Chimen’gül Awut Shé’irliri

Sha’ire chimen’gül awutning terjimhali:

chimengul_awut
Yash sha’ire chimen’gül awut 1973-yili 6-dikabir qedimiy sheher qeshqerde tughulghan. 1991-yili ottura mektepni püttürüp qeshqer pidagogika inistitotining jonggu til-edebiyat kespige qobul qilin’ghan. Uning aliy mektepte oquwatqan mezgiliridila shinjang yash ösmurler neshiriyati teripidin tunji shé’irlar toplimi «tetur chiqin» neshirqilin’ghan, 1996-yili oqush püttürüp qeshqer uyghur neshriyatigha xizmetke teqsim qilin’ghandin buyan hazirghiche uyghur tehrir bölimide muherrir bolup ishlewatidu.

Uning arqa-arqidin neshir qilin’ghan «qisas ghunchisi», «tash yapraq», «barsa kelmes yol» qatarliq shi’érlar toplamliri oqurmenlerning izchil yaxshi bahasigha irishken. «shor deryaning u teripi» namliq dastani 14-nöwetlik «xantengri edebiyat mukapati »gha irishken.

Chimen’gül awut 2004-yili shinjang boyiche ötküzülgen tunji qétimliq «ayallar edebiyati muhakime yighini »da «shinjangdiki on meshhur ayal edip » ning biri bulup bahalan’ghan. «barsa kelmes yol» namliq shi’érlar toplimi 2008-yili 11-ayda memliketlik 9-nöwetlik az sanliq milletler «tulpar edebiyat mukapati »gha érishken.

Sha’ire chimen’gül awut yene edebiyatqa oxshashla sen’etningmu küchige sel qarimay öz iqtidarini namayan qilip yol échip algha ilgirlewatqan yashlirimizning biri. U tékistini yazghan, izzet iliyas orunlighan «siim-sim yamghur» namliq naxsha shinjang uyghur aptonom rayuni boyiche ötküzülgen moda naxshilar musabiqiside altun mukapatqa érishken. U, shinjang qarluq midiya pen-téxnika cheklik shirkiti bilen hemkarliship ishligen «muhebbet menzili» namliq ikki qisimliq kino pilastinkisi 2010-yili 3-ayda bazargha sélin’ghandin bashlapla amma arisida belgülük tesir qozghighan.
Ichimdiki otni bir u biler,
Bir allah biler:
«yalghuz kéyik taghda qaldi,
Kün chüshkidek yer barmu?
Bu qismetni igem saldi,
Ép qachqudek er barmu»
Nozugum!
Atlarning kishneshliri anglandi,
Hesretlirim hesritingge baghlandi.

 

Töwende Chimengul Awut Eserliridin Zoqlining

————————————————————————

 
Kütüsh

Aptapqa qaqlidim yalghuzluqumni,
Qismetning payani köründi timtas.
Sen nede meghrursen ézildi baghrim,
Közümni bosh yumup qildim men qiyas.

Kimlerni yad etting ,kimlerni küttüng,
Méhrimde barliqing bolmaqta ayan.
Aldirash yolni késip ötkensen belkim,
Axirini oylashtin qilimen guman.

Térekler qaraydu manga bek ghemkin,
Boyungdek bir ishench parlaydu yarqin.
Yenila sen aman qalisen jénim,
Tuyuqsiz zéminda yüzberse qirghin.

Mung basqan közliringni esliyeleymen,
Sen chuqum öyüngdin chiqqan lawuldap.
Mana yene bir kün ötti ming teste,
Yultuzlargha qoshuldum yolunggha qarap !

* * * * *

Ayalmu yamghur …

Tebi’et tökidu méning yéshimni,
Léwimni chishleymen chidaming üchün.
Özümdin, méhringdin kécheleymen, bes,
Biperwa bolghin sen we yaki ökün.

Eynekmu yighlaydu gülge qoshulup,
Térekler tiklinip turar behuzur.
Shaxlarni silkitip baqmidim téxi,
Patqaqlar chécheklep köymekte meghrur.

Chong yolda künlüksiz kétiwatimen,
Yirtilghan paypiqimda chaqnaydu bir nur.
Chéchimni chuwushqa barmidi rayim,
Bilmeymen, men hazir ayalmu, yamghur…

Baghrimdek süzük hem baghrimdek chongqur,
Siqilip, silkinip horlanmaqta yer.
Oylisam, sangila dep baqmaptimen,
Yashighum kep qaldi sheytandin beter!

* * * * *

Oghlumning qaniti

Men perwish eyligen chimlar xaru – zar,
Sen dessep cheyligen güllerde hid bar.
Men söygen seherning quyashi yoqtur,
Sen tamghan kökligen ünlerde qut bar.

Men tökken ter bilen yashnaydu azab,
Sen tökken köz yashta ümid chayqilar.
Qismitim ay bolup parlisa mungluq,
Xiyaling yultuzdek tün’ge tarqilar.

Wisalning jehlide bolsammu chulchul,
Her seher baghrimgha’aqisen tim – tim.
Dunyada héchkimsiz yashiyalaymen,
Sen turghach méhrimge chiliship, jénim.

Azabim xilwiti sanga natonush,
Ayniydu, ah,unda méning barliqim.
Qumushluq leyleydu ghalibliqimda,
Anamning qoligha chiqsa targhiqim.

Zerdabtek issiqmen, yardek güzel,
Dadamning munglirini yalmaydu orman.
Jan balam, churuldap ketseng bitaqet,
Tuyular qushlargha kirgendek zuwan.

Közüngdin yamrighan menggülük otni,
Parchilap alemge chapsammen toluq.
Texingge el bolup kökler tebi’et,
Yar bolghach qissedin yasalghan qowuq.

Söyisen tupraqni chapchishliringda,
Kökkimu sozisen qolungni hazir.
Awazing chongqurida qumlarning tepti,
Taghlarning sülkitidin parlaysen axir!

* * * * *

Chimenistan

(1)

Azap pütken wujudumda sézermen misli ghelyanni.
Qazarmen tirniqim birle bésilghan izgü armanni.

Yüsüp chüshken quduqta ay yuyunsa kök charaslaydu,
Perq etmes hayat berqi süzük köz yash bilen qanni.

Wisalning peyti bir merre, likin qismetliri cheksiz,
Kézermen bir ömür qehrim xarap etken bu ormanni.

Qiyami öchmigen lewler lighirlar chüsh siyaqida,
Qepezge tashlighay kimler köyük alqandiki danni.

Ishqsiz bir künüm ötse yaghar qelbimge ming külpet,
Küter tünning chimenzari aramliq istigen janni.

(2)

Yiringliq lew payanidin taramlar ishq lawa chendan.
Hayat kökide parlaydu dili hörler urup xendan.

Qedemler örkishi yalmap yutar oylarni, aylarni,
Xazanliq yoldimu, heyhat, tépilmas shu kebi ghemxan.

Qiyandek yamrighan chachlar bedenler qehrige tal-tal,
Köyer her lehze köz yashta chécheklep sham kebi arman.

Chaqar eynekni, bilmeysen, sozulghan qaysi qabil qol?
Qilar méhringde toxtawsiz xiyallar dehshiti jewlan.

Ömürning selkini yelpüp öter güllerni, yollarni,
Purar xushbuy azabmu hem quchaq achsa chimenistan.

(3)

Etirgül shaxliri qat-qat köyer timtas yüreklerde
Eqil zenjiridek derdlik bulut yamrar peleklerde.

Hararet teptidin yashnap kökergen chüsh bayawani
Uchurma bolmighan qushtek buquldaydu tileklerde.

Ishik, tungluk étilgen ching shamalning shepisi kirmes
Likin tamlar qaraslaydu mihir singgen bileklerde.

Qonaqliqqa kirip ketken juwanning közliri kündek
Pütün xuwluq-azaplarni chiqar yögep éteklerde.

Chimenler baghrida nemxush qedemler selkini yumran
Xiyalning qurdishi birla bexit-söygü kéreklerge.

(4)

Chilan renglik toruq atni minip kelsengmu ne hasil?
Bolalmaymen mana emdi séning weslingge men na’il.

Künüm ötkende yamghurluq ünümni baqmiding anglap
Bileleysen séghinchimni hayat bolsangla, ey aqil.

Méning qehrimge rengdashtur hidimni sezmigen shu yol
Yushurmaymen, nésip bolmas manga habil we ya qabil.

Qilichlap öz ténimni, ah, qoyashni eylisem sewda,
Biraq shu demde zenjirlep dimes héchkim méni qatil.

Söyülgen, söygnim rasttur ömürlük qismitim birle
Qalarmen eslinip sheksiz chimenlikte, xuda adil!

(5)

Yürekning béghishi birle ghuwa ün yanchilar ret-ret,
Sürenler ewjide bu dem qara közdin aqar zulmet.

Rizq shaxida shildirlap üzülgen ushbu nurluq ten
Süzük qan mewjide yamrar ghéripliqqa bérip taqet.

Mihir azghunliqi singgen chighir yollarda susizliq
Ümid gülsheni cheylen’gen azapta bir tutam rahet.

Wisal-héjran perqsizdur xiyallar bolmisa tutqun,
Uchar roh qushliri atesh dawanlardin tilep apet.

Köyer jan mülki herkimning chéqinlar deshtide shu chagh
Dawalghuydu güzel chüshtek chimenler yashnighan xilwet.

(6)

Silkiner ten qorghini xulqi-siyaqi misli qar.
Sezgüler hijride kündin izdeydu közler sherm-ar.

Teshwishi yoqtur köyük rohning azabtin zerriche,
Ehli insanlar bilur bunda muqeddes naxsha bar.

Ay yüzide supsüzük dagh nurlinar pil-pil qilip,
Ah, ölümning dehshiti qilmas köngül chölida kar.

Qiz chanaydu chachlirini hesen-hüsen yitken kiche,
Ghunchilaydu titrigen barmaq ara bir séhritar.

Qush péyi tozup tökülgen baghlarmu hich solghun emes,
Yapyéshil ot hem chimendek dil qesrige köchken bahar.

(7)

Éghir demlerde sen bar dep léwimni chishlidi qan-qan,
Qolumni jüplidim mungluq yürekimge yasap aywan.

Riyazet istigen qushtek qonup men tün piraqigha
Bulut chökken qaraqimni qilip hemde özümge dan.

Lighirlar irigen yultuz közümni yummiqim müshkül
Qongurreng chach kebi, heyhat, charaslap köygini orman.

Aramim peslide köklep iman süyide nurlanding
Balam, emdi yene ming ret jénim birle bérey derman.

Nadamet chekmeydu héchbir er chimenlik bolmisa qaqshal
Anang köksidin qan aqsa özeng bash bop köter ghelyan.

(8)

Yépinchamni shamal qayrip uchursa sen taman künde,
Piraqinggha ilin’ghaymu yénip atesh bolup tünde.

Sulayman hékimiti birle yasharghaymu hayat wesli,
Makani köktiki qushning tilini bilse ger bende?

Közüngning zulmiti chirmap shorap yitken bu baghrimni,
Bu dunyaliq mélim shu dep awaylap yürimen tende.

Tiniqlar ewjini pütken ulughluqqa chökelmes kim,
Léwini qan qilip kakkuk pighan chekse ghérip ünde?

Yaqangni sök, yéshingni tök qénim deryagha aylansun,
Jimi alem guwah bolsun chimenning yiltizi sende.

(9)

Puchulap külgin ününgde hijringni sen etseng bayan.
Bir sanga mushtaqliqim alem ara bolur ayan.

Köksi chungqur kök déngizning astida yürgen béliq
Wesli imkani pütüp bolghan yunusqa hör makan.

Qismitimni müshkülat kelküni hich qilmas xarab,
Sen méning baghrimda nurdek chayqilip bolsang aman.

Ishqimiz hem mihrimizdin ot bolup yansa zimin,
Kar qilamdu külkimizge bu hayat salghan toghan!?

Mey bolup pishqan ümidning lehzide bir tal chimen,
Qiyghitip duldulliringni qol sozup kelgin janan.

(10)

Biz méngip güllükke kelsek ay méngip yanimgha keldi.
Ol piraqingning oti emdi bu janimgha keldi.

Silkitip sumbul chéchimni eylisem baghrimni qan,
Sen uchurghan izgü qushlar aylinip tarimgha keldi.

Qehritan künler uzap qaldi yiraqta hemmisi,
Mihring uyutqan nur-ziya bu köngül gharimgha keldi.

Yayridim ashiqliqimni peymane eylep dil üchün,
Esh’arlirimning sülkiti qaynighan qanimgha keldi.

Sende bolghach yette iqlim ghulmanlirining berkiti,
Barche xush hid, bar pezilet gül chimen baghimgha keldi.

(11)

Sewrningmu chéki bardur, murad weslingni gül qilghin.
Musheqqet ichre bu janni qara bextingge ul qilghin.

Quruttin paklinip eyyub yuyun’ghan nur-ziya birle,
Köyüshni istiseng shudem aramingni uyul qilghin.

Jarahettek wilildaydu bulaqning közliri, erkem,
Éqishni bilmigenlerni köngül baghida tul qilghin.

Yéshini mey qilip tutqan ghéribning kökside xenjer,
Urulsa sen taman herdem salam birle qobul qilghin.

Jahan yektaliri bilgey chimenning qurdishi ottur,
Meger bilseng bu ömrüngni ishq ehlige qul qilghin.

Bu «chimenistan» – sha’ire chimen’gül awutning qeshqer uyghur neshriyati teripidin 2003-yil 4-ayda neshr qilin’ghan «tash yapraq» namliq shé’irlar toplimidin élin’ghan

* * * * *

Héchkimge démidim

Shu qeder tinich hem rezildur etrap,
Hijranning rengngide mey boldi künler.
Ademler özige tüzgen qanundek,
Güllerning yiltizigha chökmekte ünler.

Közümni bush yumup hayajan bilen,
Qurughan liwimni qanattim güldek.
Sangila aylandi yenila jénim,
Béghimda uchup yürgen yalghuz képinek .

Héchkimge démidim sighin’ghinimni,
Qiyamlar zerdapqa qoshuldi bir-bir.
Xudini bilmestin köyidu qoyash,
Men yene yashashqa könmen axir.

Chidashqa mejbursen tersaliqimgha,
Qushlarmu perwazini élip kétidu.
Kéchining yarisi qalar shu péti,
Bu ömür su dekla éqip ötidu.

Bimalal uzaymen hesretlirimdin,
Baghrimda poreklep échilar kech küz.
Kimkine, bilgüm bar ol zamanlarda,
Yari üchün tayaq yégen bir ming alte yüz!

* * * * *

Mentiqisizliq

Séghindim men séni ghayib perishtem,
Bilimen, senmu hem séghinding méni.
Muzlighan tupraqqa issiq yash töküp,
Kélisen dunyagha men ölgen küni.

Séghinding sen méni mejroh perishtem,
Bilisen, menmu hem séghindim séni.
Sangimu, mangimu natonush lékin,
Qebridin anglan’ghan bowaqning üni.

(sha’irening ”tetür chéqin“ namliq toplimidin)

* * * * *

Bügünmu shundaqla ötüp ketti, hey …

Keng yéyip olturimen éteklirimni ,
Waqitmu shuqeder ketmekte yumshap .
Urulardimighimgha issiq ter hidi ,
Yultuzmuchaqnaydu méhrimdek qanap .

Qiriq birkéche hem kündüzmu ötti ,
Sanaymen barmiqimda künlerni tekrar .
Nawadachöchekke aylansa dunya ,
Oghuzxan tulparigha minetti derhal .

Bir qachqun kéletti darning aldigha ,
Yaki biryalghuz qiz bolatti xanish .
Bügünmu shundaqla ötüp ketti hey …
Tilidim özemge chidam we qarghish .

* * * * *

Noruz shéxida chimenqush

Nawada noruz bir tal gül bolsa,
Échilidu méning qelbimde.
Nawada noruz tamche yash bolsa,
Tökülidu méning bergimge.

Nawada noruz yalghuz qush bolsa,
Qepisimde uxlar bu kéche.
Yarisini püwleymen tiniqlirimda,
Menmu qush bolimen taki tangghiche.

Nawada noruz qara yer bolsa,
Kötüridu yene uyghurni.
Nawada noruz bük orman bolsa,
Danlitidu tümen qurghuyni.

Nawada noruz bir pichaq bolsa,
Yéngisar pichiqi bolar u choqum.
Anarmu yérilidu yürektek axir,
Künlermu-tunlermu peqet bir yutum.

Ashu pichaqta yélim kolaydu qeshqerlik ayal,
Piyaz chanaydu közliri yum – yum.
Étizidin kök téridu köklemdek külüp,
Pichaqning bisida chéchekleydu qum.

Nawada noruz bir tulpar bolsa,
Chulwurini éshimen chachlirim bilen.
Tuyaqliridin tozusa köyükning hidi,
Yüzlirimni tosumen romilim bilen.

Shamal qayriyalmas, hijran pükelmes,
Ishiq yolimizdiki noruz shéxini.
Men sanga démisemmu bilisen belkim,
Néme bilen yughuluq hesret déghini.

* * * * *

Gülber

Gül ‍iding yapraghi yaqut,
Gülber désem küler ‍iding.
Yanlirimda shox kiyiktek,
‍aylinip yürer ‍iding.

Közliringde süzülüp,
Toqquz bulaqning suliri.
Gülberdégende newbahar,
Nale qilatti bulbuli.

Gülber disem bergen gülüng,
Qilghan ‍öyümni baghwaran.
Bextimizning yültuzini ,
Seylane qilghan biz haman.

Pushtimizdin kün törelgen,
‍aymu hem hemra ‍idi.
Gülber disem ‍öchti ‍ünüm,
Gülber séni tupraq yidi.

Ne qilay bu pütmishimge,
Derdubalaler mendidur,
Kirpigingni saye qilghin,
Méning ‍aramim sendidur.

2016.3.15 qeshqer

* * * * *

Barsa kelmes yol

Kishneydu tebi’etke qoshulup illiq,
Eslime körkide qan bolghan yürek.
Yalghuz bir ayaldek yiqildi yerge,
He ene, yénimdila késilgen térek.

Méhrimge séni dep yaghmaqta topa,
Ajayip güzel hem ajayip dehshet.
Bilemsen, mendiki azab hozuri,
Mushu dem térek bolup köklidi ret- ret.

Shundimu chul-chul bolup ketmidim yene,
Sükütni men sendin ögen’gen, jénim.
Baghlirim payxan bolsun, taghlirim qamal,
Yash bolup aqmidim hergiz bir témim.

Shu kéche asmanda séning yultuzung,
Közümdin zulmetni tartqan awaylap.
Issiq bir tuyghuda jughuldaymen, ah !
Sen yene u yolda turghandek shu tap.

Qeghezdek népiz hem quruqtur waqit,
Ishxana ezmekte xiyallirimni.
Shiwirlap baqimen özümge tekrar,
Waz kéchish, irade dégenliringni

Sadamgha shé’ir oqup bergüm kélidu,
Klinton suxanidin chiqidu heywet.
Amalsiz shirediki bir qewet changni,
Sen tutqan qolumda sürtimen ret- ret.

Müshükning tirnaqliri ésimge kélip,
Bir quta siyahni tökimen yerge.
Anilar xatirjem, atilar razi,
Qizini bersila obdan bir erge.

Öyümning ishikidiki qapqara qulup,
Sharaqlap échilar kéchidek goya.
Ot yaqsam ochaqqa chay qaynitay dep,
Ömürlük pighanim qaynaydu chayda.

Chéchimni chuwumay, yalang ayagh pétim,
Chéqilghan eynekke qaraymen illiq.
Dérize tüwide chéchekler timtas,
Jan balam at étip oynighan chiwiq.

Heyranmen, héslirimgha tökidu arman,
U bilip qalghandek könglümdikini.
Baghrimda béliqtek piltinglap turup,
Oquydu sadirning qoshaqlirini.

Paxtining ichide bir tal chogh saqlap,
Künlerni ötküzüsh asanmu emes.
Qushlarning derdini sözliyelmeydu,
Qurughan gül bilen liq tolghan qepes.

Mashina chaqida cheksiz ré’alliq,
Chanalghan yilandek tolghandi yollar.
Kéchining tiniqini yalmaydu yultuz,
Ah , yene mulayim kirishti qollar.

Bu yolda térek yoq, chimlar körünmes,
Yiraqta wilildar kocha chirighi.
Üch ishek harwisi uzidi lerzan,
Kélidu uningdin saman puriqi.

Heyranmen, héslirimgha tökidu arman,
U bilip qalghandek könglümdikini.
Baghrimda béliqtek piltinglap turup,
Oquydu sadirning qoshaqlirini.

Paxtining ichide bir tal chogh saqlap,
Künlerni ötküzüsh asanmu emes.
Qushlarning derdini sözliyelmeydu,
Qurughan gül bilen liq tolghan qepes.

* * * * *

Tiziq

1
Jan parem ,
Sen chida !
Taghlarning derdini ,
Sularning weslini ,
Topining qedrini ,
Hichkim sendek sizelmeydu .
Köklem üchün
Baghrini xun itelmeydu .

Jan parem ,
Menmu chiday !
Kechmishingni ,
Kelmishingni ,
Pütmüshingni ,
Hichkim mendek söyelmeydu .
Bexti üchün yighlap turup külelmeydu .

Jan parem ,
Séni kütiwatimen …
Pilsirat köwrikidin ötiwatimen ,
Yürikimni
Séning qolungda tutiwatimen .

Jan parem
Bu kütüsh
Tashtek éghir emes ,
Yashtek hem chongqur .
Manga dégen gepliringni
Oyludum bir qur….

Sen manga ishen ,
Bu künler
Hergizmu emestur kishen!
Chidaminggha jénimni birey,
Qizil gülge qénimni birey.
Seherdiki ibaditimde ,
Saqliqingni xudadin tiley …

2
Asmaninggha qaridim,
Yultuz bolup taridim.
Séni dep ghunchilighan ,
Güllirimni puridim .

Erkikim
Ishen’gen taghliringda kiyik yatmidi,
Ya birsi özini
Baghringgha kélip atmidi .
Mana emdi
Séni söyginim
Kimlerge bilindi zulmet ?
Etrapimizgha ghewgha patmidi !

Yighliyalmidim,
Küldüm qaqahlap .
Qowurghamni
Birtal-birtaldin
Qoydum yaraqlap.

Chachliringni
Barmiqimda taridim .
Séni dep ötküzgen
Tiziqlirimni sanidim .

Tiniqliring,
Qiliqlirim…
Untuldurdi bizge hemmini .
Közlirimiz qapqara,
Lékin qismet ,
Bextimizni qilalmas qara .

Qaraslidi söngikim ,
Yérilmidi yürikim !
Saqalliq yüzüngge aylandi dunya ,
Arimizdin
Ötüp ketti birtalla oqya …

3
Kétiwatimiz!
Doqmushtiki maylamchi bala,
Döng köwrüktiki sertirach ,
Shiwaq basqan qongurreng tupraq ,
Hemme-hemmisi
Shéwirlidi biz üchün .
Ghaltektiki lengpu mu ,
Lighirlidi biz üchün .
Puxadan chiqqudek
«uh» dédim .
Warqiridim bimalal
Yénimdiki méning lükchikim !!!

Ishiq lerzide
Tonurdiki kök samsisi soyuldi,
Bulaqlarning közlirimu oyuldi.
Yollar manga,
Qizirip pishqan chilandek
Tügülüp yatqan yilandek
…….tuyuldi .

Kétiwatimiz!
Bu qowuqtin kirdim sen bilen,
Öyüngning derizisige qaridim birdem .
Bir qiz güllükte oynawatidu ,
Keynimizge qayrilsaq
Ikki tagh
Baghrimizni arlawatidu …

Berdashliqing
Topa qildi ténimni .
Yighlap turup
Chiqarmidim ünümni .
Kétiwatimiz!
Barche azap
Arqida qaldi…
Taghlarmu,
Tashlarmu,
Chidiyalmay baghrini yardi!!!!!

* * * * *

Séghindim méhirlik tillashliringni

Qushningmu öyi bar qurtningmu hem,
Öyümning tamlirigha qaridim jimjit.
Séghindim méhirlik tillashliringni,
Waqitla yénimdin ötidu ship – ship.

Közümni bosh yumdum kirishti chishim,
Tatliq bir hés bilen kettim jughuldap.
Jenggahtiki attek kishner ré’alliq,
Chéchimni taridim sangila atap.

Bu kütüsh bir ömür kütkinimge teng,
Chachlirim deryadek dolqun yasidi.
Men shundaq raziliq berdim hayatqa,
Peryadim baghrimni kélip qapsidi.

Men burun nelerde yalghuz perishan,
Sen burun nelerde ot bolup yan’ghan.?!
Gunah bolsa emdi séni söyüp qalghinim,
Adem bilen hawaning barliqi yalghan!!!

* * * * *

Mashina közniki chéqilsimu ah

Zimistan qushliri qon’ghan zenjirdek,
Yürekke chirmiship köymekte bir ot.
Jarahet baghridek issiq dunyayim,
Kel ünsiz, muzlighan qollirimni tut.

Yéqimsiz wisaldek külsün tebi’et,
Qar kéchip turayli birdem yanmu yan.
Muhebbet hem nepret késishken demde,
Sarghayghan héslardin sirghimisun qan.

Mashina közniki chéqilsimu ah,
Köz yéshing ümidni qalmisun söyüp.
Men emdi uzaymen xiyalliringdek,
Chünki biz hijran’gha qélishqan könüp.

* * * * *

Kechür, qarlighichim

Choquma eynekni, omaq qarlighichim,
Ussuzluq béreymen alqanlirimda.
Özümni bimalal tashliyalmaymen,
Sen köyüp qarayghan gülxanliringgha.

Yarilan’ghan tumshuqung échishsa sim-sim,
Horlan’ghan tiniqimda qoyaymen püwlep.
Yéshimda yusam ger qanatliringni,
Baghrimdin yulghunup uchuwer örlep.

Kechürgin sen üchün salmaymen uwa,
Boghqum yoq méhrimde erkinlikingni.
Chünki kök asmanla toluq bilidu,
Ah, séning shu qeder yenggillikingni.

* * * * *

Bir tamche nur

Mini élip qachalmas hichkim,
Qumushluqqa ot quyalmas hem.
At minishni ögen’güm kélip,
Yighliwaldim ün sélip birdem.

Qushtek yenggil qushtek omaq men,
Chayning renggi süzüldi asta.
Shor örligen aliqanlarda qum,
Bir tamche nur sanjildi tashqa.

Chipildaydu yamghur yéqimliq,
Tüteklerni qilghanche yeksan.
Anilarning közidiki mung,
Köklimekte bolup bük orman.
Ü
Oynaydighan bala barmu

Su ichide örüm–örüm chach,
Gül bergidek yérildi qat–qat.
Barmiqimda ochum–ochum nur,
Ap’aq tamgha yazimen peryad.

Ögzisi yoq öydin tolun ay,
Qariyalmay bolmaqta chak–chak.
Nemxush putlar silkiner yénik,
Yamghurdiki xiyalgha oxshap.

Kichiklikte yasighan öyüm,
Kélip qaldi yene yadimgha.
Unlirim–qum, séyim–yopurmaq,
Ash étettim balilirimgha.

Külüp sélip özümche ghemkin,
Échiwettim rojeklirimni.
Aynisun dep kéche baghrida,
Chéchiwettim chécheklirimni.

Aq tash, kök tash,
Derya boyi süzük tash.
Séning bilen men adash,
Oynaydighan bala barmu.

Bolmisimu bu jayda bir tagh,
Eks sada yandi ah derhal.
Hayat dégen mushudur belkim,
Ot ichige tashlandi ayal.

Aq tash, kök tash.
Derya boyi süzük tash,
Oynay désem deryada,
Yolum tursa qara tash…

* * * * *

Nozugüm

Nozugum!
Séni chaqirsam
Qomushlar titrep ketti,
Yalang ayagh putlirimgha tiken patti.
Sen yénimgha kelmiding,
Qolungdiki pichaqni qolumgha berding.
Chuwulghan chachlirimiz,
Yirtilghan köynikimiz…
Soghuq shamalda yelpündi,
Közlirimiz yiraqlargha telpündi.

Nozugum!
He…
Özimizche külüshüp kettuq,
Yéshimiz bilen,
Topilarni lay,
Qomushlarni ney ettuq.
Nozugum
Qolliringni mujudum.
Lewlirimni qanighudek chishlidim,
Bir chaghlarda menmu,
Sendek qéchishni,
Sendek köyüshni,
Sendek ölüshni oylaydighan qiz idim!
Atlarning kishneshliri anglandi,
Peryading bilen
Yürek baghrim daghlandi:
«taghdin chüshken lay süni,
Süzüp icher er barmu?
Nozuk bashigha mung chüshti,
Élip qachar er barmu? »

Nozugum!
Qepezde sayraydu méning bulbulum,
Uningmu taghi bar,
Belbéghida pichaq,
Yürikide daghi bar!
Menla échilidighan
Qiyametlik baghi bar…
Méningmu sanga oxshash towlighim kéler!chimen’gül awut shé’irliri
Sehipe:Shé’irlar, Shexisler baha:0 dane 16-03-2016
Chimengul Awut
Kütüsh

Aptapqa qaqlidim yalghuzluqumni,
Qismetning payani köründi timtas.
Sen nede meghrursen ézildi baghrim,
Közümni bosh yumup qildim men qiyas.

Kimlerni yad etting ,kimlerni küttüng,
Méhrimde barliqing bolmaqta ayan.
Aldirash yolni késip ötkensen belkim,
Axirini oylashtin qilimen guman.

Térekler qaraydu manga bek ghemkin,
Boyungdek bir ishench parlaydu yarqin.
Yenila sen aman qalisen jénim,
Tuyuqsiz zéminda yüzberse qirghin.

Mung basqan közliringni esliyeleymen,
Sen chuqum öyüngdin chiqqan lawuldap.
Mana yene bir kün ötti ming teste,
Yultuzlargha qoshuldum yolunggha qarap !

* * * * *

Gülber

Gül ‍iding yapraghi yaqut,
Gülber désem küler ‍iding.
Yanlirimda shox kiyiktek,
‍aylinip yürer ‍iding.

Közliringde süzülüp,
Toqquz bulaqning suliri.
Gülberdégende newbahar,
Nale qilatti bulbuli.

Gülber disem bergen gülüng,
Qilghan ‍öyümni baghwaran.
Bextimizning yültuzini ,
Seylane qilghan biz haman.

Pushtimizdin kün törelgen,
‍aymu hem hemra ‍idi.
Gülber disem ‍öchti ‍ünüm,
Gülber séni tupraq yidi.

Ne qilay bu pütmishimge,
Derdubalaler mendidur,
Kirpigingni saye qilghin,
Méning ‍aramim sendidur.

2016.3.15 qeshqer

* * * * *

Barsa kelmes yol

Kishneydu tebi’etke qoshulup illiq,
Eslime körkide qan bolghan yürek.
Yalghuz bir ayaldek yiqildi yerge,
He ene, yénimdila késilgen térek.

Méhrimge séni dep yaghmaqta topa,
Ajayip güzel hem ajayip dehshet.
Bilemsen, mendiki azab hozuri,
Mushu dem térek bolup köklidi ret- ret.

Shundimu chul-chul bolup ketmidim yene,
Sükütni men sendin ögen’gen, jénim.
Baghlirim payxan bolsun, taghlirim qamal,
Yash bolup aqmidim hergiz bir témim.

Shu kéche asmanda séning yultuzung,
Közümdin zulmetni tartqan awaylap.
Issiq bir tuyghuda jughuldaymen, ah !
Sen yene u yolda turghandek shu tap.

Qeghezdek népiz hem quruqtur waqit,
Ishxana ezmekte xiyallirimni.
Shiwirlap baqimen özümge tekrar,
Waz kéchish, irade dégenliringni

Sadamgha shé’ir oqup bergüm kélidu,
Klinton suxanidin chiqidu heywet.
Amalsiz shirediki bir qewet changni,
Sen tutqan qolumda sürtimen ret- ret.

Müshükning tirnaqliri ésimge kélip,
Bir quta siyahni tökimen yerge.
Anilar xatirjem, atilar razi,
Qizini bersila obdan bir erge.

Öyümning ishikidiki qapqara qulup,
Sharaqlap échilar kéchidek goya.
Ot yaqsam ochaqqa chay qaynitay dep,
Ömürlük pighanim qaynaydu chayda.

Chéchimni chuwumay, yalang ayagh pétim,
Chéqilghan eynekke qaraymen illiq.
Dérize tüwide chéchekler timtas,
Jan balam at étip oynighan chiwiq.

Heyranmen, héslirimgha tökidu arman,
U bilip qalghandek könglümdikini.
Baghrimda béliqtek piltinglap turup,
Oquydu sadirning qoshaqlirini.

Paxtining ichide bir tal chogh saqlap,
Künlerni ötküzüsh asanmu emes.
Qushlarning derdini sözliyelmeydu,
Qurughan gül bilen liq tolghan qepes.

Mashina chaqida cheksiz ré’alliq,
Chanalghan yilandek tolghandi yollar.
Kéchining tiniqini yalmaydu yultuz,
Ah , yene mulayim kirishti qollar.

Bu yolda térek yoq, chimlar körünmes,
Yiraqta wilildar kocha chirighi.
Üch ishek harwisi uzidi lerzan,
Kélidu uningdin saman puriqi.

Heyranmen, héslirimgha tökidu arman,
U bilip qalghandek könglümdikini.
Baghrimda béliqtek piltinglap turup,
Oquydu sadirning qoshaqlirini.

Paxtining ichide bir tal chogh saqlap,
Künlerni ötküzüsh asanmu emes.
Qushlarning derdini sözliyelmeydu,
Qurughan gül bilen liq tolghan qepes.

* * * * *

Tiziq

1
Jan parem ,
Sen chida !
Taghlarning derdini ,
Sularning weslini ,
Topining qedrini ,
Hichkim sendek sizelmeydu .
Köklem üchün
Baghrini xun itelmeydu .

Jan parem ,
Menmu chiday !
Kechmishingni ,
Kelmishingni ,
Pütmüshingni ,
Hichkim mendek söyelmeydu .
Bexti üchün yighlap turup külelmeydu .

Jan parem ,
Séni kütiwatimen …
Pilsirat köwrikidin ötiwatimen ,
Yürikimni
Séning qolungda tutiwatimen .

Jan parem
Bu kütüsh
Tashtek éghir emes ,
Yashtek hem chongqur .
Manga dégen gepliringni
Oyludum bir qur….

Sen manga ishen ,
Bu künler
Hergizmu emestur kishen!
Chidaminggha jénimni birey,
Qizil gülge qénimni birey.
Seherdiki ibaditimde ,
Saqliqingni xudadin tiley …

2
Asmaninggha qaridim,
Yultuz bolup taridim.
Séni dep ghunchilighan ,
Güllirimni puridim .

Erkikim
Ishen’gen taghliringda kiyik yatmidi,
Ya birsi özini
Baghringgha kélip atmidi .
Mana emdi
Séni söyginim
Kimlerge bilindi zulmet ?
Etrapimizgha ghewgha patmidi !

Yighliyalmidim,
Küldüm qaqahlap .
Qowurghamni
Birtal-birtaldin
Qoydum yaraqlap.

Chachliringni
Barmiqimda taridim .
Séni dep ötküzgen
Tiziqlirimni sanidim .

Tiniqliring,
Qiliqlirim…
Untuldurdi bizge hemmini .
Közlirimiz qapqara,
Lékin qismet ,
Bextimizni qilalmas qara .

Qaraslidi söngikim ,
Yérilmidi yürikim !
Saqalliq yüzüngge aylandi dunya ,
Arimizdin
Ötüp ketti birtalla oqya …

3
Kétiwatimiz!
Doqmushtiki maylamchi bala,
Döng köwrüktiki sertirach ,
Shiwaq basqan qongurreng tupraq ,
Hemme-hemmisi
Shéwirlidi biz üchün .
Ghaltektiki lengpu mu ,
Lighirlidi biz üchün .
Puxadan chiqqudek
«uh» dédim .
Warqiridim bimalal
Yénimdiki méning lükchikim !!!

Ishiq lerzide
Tonurdiki kök samsisi soyuldi,
Bulaqlarning közlirimu oyuldi.
Yollar manga,
Qizirip pishqan chilandek
Tügülüp yatqan yilandek
…….tuyuldi .

Kétiwatimiz!
Bu qowuqtin kirdim sen bilen,
Öyüngning derizisige qaridim birdem .
Bir qiz güllükte oynawatidu ,
Keynimizge qayrilsaq
Ikki tagh
Baghrimizni arlawatidu …

Berdashliqing
Topa qildi ténimni .
Yighlap turup
Chiqarmidim ünümni .
Kétiwatimiz!
Barche azap
Arqida qaldi…
Taghlarmu,
Tashlarmu,
Chidiyalmay baghrini yardi!!!!!

* * * * *

Séghindim méhirlik tillashliringni

Qushningmu öyi bar qurtningmu hem,
Öyümning tamlirigha qaridim jimjit.
Séghindim méhirlik tillashliringni,
Waqitla yénimdin ötidu ship – ship.

Közümni bosh yumdum kirishti chishim,
Tatliq bir hés bilen kettim jughuldap.
Jenggahtiki attek kishner ré’alliq,
Chéchimni taridim sangila atap.

Bu kütüsh bir ömür kütkinimge teng,
Chachlirim deryadek dolqun yasidi.
Men shundaq raziliq berdim hayatqa,
Peryadim baghrimni kélip qapsidi.

Men burun nelerde yalghuz perishan,
Sen burun nelerde ot bolup yan’ghan.?!
Gunah bolsa emdi séni söyüp qalghinim,
Adem bilen hawaning barliqi yalghan!!!

* * * * *

Mashina közniki chéqilsimu ah

Zimistan qushliri qon’ghan zenjirdek,
Yürekke chirmiship köymekte bir ot.
Jarahet baghridek issiq dunyayim,
Kel ünsiz, muzlighan qollirimni tut.

Yéqimsiz wisaldek külsün tebi’et,
Qar kéchip turayli birdem yanmu yan.
Muhebbet hem nepret késishken demde,
Sarghayghan héslardin sirghimisun qan.

Mashina közniki chéqilsimu ah,
Köz yéshing ümidni qalmisun söyüp.
Men emdi uzaymen xiyalliringdek,
Chünki biz hijran’gha qélishqan könüp.

* * * * *

Kechür, qarlighichim

Choquma eynekni, omaq qarlighichim,
Ussuzluq béreymen alqanlirimda.
Özümni bimalal tashliyalmaymen,
Sen köyüp qarayghan gülxanliringgha.

Yarilan’ghan tumshuqung échishsa sim-sim,
Horlan’ghan tiniqimda qoyaymen püwlep.
Yéshimda yusam ger qanatliringni,
Baghrimdin yulghunup uchuwer örlep.

Kechürgin sen üchün salmaymen uwa,
Boghqum yoq méhrimde erkinlikingni.
Chünki kök asmanla toluq bilidu,
Ah, séning shu qeder yenggillikingni.

* * * * *

Bir tamche nur

Mini élip qachalmas hichkim,
Qumushluqqa ot quyalmas hem.
At minishni ögen’güm kélip,
Yighliwaldim ün sélip birdem.

Qushtek yenggil qushtek omaq men,
Chayning renggi süzüldi asta.
Shor örligen aliqanlarda qum,
Bir tamche nur sanjildi tashqa.

Chipildaydu yamghur yéqimliq,
Tüteklerni qilghanche yeksan.
Anilarning közidiki mung,
Köklimekte bolup bük orman.
Ü
Oynaydighan bala barmu

Su ichide örüm–örüm chach,
Gül bergidek yérildi qat–qat.
Barmiqimda ochum–ochum nur,
Ap’aq tamgha yazimen peryad.

Ögzisi yoq öydin tolun ay,
Qariyalmay bolmaqta chak–chak.
Nemxush putlar silkiner yénik,
Yamghurdiki xiyalgha oxshap.

Kichiklikte yasighan öyüm,
Kélip qaldi yene yadimgha.
Unlirim–qum, séyim–yopurmaq,
Ash étettim balilirimgha.

Külüp sélip özümche ghemkin,
Échiwettim rojeklirimni.
Aynisun dep kéche baghrida,
Chéchiwettim chécheklirimni.

Aq tash, kök tash,
Derya boyi süzük tash.
Séning bilen men adash,
Oynaydighan bala barmu.

Bolmisimu bu jayda bir tagh,
Eks sada yandi ah derhal.
Hayat dégen mushudur belkim,
Ot ichige tashlandi ayal.

Aq tash, kök tash.
Derya boyi süzük tash,
Oynay désem deryada,
Yolum tursa qara tash…

* * * * *

Nozugüm

Nozugum!
Séni chaqirsam
Qomushlar titrep ketti,
Yalang ayagh putlirimgha tiken patti.
Sen yénimgha kelmiding,
Qolungdiki pichaqni qolumgha berding.
Chuwulghan chachlirimiz,
Yirtilghan köynikimiz…
Soghuq shamalda yelpündi,
Közlirimiz yiraqlargha telpündi.

Nozugum!
He…
Özimizche külüshüp kettuq,
Yéshimiz bilen,
Topilarni lay,
Qomushlarni ney ettuq.
Nozugum
Qolliringni mujudum.
Lewlirimni qanighudek chishlidim,
Bir chaghlarda menmu,
Sendek qéchishni,
Sendek köyüshni,
Sendek ölüshni oylaydighan qiz idim!
Atlarning kishneshliri anglandi,
Peryading bilen
Yürek baghrim daghlandi:
«taghdin chüshken lay süni,
Süzüp icher er barmu?
Nozuk bashigha mung chüshti,
Élip qachar er barmu? »

Nozugum!
Qepezde sayraydu méning bulbulum,
Uningmu taghi bar,
Belbéghida pichaq,
Yürikide daghi bar!
Menla échilidighan
Qiyametlik baghi bar…
Méningmu sanga oxshash towlighim kéler!
Ichimdiki otni bir u biler,
Bir allah biler:
«yalghuz kéyik taghda qaldi,
Kün chüshkidek yer barmu?
Bu qismetni igem saldi,
Ép qachqudek er barmu»
Nozugum!
Atlarning kishneshliri anglandi,
Hesretlirim hesritingge baghlandi.

————————————————————————

 

Kommentar verfassen

Trage deine Daten unten ein oder klicke ein Icon um dich einzuloggen:

WordPress.com-Logo

Du kommentierst mit deinem WordPress.com-Konto. Abmelden /  Ändern )

Facebook-Foto

Du kommentierst mit deinem Facebook-Konto. Abmelden /  Ändern )

Verbinde mit %s