Autori: Mehmet Imin Hezret

 

Qehrimanlar dunyagha köp kelmeydu
Kelgenliri ölümsizdur,ölmeydu
Qehrimanlar parchilaydu düshmenni
Öz xelqini jem qilidu,bölmeydu

Bu rubayini 10 yil burun yazghan idim.qehrimanlirining beziliri tughulup, beziliri ana qosighida yoq qilin’ghan bir milletning perzenti bolush supitim bilen,qehrimanlargha bolghan séghinish hesiritidin sewdayi -sersan bolghan bir ashiqmen. Peqetla qehrimanlarni koyleshtin bashqa hichbir xiyal eqlimge kelmeydu. Chunki bir milletning erkinligi qehrimansiz qolgha kelmaydu. Qehrimansiz millet, zillet basqan millettur

Xelqler erkinlikning,diyarlar qehrimanliqning hesriti ichide yashaydu. Erkinlik, qehrimanning himayisige muhtaj. Qehrimanliq pidakarliq telep qilidu

Insan rohining oksigéni erkinlik,ozuqi söygüdur.insan balisining erkinlik we söygüge érishishi yolida,milletlerning qehrimanlargha éhtiyaji bar

Bir milletning wetinige düshmen qedem basqan waqittin bashlap, u milletning qehrimanliri otturigha chiqishqa bashlaydu

Bir milletning heqiqi milli xaraktéri,u milletning wetini düshmen ishxali astida qalghanda ashkarilinidu

Milliy bayriqi yiqilghan esir milletler arisida qehrimanlar taghlardiki almas tashtek azilidu,xa’inlar deryadiki tashtek köpiyidu

Alla,ziyalilargha bilim we shohret, baylargha pul – muluk, yoqsullargha weten soygusi bergen

Her qandaq bir ochi,ow itigha itni,ow bürkütige bürkütni owlitalmaydu.chünki,ular öz neslining göshini yémeydu.owchilar teripidin ma’ash dep atalghan tasma bilen boyni baghlinip , öz neslini owlashqa sélin’ghan insanlarda ow iti, ow bürkütige oxshash sezgurluk,öz méhnitige tayinip jan baqidighan qabiliyet yoqtur.ular,aldigha ekélin’gen göshning öz qérindashlirining göshi ikenlikini,ichiwatqan sharaplirining qérindashlirining qan, köz yashliri ikenlikini bilmeydu.xuddi paltining sépi ormanning késilip kétishige özining sewebchi bolghanlighini bilmigenligige oxshash

Wetini asminida düshmen bayriqi lepildep turiwatqan bir shara’itta,saz chélip,usul oynap charchimaydighan xelqlerni körginingizde ghelitilik his qilmang.esli ghelite we qorqunuchluq bolghini,bu xelqlerge mensup bir qisim kishilerning,müstemlikichiler bilen birlikte, u xelqni qoghdash yolida shéhit bolghan qehrimanlarning béshini meydanlarda putbol topigha oxshash tipip oynashliridur

Azatliqqa changqap ketken,biraq azatliq üchün atlinish jasaritini yoqatqan xelqlerning rohini esir alghan amil,qorqunchaqliqtur. Qorqunchaqliq yuqumluqtur,hetta halak qilghuchi wabadur.qehrimanliq bu waba tarqalghan yerlerni dizimpiksiye qilghuchi doridur

Qorqup yashashning azabi ölümdin yaman

Qorqunchaqlar ghururini yoqutush bedilige azab ichide yashashni hayat dep chüshinidu

Ghurur, shan-sherep qoghdalmighan yerlerde satqinlarning nesli köpeygen bolidu.
Satqinlar seltenet qurghan yerlerge bir nezer séling; Köridighiningiz, bozek we qorqunchaq qowmining öz’ara boghushup, halsiz we nimjan bolup qalghan tirikler mazarlighidur

Adette qehriman bilen qorqunchaqni qandaq ayrighili bolidu?
Qehrimanlar düshmenning, qorqunchaqlar qérindishining yaqisigha ésilidu

Qehrimanlar özlirining ölümini emes,bashqilarning hayatini oylighuchilardur
Qehrimanlar,xelqini kuch- qudret bilen, qorqunchaqlar pitne- gheywet bilen qorallandurushqa aldiraydu

Qehrimanlarni eng azaplaydighini; Sap,amma qulluq turmushigha öginip qalghan oz qewmining asta-asta qamchidin xoshlan’ghuchi ishek,boyundurighigha ashiq höküzlerge aylinip qalghan échinishliq ehwalidur

Qehrimanlar, bir jem’iyetning ümid we shepqitidin tughulidu. Kélechekke ümit, bir-birige shepqet tügep ketken jem’iyetni ümit, shepqet énérgiyisi bilen teminligüchiler yenila qehrimanlardur.

Qorqunchaqlarni kéchining qarangghuluqi dések, qehrimanlar u qarangghu kichide parlighan yültüzlardur
Tarqaqliqning esli menbesi __ qorqunchaqliqtur

Qorqunchaqlarningmu,hesetxorlarningmu,munapiqlarningmu,xa’inlarningmu… ortaq düshmini-qehrimanlardur.emma, qehrimanlar, doshmenni jeng meydanlirida izdeydu

Qehrimanlarning weten üchün jan bérish shija’iti __ allahning sowghisidur

Iman bar yürekte qorqunchaqliq, qorqunchaqliq bar yürekte iman bolmaydu

Qorqunchaqlar imansizliqlirini, wijdansizliqlirini aqlash üchün qehrimanlarni “telwe”dep eyibleydu. Erkinlik yolida bérilgen bedellerni, zalim düshmenning qanxorlighidin emes, qehrimanlarning “telwe”ligidin köridu

Héchkim, özining qorqunchaqlighidin maxtanmaydu. Chünki, qorqunchaqliq eyibtur. Biraq qorqunchaqlar bahane tapsila qehrimanlarni eyiblesh arqiliq özlirining gunahkar wijdanini rahetlitish üchün térishidu.

Qorqmas yürekke ige bolush, tirishchanliq bilen özleshtürgili bolidighan bilimge oxshimaydu. U, anidin baligha süt bilen ötidighan érsiyet amilidur

Yolwastin-shir, müshüktin-aslan tughulidu. Yolwasqa egeshkenler shirning, qoygha egeshkenler quzining xuyini alidighanlighimu bir heqiqettur

Yolwaslar owni özi owlaydu. Yashighan taghlarni bashqilarning igelliwélishigha yol qoymaydu müshük, ömür boyi yaqa-bulunglarda bashqilardin éship qalghanlarni yep jan baqidu. Kim bez berse,uni xujayinim,dep bilidu.

Nadanliq we qorghunchaqliqtin kélip chiqqan bash-bashtaqliq, bezi milletlerning qulluq zenjirige baghlinishigha, bezi milletlerning yoqilishigha sewep boldi

Azat, musteqil yashawatqan milletlerning nurghun qehrimanliri ölgen bolsimu, ularning qehrimanliqliri u millet bilen barawer yashawatidu. Chünki, qehrimanlar ölsimu, qehrimanliq ölmeydu

Erkinlikini her dayim köz qarchughidek qoghdighan we erkin yashap kelgen xelqlerni,hich bir diktator hakimiyetning boy sunduralishi mumkin emes.jandin kéchishke razi,amma erkinliktin kéchishke razi bolmaydighan insanlardin terkip tapqan millet qehriman millettur

Mehkum insan’gha hayatni söydürgen eng muhim amil__ erkinlik arzusidur. Arzuni rialliqqa aylandurush üchün mihnet, bedel lazim. Eng köp bedel we yüksek sadaqet, eng qiyin imtihan otkellirdin otkuzgendin kéyin,tebessumluq yüzini körsetken ashiqning ismi erkinliktur.u, qedirlenmigen,qoghdiyalmighan yerdin kétip qalidu

Azatliqqa hemmeylen telpünidu. Biraq q azatliq birla qehriman’gha telpünidu

Düshmen köz yéshi tökken’ge qoyalmighinigha oxshash, gheywet-shikayet qilghan bilenmu yoqalmaydu

Bowaqlar yiqilmay méngishni öginelmeydu. Meghlup bolmay turup, ghelibe qilishning sirlirini ögen’gili bolmaydu.yéngilmes boksér chimpiyonlirining ghaliplighi; Ularning minglarche qétim yéngilishi, milyonlarche qétim mush yéyishi bedilige kelgen

Ghalibiyet, küchi bolghan’gha emes, étiqadi bolghan’gha mensuptur

Milli ghurur, milli qehrimanliq, milli birlik rohidin mehrum milletlerning zulum kürishi, kemsitilishi we xarlinishigha aldi bilen u milletning özi jawabkar bolishi lazim.allah héchbir xelqqe orunsiz azab bergen emes

Bir chong millet, esir bir kichik milletke ich aghritip, uni azat qilip qoyghanliqi téxi tarixta körülmidi. Munqerz milletning azatlighi, u millet qehrimanlar qoshunining shija’itige baghliq.

Qorqmas yürek ezimet bolush démek; Özini waqitsiz ölümge étip halak bolush dégenlik emes. Belki, ghaye yolida qet’iy, soghuqqan, tewrenmes, sewirchan, mentiqliq bolush, küch we eqilni orunluq we toghra serip qilish démektur

Erkinlikke telpün’gen mezlum milletning qehriman awan’gartliri üchün éytqanda, qorqmasliq-peqetla ölümdin, düshmendin, xéyim-xeterdin qorqmasliq depla chüshünülmesligi lazim. Eng muhim bolghini, öz millitining ichki qismidiki nadanliq, chéchilangghuluq, qorqunchaqliq, boshangliq, men-menchilik, öz qehrimanlirigha bolghusi xata chüshenche, pitne-pasat, wapasizliq, haqaret, hetta süyiqest…lerdin qorqmasliq heqiqi qehrimanlarda bolushqa tigishlik pezilettur

Qehrimanlar kuch-quwwetni düshmen’ge bolghan ghezep-neprettin emes, öz xelqige bolghan söygü-sadaqettin alidu. Chunki, nepret otkunchi, soygu ebididur

Insanlarni yaritish allahqa mensup, biraq, tirik insanlarning ölgen rohini tirildürüsh we janlandurush u millet qehrimanlirining ishidur

Esirge aylan’ghan xelqlerning put-qolidiki koyza-kishenni chiqirish bilenla ularni azatliqqa chiqarduq dep hésaplighili bolmaydu.heqiqi azatliq,ularning rohigha sélin’ghan koyza-kishenleri chiqarghandin kiyin emelge ashqan bolidu.qehrimanlar,qaysi ishning eng muhim we baldur qilishqa tigishlik bolghanliqini idrak qilalaydighan sezgürlüki bolghanlardur

Tömür qepesler ichide qalghan, hoquq, erkinlik we barliq ixtisadi imkanlardin mehrum, rohi chüshken, exlaqi buzulghan, qorsaq toyghuzushni bext dep bilidighan, bir-birini azarlashni köngül échish hésablaydighan, pütün bu bexitsizliklerning menbesi bolghan zalimning bir qétimliq tebessumi bilen, ömür boyi chekken azab-oqubetlirini untup kétidighan xelqlerningmu qehrimanliri bar

Beziler, halsizlinip yiqilghan qehrimanlarning üstige dessep ötüp “qutquzghuchi”körün’gen zalimning éteklirini söyidu. Heqiqi qehriman, ene shundaq chaghda öz ghururini ayaq asti qilghanlargha emes, ularning insaniy xususiyitini, insaniy qimmitini yoqutushqa sewepchi bolghan tüzüm we bu tüzümni yaratqan zalimlargha nepret qilidu.

Qehrimanlar, hiliger düshmendin xelqini, nadan xelqidin özini qoghdashni bilidighan zirek,jasaret we eqil igisidur

Qorqunchaqliq, yüz yillap asaret astida qalghan xelqlerde shekillinidighan iritsiyet kiselligidur

Qorqunchaqliqtin,xa’inliq tughulidu.qorqunchaqliq we qisqa yoldin katta menpietlerge érishish üchün, öz wijdanini,öz qoli bilen öltürüwetkenler,özlirini “eqilliq”, hayatning “yoli”ni bilidighan , qehrimanlarni “eqilsiz”, “axmaq” hésablaydu

Heqiqet görge kömülgen jem’iyette, kéche – kündüzdek, kündüz _ kéchidek shekilge kirgenlikini peqet qehrimanlarla köreleydu

Padining qotan’gha solunishi normal ehwal.taghdiki yolwaslarning qepezlerge solinip, haywanatlar baghchisida körgezmige qoyulishi, qehrimanliqqa qilin’ghan eng éghir haqarettur

Yolwaslarni uzun zaman ach qoyup, özige bolghan ishenchini, hayatqa bolghan ümidini tamamen yoqutup, muhtaj halgha keltürüp sirikchilerning oynitishi __ qehrimanliqqa qilin’ghan qebih exlaqi jinayettur.

Insanni heyran qalduridighini; Sirikchining yolwasni mulayim qozigha aylandurghanlighi emes, belki, yolwasning oz wujudidiki kuch-quwwetning hich qachan azaymighanlighini,tomurida éqiwatqan qanning yenila sap turuwatqanliqini,iritsiyitining özgermigenlikini xatirliyelmes halgha kélip qalghanliqidur

Tomurlardin qan,bulaqlardin su aqidu

Tang atmaydighan kiche,oyghanmaydighan roh yoqtur

Yéngilish _ meghlup bolush, ölüsh _ yoqulush emes

Bir milletni qorshawgha alghan ölüm chembiri tarayghansiri, u millet aniliri shunche köp qehriman perzent toghushqa bashlaydu

Men kiche jim-jitlighida olturup qehrimanliq hékayisini yiziwatqinimda,weten baghrini süyüp,wetenning manga tonush hidini ilip kelgen shamallar,qolighimgha shundaq dep pichirlidi; ”- weten mendin shu sözlerini iwetti;- u yüksek taghlarni,mining üchün küresh qilip,mining baghrimgha kömülgen shéhitlerning qebre téshi qilip tiklep qoydum. Baghrimni boylap kiche-kündüz lömshüp éqiwatqan deryalar,hich bir zaman uyqu kirmigen közlirimdin u eziz shihitlirim üchün éqiwatqan köz yashlirimdur.meyin shamallar u rohlarni her küni üstümde kezdürüp turidu;u qedirdan rohlarni körgen her bir derex,orman,ösümlük ulargha tazim qiliship hörmet salamida turushidu.tagh jilghiliridiki,yaylaq,wadilardiki,bagh-baghchilardiki gül-chéchekler xushbuy puraqlirini shamallargha singdürüp , shamallar arqiliq qehrimanlarning rohigha yollap turushtin bextiyarliq his qilidu.kök asmanda uchup turghan qushlar,u mubarek rohlarni muhapizet qilghuchi hörmet qarawulliridur.qehrimanlarning rohi chümülsün,dep,qoyash her küni yeru-asman arisida nur munchisini toldurup turidu. Aptaptin qoghdash üchün paxtidek bulutlarkök yüzide, u söyümlük rohlarning üstide sayiwen hasil qilidu. Men yaghdurghan yamghurlar, u mubarek shéhit rohlirigha qon’ghan chang – tuzanglarni tazilash uchundur…“ wetenning qehriman’gha bolghan hesriti,qehrimanining weten’ge bolghan ashiqi, menggülük sadaqetning yigane simwolidur.

 

2009-yili Yaniwar