – ketsun tebi nepeslendurung doxtur—digudek.
146. Saranglar doxtur xanisidin yarim kichide ikki sarang qichip doxturxanining bighigha mukuwaptiken qarawullar ularni izdeshke bashlaptu, bu chaghda bu ikkisi bi yoghan derexning arqisigha mukiwaptu, bir qarawul kilip kim u derexning arqisidiki –diese
Bir sarang: miyao…miyao..dep mushukni doraptiken
Qarawul: bu bir möshukkenghu —dep arqisigha burulishigha .
Yene bir sarang: miyao—dep yene bir möshukmu bar digudek.
147. Abdul bazargha toxulirini satmaqchi bolup toxu bazirigha ekiriptu.
Xéridar: hemmisi qanche toxu ?
Abdul: 20
Xéridar bahasini kiliship bolup toxularni sanisa 19 chiqiptu, shuning bilen Xéridar: nimige yalghan sözleysen, birsi qini bu toxuning?
Abdul: öyde qalghan men hazirla ekilip birimen.
Xéridar maqul bolup bazarda saqlap tursa , Abdul u toxuni ekeptu,
Xéridar: nimige biraqla ekelmey, bu bir talni ayrip qalding?
Abdul: bu toxu téxi tuxumini tughup bolalmighan, hazir tughdurwilip ekeldim– digudek.
148. Mining bir aghinem mashu bizning ulugh dinimiz bolghan islam dinidiki tarixi weqelerni anglashqa bek amraqte. Bir küni u aghinem bir qarimni öyge teklip qilip, islam tarixini anglimaqchi boptu, ayali tamaqa usta ayal iken qarimni kilidu dep taza oxshutup, jiltisini népiz yéyip, ushshaq tögup , pitir manta qiptu. Qarim kilip bu pitir mantini ikkidin-ikkidin aghzigha biraqla salghini turuptu, buni körgen aghinem bundaq tamaq yéyishtimu bir hékmet bar oxshaydu dep sadda oylap, qarimdin mundaq soraptu: qarim mushundaq mantini ikkidin biraqla aghzigha sélishta bir hékmet barmu?
Qarim bu ghelite soalgha mundaq jawap biriptu: ikkisi periz, ikkisi sunnet, törti bolsa put-qolumgha quwet—digudek.
149. Abdul bir küni Patime bilen soqushup qilip., anchighida: Patime sen baghu 5 somghimu yarmaysen—deptu.
Patime : nime digining , bu sözingni ispatlap ber.
Abdul aghzidin chiqqan bu sözge ige bolush üchün eqilini ishlitip, bir Taxi ni chaqiriptu.
Taxi kilip ishikaldida segnal biriptu.
Abdul bolsa Patime bilen ishik aldigha chiqip, Taxichidin: Xitaybazirigha qanchige apirisen? dep soraptu
Shopur: 5 som
Abdul: ayalim bilenchu?
Shopur: oxshash 5 som.
Abdul bols Patimege qarap turup: kördungmu sini téxi hésapqimu qatmaydu—digudek.
150. Gérmaniyede bir aghinemning nahayiti kona mashinisi bar idi, bir küni qarisam u mashinisining chaqidiki yélini asta chiqirip sumegini turuptu.
Hey adash nime qiliwatisen? bu sésiq yelni sumurup disem.
Aghinem: adash Wetenni bek sighindim, Ürumchining hawasidin nepes iliwatimen—deydu.
151. Almutuda aghiniler bilen bir yerliklerning olturushigha barduq . olturush külke-chaqchaq, neghme-nawalar bilen taza qizighanda . bir yerlik uyghur qopup: “men jaghistaygha tuqqanlarning öyge barghanda, ulardin oburnini sorisam baghning ichini körsetti, baqqa kirip qarisam bir yerni qolapla qoray bilen etrapini turapla oburni qiliwaptu. Turup heyran qaldim.biz bu yerde oburnilarning ichige kichik gélemlerni silip qoyumiz “didi.
Bu chaghda Ilyar digen aghinimiz qopup: toghra deysiz, silerning oburnida gélemning bolushi, siler haraq ichip mes bolup qalghanda ayalinglar oburnigha orun sep biridu emesmu —didi.
152.Amerkigha kelgini 20-yildin ashqan özi nahayiti xesis bir uyghur bar iken, u ,emdi 18 yashqa kirgen balisigha:“Balam senmu chong bolup qalding . emdi dadanggha yar-yölek bolmisang bolmaydu „ deptu.
Balisi:“ Dada, men sanga qandaq yar-yölekte bolimen?“ diese
Dadisi:“ Balam, aldi bilen bowaq waqtingda yatqan böshukingning pulini towliwet“ digudek.
153.Gérmaniyede birsi 5000 € bir Mashin almaqchi bolup 4998 e bar iken , 2 e kemlep qaptu.
Shundaq qarisa yoldila bir Diwana olturghudek. Uningdin:“2 e birip tursang“ diese, diwane:“ nime qilisen „ deptu.
U kishi:“Mashin alay..digentim..“ diyishigila.
Diwane 4 € uninggha tenglep :“mangimu birni alghin“ digudek
154. Birsining Mashinisini saqchi torap:“. Sen haraq ishken oxshaysen, Mashinini tez heydiding dep ,haraq ichkenligini teshureydighan olchiguchni pule „. deptu.U , pu… pu.. qiptiken ölchiguchning qizil chirighi yiniptu. Saqchi:“ . sen haraq ichipsen „deptu. U kishi Buninggha qet ́i iqra bolmay, bu ölchigushung buzuqken dep turwaptu. Buning bilen saqchi undaq bolsa Doxturgha birip qiningni teshureymiz dise . U mining waxtip yoq . sining bu ölchiguchung zadi buzuq deptu ,buningdin ikkilengen saqchi arqida olturghan ayaligha qarap :siz pu dep biqinge deptiken , ayali bir pu dise yene qizil chirighi belge biriptu. Shuning bilen saqchi ras buzuq oxshimamdu dep oylap , ayalining yinida olturghan 6 yashlardiki oghligha sen pu dep baqe Deptiken ., u bala bir pu..pu deptiken yene qizil chiraq yinip, ulchiguch chiqirap kitiptu. Shuning bilen saqchi xadim xapa bolmanglar bu ölchiguch rasla buzuq oxshaydu dep ularni mingishqa buyruptu .
azraq yeraqlashqandin kiyin oghli dadisigha . «dada haraq digen qandaq nimikin dep azraq menmu qi..qi..wal..ghantim yaxshi boptima» digudek.
155.Bir idarining bashlighining sekirtari yolda kitip birip bir dosti bilen ushrushup qaptu
Dosti: adash omdanla ongshulup, semirip qapsen.
Sekirtar: adash bashlighimiz bir ay boldi sayahetke ketken—digudek
156. Bir aghinimz Gérmaniyede Résturan achtide . bir küni bu Résturangha bizning Nüri kirip leghmen yeptu. Shuning bilen aridin bir heptu ötkende Nüri yene kirip leghmen buyrutuptu. Leghmenge qarisa siyining tayini yoq, göshimu yoq , ötken heptidiki leghmenge zadi oxshimaydiken, shuning bilen Résturan igisini chaqirip: adash ötkende yigen lengmenning temi aghzimda qilip, bügün yene yey dep kelsem, qara bu ekelgen leghminingnin—diese.
Résturan igisi: ötkende nede olturghan ?deptu.
Bu soaldin heyran bolghan Nüri: awu dérizining yénidiki jozida.
Résturan igisi: he..u yerde olturghanlargha ashundaq alahide yaxshi qilip birimiz.
Nüri: bu zadi nime üchün?
Résturan igisi: kochida kitiwatqanlargha réklama bolsun dep –digudek.
157. Oqutquchi, ösmur ildiyargha qarap turup:“men daim sining ismingni untup qalimen we yaki toghra teleppuz qilalmaymen. Sen Gérmayiyede tughulghan, bu yerde ösup – yitiliwatisen,shunga men sanga Gérmanche at quyup qoyay. Bundin kiyin sining isming Tomas bolsun“ deptu.
Ildiyar bu isimdin nahayiti pexirlängän halda öyge qaytip keptu we özining yingi ismini Dadisigha deptu. Dadisi qattiq achiqlinip:”bundaq isim qoysa buptu didingma, özängning bir chirayliq uyghurche isming tursa” dep , Ildiyarning ong yuzge noquptu . Bu exwalni Apisigha dise , apisimu tirikip, noqughan yuzini chimdap qizartiwitiptu. Etisi ildiyarning yuzini körgen Gérman oqutquchi :” Tomas nime boldi? yuzliring qizirip kitiptighu?” dise.Tomas oqutquchigha meghrur qarap turup:” axsham mini ikki chet`ellik urup ketti!!” digudek.
158. Hisamkam Amirkigha kilip kunde mihmandarchiliktin nahayiti zirikiptu. Zirikishlik künlärning biride Bush isige kilip qaptu. Shuning bilen Aq saraygha kirip Bush bilen kurushup , paranglashqash shaqmat oynaptu, Hisamkam nahayiti asanla Bushni mat qiptu. Buningdin narazi bolghan Bush :” Hisamka sen adatti shaqmatni anche yaxshi oynalmayting , bu qitip hejep asanla mini utiwaldinga “deptu.
Hisamkam:” Ukawuy…,sining hazir ikki Torkang yoqte!!” digudek
159.bir Uyghur Germaniyege yegnidin kelgende bir Türk Dighan bilen Dixanchiliq meydanda ishleptu.. Uyghur Terekturigha liqqide Oghut besip ketiwatsa Qatnash Sachisi kilip . Sen Terekturgha Oghutni bek jiq besimsen. normal eghirliqtin eship ketiptu. Men sening Piravangni(Supurluq kinishkisi) eliwalay deptu.
Bu gepni anglighan Uyghur: Piravning eghirlighi 50 g(geram) gha barmisa . eliwalghinighizning nime paydisi digudek.
160. Birsi Résturangha kirip biliq bilen qorulghan qorulma buyrutuptu, kutküchi biliq bilen bille qorulghan koktatlirimu yoq, suyimu yoq, quruq biliq qoyulghan bir texsini méhmanning aldigha qoyup, qini merxemet depla kitiptu..
Méhman qarisa, texsidiki biliq midirlawatqidek.
Méman:, kutküchini chaqirip :bu biliq xam oxshaydu deptu.
Kutküchi : yaq, bu biliq omdan pishurulghan, qini titip biqing deptu.
Méxman narazi bolup: qarimamsiz, bu biliq texsidiki qorulmilarning hemmisini yep boldi digudek.
161. Amirkida birsi, wetendiki ayalini achiqalmay amalning yoqlighidin bir uyghur chokan bilen toy qilmaqchi boptu. Oghol: mining wetende ayalim, ballirim bar likin 10 yildin ashti achiqalmidim. Eger siz qiz bolsingiz boptu siz bilen toy qilay—deptu.
Uyghur chokan: wiyey, nime deydighansiz, men toy qilmighan tursam, men qiz –deptu.
Shuning bilen bular nika qilidighan bolup uyghurlarni chaqirip ichkeki öyde ayallar, tashqaqi öyde erler olturuptu. Nika oqulushqa az qalghanda, oghol yénida olturghan qoldashqa adash nime digen bilen qiz alidighan boldum deptiken, qoldash: adash nime geplerni qilip yuruysen “qiz” digen sözni hazir uyghurche loghetning ichidinmu tapalmaysen deptu.
Oghol: undaqta ikkimiz 100$ beslisheyli deptiken, ishkeki öyde trup bu geplerni qulighini ding tutup anglighan chokan chiqip: wiyeye bugündin bashla biz bir öyning adimi , öyning pulni baghu qalaymiqan ishlargha buzmang—digudek.
163. Abdulning meliside Temel digen kishining tötinchi xotuni tugep kitiptiken, Abdul petige barmaymen deptu.
Patime: bir melide turup petige kirmisingiz set bolidu.
Abdul: men uch xotonining ölum petisige bardim, buda yene baramdim, men birer xotunumningkigimu chaqiralmighan tursam —digudek.
164. Abdul aghinisige achchiqlap: adash buda yene binzinning bahasi örleptu.
Aghinisi: örlise nime boptu ya sining mashinang bolmisa .
Abdul: tunugun bir chaqmaq alghantim—digudek.
165. Abdul usti-bishi qan qalda oyge kiriptu.
Patime: wiyey yene mushlashtingizma, kim bilen zadi.
Abdul: Ghupu paka bilen.
Patime: huy ölmugur , adem bolmaydighan paka .
Abdul: huy ….ölgen ademning keynidin eski gépini qilma –digudek.
166.Gérmanyiede bir inimiz bilen parangliship qaldim.
Inimiz: Hebbulka qara, mashu ayal xeq baghu , pulning ustige chüshken hasharetken–didighu
Men: qandaq deysen disem.
Inimz: aldiqiqi küni ayalim 100 € soridi, tünugun qopup yene 100 € sorawatidu, mashu ish-oqetning yoqlighida bügün etigen yene 100 € sorawatidu .
Men: uka, ayaling rasla betghesh oxshaydu , zadi bergen bu pulliringni nimige gheshleydiken?
Inimiz: way..wuy.. téxi u pullarni bermidimghu– deydu.
167. Abdul ili deryasidin uzup ötumekchi bolup deryaning otturisigha kelgende arqigha burup uzup yénip chiqiptu,.
Aghiniliri: nimige u qatqa uzup ötup ketmiding dise.
Abdul: bek yérip kettim digudek.
168. Gérmaniyede Weli dep buti tughma aghriq asqaqlap maghidighan emma chachliri qap-qara bir akimiz barde. bir küni bir olturushta Ilyar dep chachliri yéshigha baqqanda baldur aqirip ketken aghinimiz bilen bille olturup qaptu.
Men: Welika sen chong bolghandikin bishingni Ilyarningkige tigishiwet–disem
Welikam: putumni qoshup alsa tigishimen—.
169. Abdulning oghli dadisidin mundaq soraptu.
:dada mashu yéngi tolun Ay chiqqanda , konisini nime qilidu ?
Abdul: Konisini parchilap yultuz qilidu –digudek.
170. Abdulning öyige keshte oghri kiriptu.
Oghli: dada öyge oghri kirdi.
Abdul: jim tur
Oghli: nimige emdi.
Abdul: oghri öydin birnime tapalisila qolidin iliwalmaq asan —digudek.
171. Abdul bazarda kitiwatsa aghinisi sériq kasit sétiwatqidek.
Abdul: adash bu oqetni qilmisang bolatti, hazir uyghurlarning ijdimai exlaqi kündin-künge buzulup kitiwatidu, bundaq nachar filimlerni körse téximu buzulmamdu.
Aghinisi: buni sétiwatqan yalghuz menmu ,hemmisi sétiwatmamdu, aq sétip bay boluwatqanlarmu barghu –deptu.
Abdul: toghra likin sen bir umdan bala, buzulup kitemsenkin deymina–dise
Aghinisi: men baghu hergiz yaman yolgha maghmaymen, mini dadamgha oxshutup qalma jumu–digudek.
172. Abdul bilen Patime bir mezgil toy qilmay birge yashaptu, aridin uzun waqit ötkendin kiyin.
Patime: Abdul biz birge yashawatqini uzun boldi. Biz toy qilsaq deptu.
Abdul : bu yashqa kirgende biz bilen kim toy qilidu digudek.
173. Abdul qilay dise bire tijaret yoq, ishley dise ish yoq , yeydighan tapiqimu yoq qosaqning achlighidin kochida hoshudin kitiptu . tonush-bilishler köte-köte qilip doxturxanigha ekeptu, Abdul xushugha kelgendin kiyin doxtur Abdulgha mundaq diyagunus qoyuptu : sizning bu kisilingiz irisiyet kisiliken –dise.
Abdul : undaq bolushi mumkin emes, dadam rexmetlik tamaqni jiq yep semirip kitip, qan bisimdin ölgen, men bolsam qosaq achlitin öley dewatimen –digudek.
174. Abdul Ürumchige barmaqchi bolup bir tonush shopurning yuk toshuydighan mashinisigha chiqiwaptu, yolda Abdul po itip : men burun shopurluq qilghan . shopurluq bizning ata kespimiz, men mashinning ich-tishini besh qoldek bililimen –deptu.
Azraq mangghandin kiyin mashin tuyuqsiz tat-tat qilipla toxtap qaptu.
Shopur : Abdul uka chushup motorgha qarap baqe neri chataqkin—deptu.
Abdul mashining aldini shundaq ichipla : hoy.. bu mashinning motori yoq ikenghu–digudek.
175. Parlamit ezasidin balisi mundaq soraptu: dada silerning partiyedin birsi chiqip kitip, bashqa partiyege kirse nime bolidu.
Dadisi: Xayin bolidu.
Oghli: eger bashqa partiyedin sizning partiyeghizge kirse nime bolidu.
Dadisi: heqiqetke qayitqan bolidu.
176. Abdul , Ayali Patime bilen bankidin pul almaqchi bolup bankigha kirishige ikki bulangchi tapanchini chiqirip bankini bulimaqchi boptu, shu arliqta saqchi mashinisi yétip keptiken, bolangchilar bakidikilerdin biresini görege ilip qalghinini qoyup bermekchi bolup, Patimening aldigha kilip Isming nime deptiken Patime dise, bir bulangchi mining apamning ismigha oxshaydiken dep qoyup biriptu. Andin abdulning aldigha kilishige,
Abdul titrep turup: mining ismim Abdul ema melidikiler mini “Patime” deydu digudek.
177. Abdul künde haraq ichidighan boluwaptu, bir küni aghinisi Ilyas: adash zadi sanga nime boldi, bek ichidighan boliwalding.
Abdul: xotun yamanlap ketti, shu xotunning derdidin bolmamdu
Ilyas: nimige yamanlap ketti emdi.
Abdul: shu xaraqni köp ishting dep—digudek.
178. Bir qoli yoq diwane Abdulning derwazisi aldida : amin! Sadigha balani, töge gunani ye! Men bir qolumdin ayrilghan bichere men.….. diyishigila
Abdul: qolung bu yerde nimish qilidu digudek.
179. bir Uyghur bille ishleydighan birsi bilen talsh-tartishqa kirip qaptu.
Birsi: biz peqet sherep we ghururimiz üchün ishleymiz. Siler Uyghurlar peqet pul üchünla ishleysiler –deptu
Uyghur: toghra deysen, herkim özide nime yoq bolsa shuning üchün ishleydu digudek.
180. Türkiyede tughulup ösken bir uyghur eskerlikke biriptu, eskerlik wezipisini öteydighan yer kunde qum-boran chiqidighan hawasi taza nachar bir yerken uning ustige künde bergen tamaqning astidin haghiche qum chiqidiken. Buninggha chidimighan uyghur balisi qumandangha shikayet qilip: qomandanim, künde bergen tamaning ichidin qum-lay chiqidu—dise
Qomandan: sen bu yerge tamaq yigini keldingmu yaki weten tumraghini qoghdighini keldimgmu dep tirikiptu.
Uyghur: Qomandanim!! Biraq bu yerge weten tumraghini yigini kelmiduqte..digudek.
181. Bir qarghu bilen bir cholaq qawaqqa kirip ikkilisi tengla bir romka haraq buyrutiptu. Kutkuchi bir romkini ekilip ikkisining otturisigh qoyuptiken ikkilisini buni taliship qaptu.
Cholaq: talashma qarghu bolmisa shalpilaq yeysen..diese
Qarghu: qini urghiningni bir körey…digudek.
182. Abdul nahayiti aldirash sughurta idarisige kirip öy-mölkini sughurtilimaqchi boptu, xizmetchi xadim abdulgha birmunche tolduridighan ankit berse.
Abdul: öyem hazir köyiwatidu, buni tolduridighangha waqtim yoq –digudek.
183. Fizika Muelim bir oqugghuchidin: Jisimlar issiqliq bilen soghaqta qandaq halette özguridu?
Oqughuchi: Jisimlar issiqlita uzuraydu, soghqta qisqiraydu.
Muelim: Misal ilip chushemdurup baq.
Oqughuchi: Kün bolsa yazda uzaq, qishta qisqa –digudek.
184. Bir bay melide bir qizziqchiliq bolsun dep: kim eng yalghanni sözlise shuninggha 1000 som birimen dep wede qiptu. Buning bilen melidiki ushshaq-chonglarning hemmisi birdin yalghan sözlep bayni qayil qilalmamtu, shu chaghda Abdul kilip : Bay aka sizning dadingizgha mining dadam 1000 som birip turuptiken , mumkin bolsa shu 1000 somni biriwetsingiz deptu.
Bay: nediki gepni qiliwatisen, bu pütünley yalghan deptu.
Abdul: undaq bolsa wede bergen 1000 somni biring—digudek.
185. Bizning bir qashqaliq tuqqinimiz Ghuljigha kilip bir olturushta mundaq dimemdu : men bir qitip ow owlighini chiqip biraqla 999 toshqanni owlidim—deydu.
Shu arliqta melidiki bir aghnimiz: adash uningdin pütünla qilip 1000 disengla bolmidimu—diese
Tuqqinimiz: men shunche uzaq yerdin mashu Ilixogha kilip, 1 toshqan üchün yalghan sözlimeymen–deydu.
186. Abdul oghlidin: balam sen hazir sinipning qanchinjisi?
Oghli: 25 – deptu.
Abdul: oghlum derislerde yene chikinip kitipsende, ötken mehsumda sorisam 20-dewatating.
Oghli: yaq dada derslerde chikinmidim, biraq sinipimizgha 5 bala yingidin kirgentti—digudek.
187. Abdul aghrip qilip doxturgha biriptu.
Doxtur: tamaka chekmeng, haraq ichmeng, ayal kishilerdin yiraq turung.
Abdul: bir oghul bala üchün qilidighan bashqa ish qalmidiki doxtur ! dise
Doxtur: saqilingizni alsingiz bolidu.
188. Abdul herqandaq tijaret qilip ziyanla tartiptu , bashqilarghimu qerzige boghuluptu, shundaq qilip yurup axiri bir tijaretning ipini qilip taza pul tipishqa bashlaptu, pulmu tipip bay boptu, likin burunqi qerzilirini hich bermemtu.
Bir küni Abdulda qerzi bar birsi: Abdul baymu boldung likin bu qerzilerni nimige bermeysen?
Abdul: bashqilar Abdul bay bolup özgurup ketti dimisun dep—digudek.
189. Bir ali mektepni pütturgen yash yigit Muellim bolmaqchi bolup tizimlitiptu.
Maarip idarisidiki xadim: siz nime üchün Muelim bolmaqchi dep soraptu.
Yigit: yilda ikki qitim tetili bar –digudek.
190. Abdul aghrip qilip doxturgha barsa.
Doxtur: Sughurtaliqmu sen—deptu
Abdul: yaq, men Ghuljuluq—digudek.
191. Melide birsi öyde biqiwatqan Kalisini satmaqchi bolup, Kalini yötlep, Malbazirigha kitiwatsa .
Abdul: Adash bu etigende Ishek bilen nege mangdinla –deptu
Aghinisi: bu Ishek emes Kala!
Abdul: kim sanga gep qiptu, Kalidin sorawatimen –digudek.
192. Gérmaniyede Bir Némisning ayali bolsa Italiyan iken uningdin bir qiz bir oghli bar iken. Italiye bilen Gérmaniyening Potbul kamandisi musabiq oynighan küni Némis bolsa Oghli bilen Gérman kamandisi terep bolup, shu kamandining Maykisini kiyip tilivizorning aldida olturuptu, Ayali qizi bilen Italiye kamandisining kiymini kiyp olturuptu, musabiq taza qizzip, tengmu-teng oynap, eng axirqi ikki minut qalghanda Italiye kamandisi bolsaGérman kamandisigha birni uruptiken qiz bilen Ayali xoshal bolup sekrep kitiptu, shu arliqta oghli derhal Italiye kamandisining maykisini kiyipla teng waqiraptiken yene birsi kirketkudek.
193. Abdul bolsa ayali Patime bilen bir ormanning ichide kitiwatsa , taza ach qalghan bir yolwas aldighila chiqiptu, buni körgen Abdul derhal ayiqining ishnurini ching baghlashqa bashlaptiken.
Patime: özingizsche teyarliq qilip, bu yolwastin qichip qutulimen dep oylawatamsiz .
Abdul: yolwatin téz yugrishim mumkin emes likin siningdin téz yugursemla boldi– digudek.
194. Patime: bügün bizning toy qilghanlighimizning 20 yilliqi, katektiki xorazni soyallimu—deptu.
Abdul: 20 yil bolsa bolmamdu!Ghorazda nime guna–digudek.
195. Abdul Tömur yol iderisige kirip Tömur yolda achal bashqurghuchi bolush üchün imtihangha qatnishiptu.
Imtihan alghuchi: bir poyuz kiliwatidu, tézligi 120 km, uning qarshi teripide yene bir poyuz 140 km suret bilen kiliwatidu likin Tömur yol achali taqaq, sen ashalchi, undaqta sen derhal nime qilisen?
Abdul: derhal öy terepke yugrep Patimeni chaqirimen.
Imtihan alghuchi heyran bolghan halda : nime üchün?
Abdul: poyuzning bir-birsige urulghanlighini Patimemu körsun–digudek.
196. Abduldin bir Xitay duttani qandaq chalidu dep soraptu.
Abdul: bashta boynini siqisen andin qosiqini ghidighlaysen..digudek.
197. Abdul kepterlirige dan biriwitip bundaq digudek: siler kemterlermu xundi siyasetchilerdek. Qolimizdiki danni yep yuqurgha orligendin kiyin ustimizge chichisiler–digudek.
198. Momay: oghlum Abdul iching ichishmidima , Patimening bishigha texse bilen birni qoyupmu.
Abdul:nimige , texse chiqilmighan tursa.
199. Birsi türmige kirip qaptu. Aridin bir yil ötkende türme bashlighi uni chaqirip: sini hich kim yoqlap kelmidi, téshida bire tuqqining yoqmu? deptu.
Jinayetchi: tuqqanlirim barde biraq hemmisi ichide.
200. Abdulning Oghli: Kün axsham patqanda nime deydighandu? dep soraptu.
Abdul: Hudagha shukri yene gheripke kiliwaldim deydu–digudek.
Tügdi
12.05.15 Germaniye