1-Turan Empiriyesi
‚
Bu xanliq miladidin burunqi 200-yillardin burun höküm sürgen bolup ,
Beshkiremdiki (xan’öy shehri xarabisi) ni paytexit qilghan. Meshhur xaqani alip
Ertunga. Alip ertunga musa peyghember bilen zamandash yashighan.

2-Asya Hun Empiriyesi

Bu impiriyemiladidin burunqi 200-yillardin taki miladi
487-yillaghiche höküm sürgen. Tarixchilar; ( honlar uyghurlarning ejdadi. Hon
Dimek, uyghur dimektur) deydu. Ular orxun yeni ( uyghurhon) wadisini paytexit
Qilghan. Meshhur xaqani baturtengriqut.

3-Qangqil Xanliqi ;
Uyghurlaning Biwaste ejdadi bolghan qangqil xanliqi487-yilidin 546-yilighiche höküm sürgen.
4-Köktürük Xanliqi;
Buxanliq 546-yilidin 745-yilighiche höküm
Sürgen.,ular orxun yeni ( uyghurhon) wadisini paytexit qilghan..
5-Büyük Uyghur Xanliqi;
Buxanliq 605-yilidin 847-yilighiche höküm
Sürgen. Ular mu orxun yeni( uyghurhon) wadisini paytexit qilghan.
6-Uyghuriye Kengsu Xanliqi;
Buxanliq 850-yillardin 1036-yilighiche höküm
Sürgen.ular gensuni paytexit qilghan.

7-Uyghuriye Idiqut Eli
Bu Xanliq 866-yilidin 1393-yilighiche höküm sürgen. Paytexti turpan.
8-Uyghuriye Qaraxaniye Xanliqi;
Miladi 870-yilidin 1212-yilighiche höküm
Sürgen. Meshhur xaqani sutuq bughraxan. Paytexti qeshqer. 9-chaghatay xanliqi;
1270yilidin 1570-yilighiche höküm sürgen. Meshhur xaqani tughluqtömürxan.
10-Yerkent Se’idiye Xanliqi;
1514-yilidin 1680-yillarghiche höküm sürgen.
Meshhur xaqani abdureshtxan. Paytexti yeken.

11-Uyghuriye Qorchaq Apaqxoja Xanliqi;
1680-yillardin 1697-yillarghiche höküm sürgen. 12-miladi 1697-yilidin 1900-yilighiche manjular höküm sürgen . Ariliqta manjulargha qarshi qozghilanglar Bolghan., (qozghilang wekilliridin; Sadirpalwan, siyit nochi, Nuzukum….iparxan…yetteqizlirim…… Qatarliqlar bar.) 1864-yilidin 1878-yilighiche 14 yil Qeshqeriye höküm sürgen. 1880-yili ching sulalisididin Zozungtang xan’ghe teklip birip shinjanggha qoshun tartip kilip ,hile bilen yaqupbegni
Zeherlep , qoshunlirini asanlam yoqatqan. Hemde (shinjang ölkisi) dep atap Bashqurup kelgen. Miladi 1900-yilidin 1930-yillarghiche yangzingshin bashqurup Tömürxelpe qatarliq qozghilangchillirimizni Aldamchiliq bilen qirghan.
1930-yillardin1945-yilighiche jallat shingshisey höküm sürüp ghojaniyaz’hajim qatarliq
Qozghilangchilarni yene jellat sitalin bilen birliship aldap yoqatqan. .. …
Paydilan’ghan menbe;

(1) Nurulla Mö’min yulghunning «gherbi yurt-tariximizdiki xaqanlar»digen kitabi.

(2)Yüsüpjan Yasinning «Mu medeniyiti»heqqidiki maqalisi
Menbe:karwan munbiri
Salonimizdiki barliq mezmunlarni körüsh üchün,888 ni yollang