Rohiy Qehetchilikke Duchar Bolghan Bir Milletke Xitap!

Insan qarni achliqqa 7 kün berdashliq béreleydu.Ozuqluq yétishmigen, dayim qursiqi toyghidek yémek yéyelmeydighan namratlarni körüwatimiz.Ularning émont küchi ajizlap tiz sürette shexsiy yaki kolliktip qirilip kétidu.Insanning émont küchini ashuridighan élimintlarning biri vitamin.Vitamén dégen bilenla ish pütmeydu.Vitaminning A din Z giche bolghini bar.C eng muhimlirining biri.émont küchi ajizlap ketkenlerning turuqi ademge oxshimaydu.Tolimu qorqunchluq.

Rohiy jehettin échirqap kétishmu maddy jehettin échirqap kétishke oxshaydu.Undaq bolsa insan oghli meniwiy achliqqa qanche kün berdashliq béreleydu?!Yeydighan nerse peqet yoq bolsa topa yise bilidu.Emma meniwiy ozuqluq yétishmise, yaki pütünley yoq bolsa uning aqiwiti wabadinmu yaman.Ach qalghan kishi 7 kün berdashliq béreleydiken, emma meniwiy achliqqa 7 saetmu berdashliq bergili bolmaydu.Eger adem tamaq yémise 7 kündin kéyin, meniwiyet yétishmise 7 saettin kéyin ölidu.Maddiy achliq meniwiy achliqtin yaxshi bolup ölüpla tügüshidighan gep.Emma 7 saettin kéyiinki meniwiyetning ölüshi intayin échinishliq bolup, bu démek exlaq, wijdan, ghurur, iman, itiqat, muhabbet we nepret tuyghusini yoqutup, halal bilen haramni periq qilalmastin bir esirge yéqin ittek sörülüp yashash dégenlik bolidu!

Meniwiyiti ölgen insanlarning neziride weten, millet, qérindash we dost chüshenchisi bolmaydu.Ularning neziride iman, itiqat, xuda, ölüm, jennet we duzaq yoq!Ular kawap bilen polo üchün hemme töshüktin ötüdu…Hemme bazarning qazinida qaynaydu.Millitimizde meniwiyiti ölgenlerning sani hemmidin köp bolup, ular bu jehette meniwiyiti saghlam kishilerni késel deydighan derijige yetken.

Mana bu tereptin qarighanda biz Uyghurlar alla burun meniwiy échirqash dewrige kirip bolduq! Eger hayat qalghan bolsaq bügünkilerning yaki gheyri resmiy küchlerning sewebidin emes, tarixta ejdatlirimiz yaratqan shanliq medeniyetning yoshurun iniritsiyisidin boliwatqan bolishi mumkin.Biz Uyghurlar meniwiy ozuqqa Somalidiki namratlar nangha ihtiyaj bolghandek muhtaj boliwatimiz.Heptiyektin sawadimizni chiqirip, besh waq namaz oqup, 32 pare quraniy kerimni sudek yadilap kéyinki ikki yüz yilni qara basqandek ötküziwettuq! Démek hayatliq üchün kéreklik bolghan vitaminning bir xilidin her küni qursaq étilip ketküdek yigen bilenmu ish pütmeydiken.

Shuninggha qarighanda hayatliq, ölüm, madda, roh, milliyet we meripet heqqidiki chüshenchillirimizge téxiche ottura esir zéhniyiti hükmaranliq qiliwétiptu.Bizni düshmen emes, özimiz halak qiliwétiptuq.Biz özimizdin özimiz:
Siler yashash üchün téxiche polo bilen kawap yepla yürüwatamsiler?!
Siler téxiche kawap bilen polo yiyish üchünla oquwatamsiler?!
Siler téxiche kawap bilen polo yiyish üchünla xizmet qiliwatamsiler?!
Siler téxiche kawap bilen polo yiyish üchünla toy qiliwatamsiler?!
Siler téxiche kawap bilen polo yiyish üchünla aile quruwatamsiler?!
Siler téxiche kawap bilen polo yiyish üchünla bala béqiwatamsiler?!
dep soraydighan waqit alla burun yétip kelmidimu?!

Eger yashashtiki ghayenglar peqet kawap bilen polo bolup qalghan bosa halinglargha way!

Bundin kéyin yer sharida insanlar uyaqta tursun, haywanlarningmu qarni ach qalmaydu.21-yüz yil biz üchün jismaniy achliqni emes, rohiy achliqni toyghuzush esiridur! Millitimizning rohiy tarixta hichqandaq millette körülüp baqmighan derijide échirqap ketti.Bizning rohiy bayliq ishlepchiqiridighan dewlitimiz yoq.Emma medeniyet sahimizde ghayet zor miqdardiki rolini jariy qilduralmaywatan ölük mehsulat(Iqtisas igilliri)lirimiz bar.

Bir Yaponiyedila 300 ge yéqin doktur yétiship chiqti.Ulargha oxshaydighanlarning hemmisining sani 300, 000gha yétishi mumkin.Biz meniwiy jehettiki échirqash we qehetchilikning aldini élip, milletning rohiy jehettin gumran bolup kétishining aldini élish üchün, yoqarqi kalampay qoshundin paydilinishning yollirini keship qilishimiz kérek.Polo bilen kawap bolmisimu ölüp qalmaymiz.El-Farabiydek, Yüsüp Has Hajiptek, Elshir Nawayidek meshhur zatlarni yétishtürgen bu millet yene shuninggha oxshaydighan perzentlerni tughalaydu.

Bilimdarlirimiz tekshürüp tetqiq qilish, dewletsiz teshkillinishke qarap yüzlünüsh, bar bolghan herqandaq imkaniyettin paydilinip, jimjit dawarang qilmay, bashni ichige tiqip heriket qilish, ewlatlardin ilmiy qoshun yitildürüshke jiddiy köngül bölüsh, teshkillesh, pütün saheler boyinche chiqish yoli xeritisini sizishqa pidayi bolup qatnishish lazim.Ilim-penning we xelqara ijtimayi penlerning tereqqiyati üchün biz uyghurlar bolmisaqmu öz ritimi boyinche kétiwéridu.

Wetinimizdin yat dewletlerge köchken qérindashlirimizning meniwiy jehette millitimizdin yatliship kétishi, bilim we medeniyet sewiyisining barghanche chékinip kétishi, erkin-hür dunyadin behir alalmay, yashash muhitining barghanche tariyip kétishi méni intayin ümüdsizlendürdi.Wetendiki qérindashlarni we bularni qoghdap qélish bir-qanche kishiningla wezipisi bolmastin, shu dewirde yétiship chiqqan ziyalilarning ortaq wezipisi bolushi kérek! Nurghun qérindashlirimiz oqup diploma alghandin kéyinmu ailiwiy jahandarchiliq ishi bilen bolup kétiwatidu.Deslepte xizmet tapimen dédi, kéyin öylinimen, dédi,uningdin kéyin balam tughuldi, dédi, uningdin kéyin mashina alimen, dédi, uningdin kéyin wetenge bir bérip kéliwalay, dedi.Uningdin kéyin öy alimen dewatidu.Milliy dawayimiz ularni terbiligenge layiq menpeetlinelmidi?!Bichare xelqimiz chet-elde oquwatqan perzentliridin némilerni kütken bolghiydI?!

Men 13 yildin béri Awropada yashawatimen, balayi apet astida qalghan mezlum xelqimiz üchün bir chiqish yoli izdep waqtimni, zihnimni, iqtisadimini yétishtürelmey kétimen.Hazirghiche özemnila oylap bésip oqughan bolsam, bir-ikki aliy mektepning diplomasini élip bolghan bolattim.Emma rehimsiz riyalliqqa taqabil turush üchün millitimiz milyonlighan pidakar insanlargha ihtiyaj tuyghanda xatirjem shexsiy kélichigim üchün waqit ajritalmidim.

Bir küni Awropada oquwatqan bir dostum:Séni chüshinimen.Emma millet sendek ikki tok-tok ademning qiliwatqan bu ishliri bilen azat bolmaydu.Ailengni, balliringni, özengni oyla!, dédi.Men:Sen shunche yiraqtin hür dunyagha kelip nahayiti köp bilim alding, yene oquwatisen.Insanning bilimi ashqanche heq-naheq tuyghusi küchiyidu.Rastingni dep baqe, nimishqa oquysen?!-dédim.U:Insaniyetke bexit yaritish üchün,-dédi.Men séning ata-anang, qérindahliring we qewming haywanning künini körüwatidu.Ular insan emesmu?!-dédim achchiq külüp.
Toghra toxtimay ügünishimiz kérek, toxtimay mewjutluqimizni qoghdishimiz kérek.Bilim pul tépish, qursaq toyghuzush yaki rahet-paraghet üchünla bolghan bolsa, bu heqiqiten échinishliq bolup qalidu.Bilimlik bolush héchqachan meniwiy acharchiliqning axirlashqanliqidin, rohiy qehetchilikning yoqalghanliqidin dérek bérmeydu.

Elbette yaxshiraq bir xizmetke orunlushush muhim, purset tépip, bar imkanlarni muhtaj millitimiz üchün xizmet qilidurush uningdinmu muhim.Hemme adem binagha ot kétiwatsa xiyalida yoq, otning némilikini tetqiq qilish bilen bolup ketse, netije chiqquche adem ölüp, mal-mülükke ziyan bolidighan ish chiqidu. Nurghun tonushlirim bar bilimlik emma ölük mehsuklat!Ularning sayisi weten-milletke emes xotuni we ballirigha, iri yaki tuqqanlirigha chüshidu.Bu yéterlik emes.Millitimizning mawjutluqi üchün zadiche polo bilen kawapqa emes, bügünki mushundaq yaman peyitlerde millitimiz üchün eng paydiliq bolghan chaghdash pen-téxnika bilimliri, pelesepe we zamaniwiy sennetke téximu ihtiyajimiz bar! Biz muskullirimizning emes, pikirimizning tereqqiyatigha ihtiyajliq!(K.Atahan)

21.11.14 Gérmaniye