Perzentlerni bilimlik, iqtidarliq we edep- exlaqliq qilip terbiyilesh nöwette künséri keskinlishiwatqan riqabet we xirisqa tolghan dewrde her bir a’ile alahide köngül bölüshke tégishlik jiddiy mesilige aylandi. Hemmimizge melumki, perzent terbiyisi mektep,a’ile we jem’iyet terbiyisidin ayrilalmaydu.hemme tereplerning ortaq maslishishi netijiside perzentlerni layaqetlik terbiyilesh nishani emelge ashidu. Méningche, perzent terbiyiside ata- anilar töwendiki bir qanche noqtigha diqqet qilishqa tégishlik :
1. Perzent terbiyiside a’ile terbiyisining muhimliqini éniq tonush kérek. Köpligen ata- anilarning bunoqta heqqidiki chüshenchisi éniq we toghra bolsimu, emma bir qisim ata- anilarda yenila balini terbiylesh mektepning ishi, dep qaraydighan bir tereplime qarash mewjut. Mektep terbiyisining rolini ziyade tekitlep, a’ile we jem’iyet terbiyisining roligha sel qarash perzent terbiyisidiki kemtüklükni keltürüp chiqiridu. Bolupmu, a’ile terbiyisi yéterlik élip bérilmisa, balilarning özige xas xaraktér alahidiliki we indiwidu’alliqining yétilishi tesirge uchraydu.
2. Ata- anilar perzentlirige terbiye bérishte terbiye usulining toghra,ilmiy,del jayida bolushigha alahide ehmiyet bérish kérek. Telepni qattiq qoyimen dep ziyade zorawanliq qilish, balini hedésila silkish, sotlash, tillash hetta urushtek usullar perzentning idiyisi we xaraktérige selbiy tesir körsitip, ularda tebi’iy qarshilishish keypiyatini shekillendürüp qoyidu. Buning bilen ularning üginish, turmush, jem’iyet we a’ilige bolghan qizghinliqi suslap ,toghra bolmighan idiye we herketlerni asanla yuqturuwélishtin xaliy bolalmaydu.
3. Ata- anilar perzentlirige terbiye bérishte he désila hemme bilidighan adettiki turmush dawliylirini tekitlewermestin, ularning héssiyatigha tesir körsitish arqiliq ularning toghra tonushi we heqiqiy mayilliqini qolgha keltürüsh kérek. Méhribanliq, illiqliq, semimiylik, mes’uliyet we burch tuyghusi arqiliq ularning héssiyati we idiyisige tesir körsitip, ularda saghlam bolghan rohi halet, özige ishinidighan jasaret, mesililerge toghra we ilmiy qaraydighan keypiyat, éniq bolghan heq- naheq köz qarishini yétildürüshke türtke bolup, bir yaramliq ewladning meydan’gha kélishini qolgha keltürüsh kérek.
4. Ata- anilar perzent terbiyiside özi ülge bolushqa alahide ehmiyet bérishi kérek. Ata- ana perzentining eyniki we ülgisidur. Ata- anilarning xaraktéri we mijez- xulqi belgilik derijide perzentning wujudida eks etken bolidu. Shunga bizde«ala inekning balisi char quyruq»dégen hékmetlik ibare meydan’gha kelgen. Ata- anining herkiti, sözi we xaraktéri perzentke nisbeten tebi’iy terbiye. Buning üchün ata- anilardimu perzentlerge ülge bolghudek belgilik sapa, qabiliyet we ijabiy xaraktér bolushi kérek. Chünki, «qazanda néme bolsa,chömüchke shu chiqidu.»
5. Jem’iyet terqqiyatining téz rétimigha egiship nurghun a’ililerning turmushida zor özgirishler yüz bérip, turmush süpiti özlüksiz yoquri kötürüldi. A’ile iqtisadi dawamlik köpiyip bayashatchiliq, toqchiliq weziyiti shekillendi. Buhal perzentlerning xatirjem üginishi üchün intayin yaxshi shara’it hazirlidi. Emma, birqisim perzentler xuddi«yaghning ichidiki börek»tek erkilitish we pepilesh ichide chong bolghachqa, ularning turmushning heqiqiy mahiyitige bolghan tonushi yéterlik bolmay keldi. Buxil xaraktérni yétildürgen perzentlerde bayashatliqqa intilish, heshemxorluqni üginish, hazirqi ewzel shara’itni qedirlimeslik , ata- anisining ejri we japasini hés qilmasliq, emgektin, ishtin, qéyinchiliqtin özini qachurup, hemme ishta asanni, qulayliq bolushnila közleydighan bir qisim nachar xaraktér we rohi haletler bash kötürüp qaldi. Oqughuchilarda saqliniwatqan «rahetpereslik késili»ning bu xil amilliri ularning saghlam ösüp yétilishige selbi tesir körsitip, öz musteqilliqi we özige xas xaraktérning yétilishige tosalghu bolup, he désila ata- anisigha yöliniwalidighan, özlirining adettiki turmush éhtiyajinimu qamdiyalmaydighan epsuslinarliq ehwallarning yüz bérishige sewebchi bolup qaldi. Shunga, ata- anilar perzent terbiyiside belgilik japa- musheqqet terbiyisi élip bérishqimu ehmiyet bérish kérek.

6. Perzentlerge milliy en’ene, örp- adet, exlaq- pezilet terbiyisi élip bérish kérek. Bizge üginishi yaxshi, tirishchan perzentler kérek, shundaqla edeb- qa’idilik perzentlermu kérek. Shunga, perzentlerge bu jehettiki terbiyini élip bérishqimu ehmiyet bérish kérek.
7.ata- anilar öz perzentlirini ijtima’iy emeliyetke qatnashturushqa ehmiyet bérishi, ularning üginish jehettiki ilgirleshni qolgha keltürüsh sherti astida, ösüp yétilishige paydiliq bolghan ijtima’iy pa’aliyetlerge dawamliq ishtirak qildurishi lazim. Bu perzentlerning turmush bilimini kücheytip, turmushning rengga-reng tüske kirishige paydiliq.
8.ata- anilar perzentlirini oqutush wezipisini estayidil orunlashturushqa yéteklesh bilen birge, ularda özige xas qabiliyet we indiwidu’alliqning yétilishige yol hazirlash kérek. Peqet tapshuruq ishletküzüshke tayinipla perzentlerning yaramliq bolushini ishqa ashurghili bolmaydu. Shunga, ata- anilar bilimni ziyade tekitlep ketmey, ularda belgilik iqtidar yétildürüsh mesilisini oylishish kérek. Bu mahiyette perzentlerning kelgüsini layihileshtur.(Weten Oghlani)