-12 Dékabir yashlar bayrimigha béghishlaymen -Aptordin

Beziler Milletchilikni wetenperwerliktin ayrip qarap, küchlük milletlerning kéngeymichilikini, téximu toghrisi tajawuzchiliq herkitini milletchilik dep xata chüshendürüshke orunghandek, mustemlike astidiki xeliqlerning milliy qarshiliq körsütüsh herkitinimu milletchilik katégoriyesige kirgüzüdu.Emeliyette küchlük milletlerning kéngeymichiliki milletchilk hésaplanmighandek, milliy zulum astidiki xeliqlerning meyli qaysi shekilde bolmisun élip barghan azatliq herketliri heqqaniy küresh bolup eriqchiliq yaki téror hésaplanmaydu.

Milletchilik insanliqning dunyada ortaq étirap qilinghan xususiyetliridin biri bolghachqa, dunyada milliy dewletler barliqqa kelgen.Milletchilik/Dewletchilik herqandaq bir milletning özige tewe bolghan jughrapiyiwiy rayonda, özi adetlengen til-yéziqtin paydilinip, etnik, siyasiy, iqtisadiy, diniy, medeniy we kultural alahiyidiliklirini saqlap qélish hemde tereqqiy qildurush zörüriyitidin bar bolghan bolidu.

Arimizdiki bezi kishiler bezide dinni bezide eksiyetchi peylasoplarning éyitqanlirini bazargha sélip, milletchilikni qandaqtur binormal nezeriyeler bilen xunukleshtürüp chüshendürüp,bizge tuydurmay milliy éngimizdiki milletchilik/dewletchilik iddiysini zeherlewatidu.Ular xitayning kengeymichilik herkitini milletchilik dep burmilap, xelqimizge milletchilikni xuddi wabadek qorqunchluq shekilde körsütüshke orunmaqta. Bizningche Xitay tajawuzchiliqi miletchilik emes, kengeymichilik, uyghurlarning weten qutquzush herkiti téror emes milletchiliktur.

Milletchilik shekillenmey turup wetenperwerliktin söz achqili bolmaydu…ikkisi bir-biri bilen sewep netijilik munaswetke ige…Biri yene birini teqezza qilidu…Tarixta herqandaq bir siyasiy millet qanche ming yillardin béri belgülük jughrapiylik rayonda yashap, oxshimighan dewletlerini qurup, xeliqarada muhim rollarni oynap kelgen.Siyasiy Millet ming yillap yashighan bir rayon dewlet yaki ishghal astidiki dewlet-weten- bolup, millet bu jughrapiyede apiride bolghan maddiy we meniwiy jewherlerning organik birikmisidin ayrilip bir tereplime halda özini qoghdiyalmaydu.Bu jehettin alghanda dewlet yaki milletni rayon, erq, itiqat, kultur, medeniyet qatarliqlardin ayrip qarighili bolmaydu.

Milletchilik sobiyektipliqqa mayil wetenperwerlik, wetenperwerlik obyektipliqqa mayil milletchiliktur…Xitayning S.turkistan/Uyghuristan tajawuzi milletchilikmu emes, wetenperwerlikmu emes eksinche pashizimdur…Pashizimning etnik, kultural we siysiy hedipide milletchilik we wetenperwerlik degen uqum inkar qilinghan bolidu.Eger tajawuzchilar din, eriq we medeniyet heqqide biljirlighan bolsa, otturgha chiqqini süyistimaldin bashqa nerse emes…

Xitaylarning Uyghur we ishghal astidiki bashqa xeliqlerge qaratqan assimilatsiye siyasitini xitay milletchiliki dep chüshünidighanlar bar…emeliyette bu Xitay milliy kimlikinining geligha sürtülgen ötkür pichaq bolup, esli tragediye bu yerdin kélip chiqidu.Uyghurlardek Obyekit qilinghuchimu,Xitaylardek obyekit qilghuchimu halak bolidu…Dunyada hazirqi zaman Fashizimi we Impériyalizimining birqanche örniki bar…biri Imperiyal sistemgha ayit bolghan Yaponiye modeli, ikkinchisi fashizim sistemisigha ayit bolghan eski sowitler ittipaqi modeli undin bashqa Xitay ultra kapitalizimi …Biri milliy kimlikni itirap qilghachqa küchlinidu…ikkinchisi we üchünchisi milliy kimlikni inkar qilighachqa yoqilidu…

Pelsepe nuqtisidin qarisaq xitayning mustemlike rayonlargha qaratqan siyasiti uning dunyagha xoja bolush shirin chüshini buzup tashlaydighan birinchi amil…Mustemlike arqiliq hökmaranliq qilish alla burun ebjiqi chiqip ketken aqmas mata, zorlap satadur…Xitaymu bizdin küchlük hésaplanghini bilen dunyada arqida qalghan qalaq bir millet bolghachqa Yaponiye, Germaniye we Fransiyening yolini tutalmaywatidu…Xitaylar eger Xitay dewliti Sherqiy Türkistan mustemlikisidin waz kechse, téximu küchiyidighanliqini oylap xiyalighimu keltürmeywatidu…Tarixta Asiyada qurulghan küchlük dewletlerning qaysisi uyghurlar bilen ittipaq tüzmigen?!Xitaylar buni chüshinemdu?!Chüshense nimishqa millitimiz bilen düshmenlishidu…Bu düshmenlik xitaylar teripidin körüklendikche, xitay dewliti ajizlap Uyghur milletchiliki küchlinidu…! Bu halette yeni igilik hoquqimizni qayturup almay turup, xitayning bizni dost sanighinidin düshmen sanighini téximu ewzel…

Xitayning Uyghuristanliqlargha qarita düshmenliki bizning milliy inqilap qoshunimizni berpa qilishimizning pütmes buliqi we milletchilik iddiymizge asas salidighan tunji mektep…wetinimiz Sherqitürkistan/Uyghuristanda tajawuzchilar bilen millitimiz ottursidiki ziddiyet alla burun xitay hökümiti hel qilalmaydighan basquchqa kirip boldi. Düshmen bolsa millitimiizning istixiyilik shekilde élip bériwatqan qarshiliq körsütüsh herketlirini, hür dunyadiki siyasiy herkitimizni melum derijide konturul qilghandek özi sizghan siziqqa chüshürelmey qattiq sarasimge chüshüp qaldi… Bu hadisini chüshenmigenler xitaygha aq bayraq kötürüp chiqishiwatidu, milletchi qiyapitige kiriwélip xitay bilen muresseleshmekchi boliwatidu…Ular alla-towa kötürüp, „xitaylar küchüyüp ketti, tuxumni tashqa urghanning paydisi yoq“, „xitaylar yashlirimizni bek qiriwetti, siyasiy qilmay medeniyet bilen meshghul bolayli“, „Tilimizni qoghdap qalsaq kéyin bir gep bolidu“, „Hazir weten bek yaxshi bolup ketti, bu yerde néme ish qilisiler“, „Bizning dewlitimiz we bayriqimiz bolup baqmighan“, „Biz xitay, xitaydin kelduq“, Uyghuristan yaki Sherqiy Türkistan emes Xinjiang, xitay emes xenzu, xitay dewliti emes zhunggo“, „Bir millet qet kötürimen deydiken awal ilim-pende qeddini tiklishi kerek“…déyiship düshmenning nénigha qaymaq sürtiwatidu.Ular saqal-burutni qoyushup, doppa bilen etlesni kiyiwelip, hür dunyada yashap turup, nomus qilmay siyasiy teshkilatlirimizni yétim qaldurushqa orunmaqta.

Ular siysiy herket qilmisa xitay itnik we kultural qirghinni toxtutidighandek, milliy kimlikimizni qoghdaydighandek tetenpete xiyallarda bolmaqta…Ular wetini we dewliti yoq milletning milliy kimlikini qoghdap qalalmaydighanliqini, ilim-pende hem qed kötürelmey üzik-késil halak bolidighanliqini bilmemdikine?!Ular siyasiy teqdirimizge köngül bölmestin herqanche milletchi we wetenperwer qiyapetke kiriwélip men uyghur dep warqirisimu, bizning nezirimde xitaydin better we xeterliktur!

Dunyada melum menidin éyitqanda üch türlük millet bar: biri itnik millet/Dewlet, ikkinchisi siyasiy millet/Dewlet, üchünchisi iqtisadiy millet/Dewlet…Uyghur bilen Xitaylar bu üchning ichide siyasiy milletke, Amerika, Japon we Germanlar iqtisadiy milletke, Tibet we mungghullar itnik milletke kiridu…Itnik milletler bilen siyasiy milletlerning arisidiki munasiwet bilen siyasiy milletler bilen siyasiy milletlerning arisidiki munasiwet, siysiy milettler bilen iqtisadiy milletlerning arisidiki her türlük munasiwetler oxshimighan rayon we milletlerde wetenperwerlik we milletchilik uqumida roshen perqlerni keltürüp chiqarghan…Gheripning milletchilik uqumini Uyghuristangha, Xitaylarning wetenperwerlik uqumini Uyghuristan xelqige qarisigha tedbiqlashqa bolmaydu…itnik, siysiy, iqtisadiy milletlerning milliy inqilawimizgha bolghan wastiliq we biwaste munasiwetlirini chongqurlap tetqiq qilmay turup, herqandaq import qilinghan idiologiye bilen weten/milletning azatliqi üchün élip bériliwatqan siyasiy küreshlerimiz ghelbe qilalmaydu…!

Milletsiz weten, wetensiz millet bolmighinidek, wetensiz dewletmu bolmaydu…Milletchilik/Dewletchilik bilen wetenperwerlik biri yene birini aldinqi shert qilghan sobyektip barliq bolup, hergizmu biri-birini chetke qaqmaydu hem ayrilalmaydu. Uyghurlarning milliy herkiti-wetenperwerlik-heqqaniy herket bolup, u ishghal astidiki dewletni yeni tehdit astidiki milletni qutuldurushni yüksek ghaye qilghan milletchiliktur!(K.A)